به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، فلسفه به وجود آمدن مناطق آزاد درکشور با هدف، ایجاد منطقه‌ای بدون محدودیت‌های قانونی بوده است تا این مناطق بتوانند به راحتی با جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، تجارت کشور را رونق داده و به توسعه صادرات کمک کنند.
 اما بعد از گذشت چند دهه،کارنامه مناطق آزاد نشان داد که این مناطق نه تنها نتوانستند عاملی برای رشد صادرات کشور به حساب آیند بلکه موجب افزایش بی‌ رویه واردات و حتی قاچاق کالا به کشور شدند و به قول برخی کارشناسان، مناطق آزاد دروازه‌ای قانونی برای ورود کالاهای عمدتا بی‌کیفیت خارجی بوده که با رونق این نوع فعالیت‌ها، شاهد کاهش توان تولید داخلی و بیماری فراگیر در این صنعت بوده‌ایم.
 در این میان برخی از کارشناسان معتقدند که نظارت و تحقیق و تفحص نمایندگان مجلس شورای اسلامی می‌تواند در بهبود روند فعالیت مناطق آزاد تاثیر به‌سزایی داشته باشد.
مناطق آزاد همچون نامش، آزاد است
 ولی ملکی رئیس کارگروه صنعت کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران  اظهار کرد: مناطق آزاد همانند نامش، از قوانین اقتصادی حاکم بر کل کشور آزاد است اما این آزادی به معنای تخلف و یا عدم شفافیت در عملکرد نیست و  این منطقه موظف به اجرای کامل قوانین مصوب شده است.
 عضو کمیسیون صنایع و معادن در پاسخ به این پرسش که آیا مناطق آزاد مامنی برای واردات غیرقانونی به کشور است، گفت: قاچاق پدیده شومی است که دامن صنایع کشور را دربرگرفته که منشا اصلی آن، سودجویی افرادی است که  اقدام به واردات غیرقانونی می‌کنند.
واگذاری مناطق آزاد به وزارت اقتصاد هم چاره‌ساز نشد
ناصر موسوی لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم درباره انتقال سازمان مناطق آزاد تحت نظارت وزارت اقتصاد، اظهار کرد: در یک سال گذشته که سازمان مناطق آزاد، تحت پوشش وزارت اقتصاد قرار گرفته، هیچ اتفاق مثبتی در بهبود عملکرد این سازمان رخ نداده است.
وی افزود: دلیل اصلی انتقال سازمان مناطق آزاد به وزارت اقتصاد آن بوده که نماینده‌ها بتوانند عملکرد این سازمان را از طریق وزیر اقتصاد مورد پرسش و پاسخ قرار دهند.
موسوی لارگانی با اشاره به این موضوع که دبیرخانه شورای مناطق آزاد در ابتدا حاضر به انتقال به وزارت اقتصاد نبوده، تصریح کرد: دلیل اینکه مناطق آزاد با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند آن است که  این منطقه از فلسفه تاسیس خود که توسعه صادرات غیرنفتی بوده، فاصله گرفته است.
نماینده مردم فلاورجان  اضافه کرد: مناطق آزاد که قرار بود به دلیل معافیت‌های مالیاتی، محلی برای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی باشد اکنون به دروازه واردات کالا و حتی قاچاق تبدیل شده است.
وی در رابطه با نتایج حاصل از تشکیل کمیته تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی از مناطق آزاد، بیان کرد: من در سه دوره اخیر، نماینده مجلس شورای اسلامی بوده‌ام و در تمام این سه دوره،کمیته تحقیق و تفحص از مناطق آزاد تشکیل شد که متاسفانه بدلیل اینکه این موضوع، شامل گذر زمان شد راه به جایی نبرده است.
موسوی لارگانی در پایان با ضروری دانستن اجرای نظارت‌های بیشتر بر فعالیت مناطق آزاد، تصریح کرد: مجلس شورای اسلامی باید راهکار سریعی برای بهبود فعالیت‌های سازمان مناطق آزاد بیاندیشد.
علی‌اکبر کریمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز  در خصوص مناطق آزاد اظهار کرد: نظارت بر مناطق آزاد به درستی صورت نمی‌گیرد ، چرا که مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی حجم فعالیت زیادی دارند.
وی از واردات کالاهایی که بیشتر از طریق کالاهای همراه مسافر صورت می‌گیرد خبر داد و گفت: یکی از دغدغه‌های اصلی دراین امر، نظارت بر این مناطق است که موجب شده در کمیسیون اقتصادی، مورد تحقیق و تفحص قرار گیرد.
به گفته این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، هر یک از مناطق آزاد با هدف خاصی تأسیس شده‌اند، به طور مثال منطقه آزاد کیش صبغه گردشگری، منطقه آزاد قشم صنعتی و یا چابهار در ترانزیت کالا تأثیرگذار است و سرمایه‌گذاری‌ها و رویکرد باید در راستای همین اهداف باشد.
وی واردات کالا از طریق مناطق آزاد را یک معضل دانست و گفت: در مناطق آزاد در طی سال‌های مختلف، میلیاردها تومان واردات صورت گرفته و عدم نظارت صحیح موجب شده تا این مناطق بهترین مکان برای واردات و قاچاق کالا باشد اگرچه متولیان و مسئولان مناطق آزاد بحث قاچاق را انکار می‌کنند.