وقتی میوه‌ها رنگ می‌بازند
پرتقال‌های خوشرنگ اما نارس در سبد میوه‌های مردم
تازه یک ماه از فصل پاییز گذشته اما از هفته‌ها قبل، پرتقال‌های زرد رنگ در مغازه‌ها جا خوش کرده‌اند. میوه‌هایی که «نارس» چیده شده‌اند، اما با دخالت سودجویان به رنگ زرد درآمده‌اند. موضوع واکس میوه‌ها، به خصوص پرتقال نیز یکی دیگر از نگرانی‌های مردم است که دهان به دهان منتقل می‌شود. اینکه گفته می‌شود میوه‌های واکسی برای سلامت مصرف‌کنندگان مضر است و نمی‌بایست از این قبیل میوه‌ها استفاده کرد.
به گزارش مهر، وقتی فصل پاییز از راه می‌رسد، مردم چشم انتظار میوه‌هایی همچون پرتقال، نارنگی، لیمو شیرین، سیب، خرمالو و...، هستند. در این بین، پرتقال از طرفداران زیادی برخوردار است و از همین رو، دلالان میوه از این فرصت استفاده کرده و با چیدن میوه‌ها زودتر از زمان مقرر، تلاش می‌کنند پول بیشتری به جیب بزنند. این در حالی است که تبدیل میوه کال به میوه رسیده، آن هم با دخالت حرارت، خطراتی را برای مصرف‌کنندگان به دنبال دارد که شاید خیلی‌ها، از این خطرات آگاه نباشند.
این روزها که یک ماه از فصل پاییز را پشت سر گذاشته ایم، شاهد عرضه پرتقال‌هایی هستیم که رنگ زرد آنها به شدت آزاردهنده است و این موضوع را خود مغازه‌داران هم تایید می‌کنند. اما، در عین حال، وقتی بار میوه به میدان می‌آید، آنها ناگزیر هستند که برای جور شدن جنس مغازه‌شان، این پرتقال‌ها را هم بفروشند.
در حقیقت این میوه‌های کال با گاز اتیلن ظرف چند ساعت به شکل و شمایل میوه رسیده در می‌آیند و به این عمل، رنگ‌آوری گفته می‌شود.
به گفته یکی از همین فروشندگان، پرتقال‌های زردرنگ با حرارت گرما می‌بینند تا زودتر به بازار بیایند، در حالی که فصل پرتقال رسیده آذر ماه است.
سردخانه‌ها باید مجوزهای بهداشتی لازم را دریافت کنند
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در ارتباط با تغییر ظاهر میوه‌های کال، گفت: گاز اتیلن ترکیبی از گازی آلی است که ساده‌ترین ساختار شیمیایی آلکن را دارند (آلکن‌ها حاوی پیوند دوگانه کربن-کربن هستند). گاز اتیلن تجاری‌ترین ترکیب آلی است که در جهان تولید و در بسیاری از کاربردهای صنعتی استفاده می‌شود. اتیلن همچنین گاز هورمون گیاهی است.
دکتر زهرا حصاری با بیان این که در ایران سردخانه‌ها به عنوان مراکز نگهداری محصولات غذایی می‌بایست از سازمان غذا و دارو، مجوزهای بهداشتی لازم را دریافت کنند، افزود: در این سردخانه‌ها میوه‌هایی اغلب همچون مرکبات، سیب، موز و کیوی نگهداری می‌شود تا با کنترل دما و رطوبت نسبی زمان ماندگاری میوه‌ها بیشتر شود و عرضه به بازار تسهیل یابد.
حصاری ادامه داد: درجه حرارت برای نگهداری محصولات مرکبات، سیب و کیوی معمولا ۴ تا ۸ درجه سانتیگراد و برای موز و خرما از ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتیگراد است و رطوبت نسبی نیز در صورت نیاز با مه‌پاش کنترل می‌شود. این مقدار برای سیب جهت جلوگیری از چروکیدگی پوست و حفظ آب موجود در آن در زمان نگهداری می‌بایست ۹۰ درصد و برای موز ۸۵ درصد باشد.
به گفته وی، در صورت نیاز به استفاده از گاز اتیلن برای تسریع در رساندن میوه‌ها از ژنراتورهای گاز اتیلن در اتاق‌های کوچک‌تر استفاده می‌شود که غلظت کمی از این گاز به کار می‌رود.
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در مورد مرکبات، تاکید کرد: رسیدن آنها به تدریج انجام می‌شود و با افزایش قطر و وزن آنها ارتباط دارد. شرایط آب و هوایی باغ میوه و آبیاری قبل از برداشت اثر مهمی روی نگهداری پرتقال در سردخانه دارد و برای نگهداری گونه‌های ایرانی رطوبت نسبی ۸۵ تا ۹۵ درصد است. پرتقال به سرعت رطوبت خود را از دست می‌دهد. بنابراین باید در رطوبت بالا در سالن نگهداری، حفظ شود و مدت نگهداری پرتقال ۳ تا ۴ ماه است.
نظارت خواهیم کرد
معاون اداره کل نظارت بر فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو، یکی از مشکلات سورتینگ‌ها را ساماندهی مرکبات دانست و گفت: از آنجا که یکی از قطب‌های اصلی تولید مرکبات، استان مازندران است، با محوریت معاونت غذا و داروی دانشگاه مازندران برنامه‌های ویژه‌ای برای جلوگیری از مضرات جلوگیری از مخاطرات فرآیندهایی مانند سبززدایی، استفاده از سم‌های قارچ‌کش، واکس و رنگ‌افزایی در مرکبات تدارک دیده شده است.
دکتر منوچهر دادگرنژاد افزود: صنعت بسته‌بندی، درجه‌بندی، انبارداری، سردخانه‌داری و مدیریت مجموعه‌های سورتینگ از اهمیت بسزایی در صنعت مرکبات برخوردار است لذا مقرر شد که این واحدها پس از اخذ مجوزهای بهداشتی اقدام به فعالیت کنند.
دادگرنژاد اظهار داشت: در صورت عملیاتی شدن ضوابط مذکور، به‌کارگیری نیروی متخصص تحت عنوان مسئول فنی با مدرک مرتبط جهت نظارت بر رعایت ضوابط بهداشتی و مواد اولیه مورد مصرف در واحدهای سورتینگ و بسته‌بندی آغاز خواهد شد.
وی، ضمن تاکید بر همکاری‌های بین بخشی برای ارتقاء همه جانبه سلامت مردم، عنوان داشت: با توجه به آنکه قانون در راستای توسعه نظارت بر واحدهای سورتینگ، مسئولیت تنظیم بازار به جهاد کشاورزی واگذار شده است، وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز تدبیری خواهد اندیشید که بازرگانان محصولات خود را صرفا از سورتینگ‌هایی که پروانه بهداشتی لازم را از معاونت غذا و دارو اخذ کرده‌اند، خریداری کند.
نگرانی از مصرف مواد شیمیایی غیرخوراکی
اما معاون بازرسی و رسیدگی به تخلفات سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، با ابراز نگرانی از برداشت زودهنگام پرتقال، گفت: افراد متخلف با سوءاستفاده از تقاضای مصرف‌کننده با برداشت پرتقال نارس اقدام به رنگ‌آوری یا رنگ‌آمیزی در مراکز سورتینگ کرده و آن را به عنوان محصول نوبرانه وارد بازار کرده‌اند. این در حالی است که نگرانی از مصرف مواد شیمیایی غیرخوراکی و فاقد سلامت بهداشتی در این فرآیند وجود دارد.
شهرام میراخورلو از اجرای طرح پایش مراکز سورت مرکبات مستقر در استان‌های شمالی کشور خبر داد و افزود: این طرح به زودی توسط حوزه‌های بازرسی و نظارت سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌های شمالی کشور با همکاری دیگر دستگاه‌ها اجرا می‌شود.
مضراتی که شاید بعدها
خود را نشان دهد
رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران نیز در واکنش به وجود پرتقال‌های نارس در بازار، گفت: ای کاش با حرارت رسیده بشوند، متاسفانه از موادی استفاده می‌شود که برای سلامت مصرف‌کنندگان مضر و خطرناک است.
دکتر ایرج خسرونیا با گلایه از سودجویانی که برای درآمد بیشتر سلامت مردم را به خطر می‌اندازند، افزود: این افراد برای اینکه پرتقال رنگ رسیده به خود بگیرد، از موادی استفاده می‌کنند که شاید الان مشکل‌ساز نباشد، اما عوارض آن بعدها مشخص خواهد شد.
این متخصص بیماری‌های داخلی، تاکید کرد: هر آنچه در طبیعت وجود دارد و بخواهیم در آن دست ببریم، بدون شک مشکل‌ساز خواهد بود.
سخن آخر
سودجویی، آن هم در حوزه سلامت، مسئله‌ای نیست که بتوان بی‌اعتنا از کنار آن عبور کرد. همانطور که آثار و عوارض مصرف روغن‌های جامد با چربی و ترانس بالا در سال‌های گذشته، امروز در چهره افراد ۵۰ ساله و شاید کم‌سن‌تر در کشور نمایان شده و مجبور به عمل قلب و عروق شده‌اند، شاید خوردن پرتقال‌هایی که با حرارت، زرد رنگ می‌شوند، سلامت مصرف‌کنندگان را به خطر بیاندازد. از این رو، لازم است که متولیان امر، با این قبیل سودجویی‌ها، برخورد لازم و قاطع داشته باشند.