اشتباهات رایج در روایت وقایع عاشورا
شهید مرتضی مطهری
اشتباه اول
اوج عزاداری امام حسین(ع) ده روز اول ماه محرمالحرام است. بین سخنرانان و مداحان، مشهور است که هر شب را به نام یکی از شهدای کربلا اختصاص دهند؛ مثلاً شب سوم برای حضرت رقیه و شب هفتم را برای حضرت علی اصغر(ع) سوگواری میکنند و تاسوعا را نیز به حضرت عباس(ع) اختصاص میدهند. همین قرارداد بین مداحان و منبریها باعث شده است که عدهای گمان کنند، حضرت رقیه روز سوم محرم به شهادت رسیده است و از همه بدتر اینکه گمان میکنندحضرت ابالفضل(ع) در روز تاسوعا به شهادت رسیده است.
اما حقیقت این است که تمام شهدای کربلا در روز عاشورا به شهادت رسیدهاند و حضرات اباالفضل، علیاکبر و علیاصغر همه قبل از امام حسین(ع) و در روز عاشورا در پیکار با سپاه عمرسعد کشته شدهاند. حضرت رقیه(س) نیز پس از شهادت پدرش در شام از دنیا رفته است.
اشتباه دوم
باور عمومی این است که حضرت حسینبنعلی(ع) و اهل بیت و اصحابش سه شبانهروز آب ننوشیدند و سپس تشنه کام به مقابله با دشمن رفتهاند؛ اما حقیقت این است که عمر سعد سه روز قبل از عاشورا عمروبن حجاج را با پانصد سوار فرستاد تا کنار شریعه فرود آیند و میان یاران حسین و آب فاصله اندازند. اما این به این معنی نیست که هیچ ذخیره آبی در خیمهها نبوده است.
در کتاب ارشاد نوشته شیخ مفید(ره) آمده است: « در شب عاشورا زینب(س)... دست برگریبان برده... و بیهوش بر زمین افتاد. حسین(ع) برخاسته آب بر روی خواهر پاشید و...» این نقل معتبر نشان میدهد که تا شب عاشورا هنوز آب در خیمهها بوده واصل تشنه کامی به روز عاشورا، گرمی هوا و شدت مبارزه مربوط است.
شیخ عباس قمی(ره) در منتهی الامال میگوید: «شب عاشورا امام حسین(ع)، حضرت علیاکبر(ع)را با سی سوار و بیست پیاده فرستاد که چند مشک آب آورند و اهل بیت و اصحاب خود را فرمود که از این آب بیاشامید، آخر توشه شماست و وضو بسازید و غسل کنید.»
اشتباه سوم
یکی از معروفترین تحریفها ماجرای حضرت لیلی مادر حضرت علیاکبر(ع) است وچه روضهها که در این زمینه خوانده نمیشود؛ در روضهها ذکر میشود که حضرت علی اکبر قبل از رفتن به میدان با مادرش چه نجواهایی میکرد، یا اینکه حضرت لیلی در خیمهها رفته و در آنجا دعا کرده که خداوند حضرت علیاکبر را سالم برگرداند که متأسفانه این موضوع محور بعضی تعزیهها نیز شده است.
اما حقیقت این است که اصلاً لیلایی در کربلا نبوده است؛ البته لیلی مادر حضرت علیاکبر(ع) هست؛ اما حتی یک مورخ هم به حضور آن حضرت در کربلا و روز عاشورا گواهی نمیدهد.
اشتباه چهارم
مطلب بعدی مربوط به حضرت علیاکبر(ع) این است که آن حضرت قبل از رفتن به معرکه جنگ از پدر رخصت خواست و آن حضرت اذن میدان ندادهاند و مثلاً فرمودهاند که تو هنوز جوانی و حیف است که از دست بروی و چهاشعار و تعزیهها که پیرامون آن نساختهایم؛ اما حقیقت این است که تمام مورخین نوشتهاند، هر کس از امام حسین(ع) اذن میدان میخواست، اگر میشد حضرت برایشان عذری میآورد ولی در مورد جناب علی اکبر گفتهاند: «فاستأذن اباه،فأذن له» یعنی تا اجازه خواست گفت برو.
منبع: حماسه حسینی، جلد۱، استاد شهید مرتضی مطهری.