علل عقب‌ماندگی مسلمانان(پرسش و پاسخ)
پرسش:
علل عقب‌ماندگی مسلمانان از منظر قرآن کریم چیست؟
پاسخ:
از آیات قرآن به خوبی استفاده می‌شود که هرگونه شکست و ناکامی نصیب ما شود معلول یکی از دو چیز است: یا در جهاد کوتاهی کرده‌ایم، و یا اخلاص در کار ما نبوده است، و اگر این دو باهم جمع شود بنا به وعده مؤکد الهی، پیروزی و هدایت حتمی است. و اگر درست بیندیشیم می‌توانیم سرچشمه مشکلات و مصائب جوامع اسلامی را در همین امر پیدا کنیم.
چرا مسلمانان پیشرو دیروز، امروز عقب مانده‌اند؟
چرا دست نیاز در همه چیز حتی در فرهنگ و قوانین خویش به سوی بیگانگان دراز می‌کنند؟
چرا برای حفظ خود در برابر طوفان‌های سیاسی و هجوم‌های نظامی باید به دیگران تکیه کنند؟
چرا یک روز دیگران، ریزه‌خوار خوان نعمت علم و فرهنگ آنها بودند اما امروز باید بر سر سفره دیگران بنشینند؟ و بالاخره چرا در چنگال دیگران اسیرند و سرزمین‌های آنها در اشغال متجاوزان؟!
تمام این «چراها» یک پاسخ دارد و آن اینکه یا جهاد را فراموش کرده‌اند و یا نیت‌ها آلوده شده است. آری جهاد در صحنه‌های علمی و فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و نظامی به دست فراموشی سپرده شده، حب نفس و عشق به دنیا و راحت‌طلبی و کوته‌نگری و اغراض شخصی بر آنها چیره شده، تا آنجا که کشتگان‌شان به دست خودشان بیش از کشتگانی است که دشمن از آنها قربانی می‌گیرد!
خودباختگی گروهی غربزده و شرق‌زده، خودفروختگی جمعی از زمامداران و سران، و یأس و انزوای دانشمندان و متفکران، هم جهاد را از آنها گرفته، و هم اخلاص را.
هرگاه مختصر اخلاصی در صفوف ما پیدا می‌شود و مجاهدان ما تکانی به خود می‌دهند پیروزی‌ها پشت سر یکدیگر فرامی‌رسد. زنجیرهای اسارت گسسته می‌شود. یأس‌ها تبدیل به امید و ناکامی‌ها مبدل به کامیابی، ذلت به عزت و سربلندی، پراکندگی و نفاق به وحدت و انسجام تبدیل می‌گردد، و چه عظیم و الهام‌بخش است قرآن که در یک جمله کوتاه هم درد و هم درمان را بیان کرده! آری آنها که در راه خدا جهاد می‌کنند مشمول هدایت الهی هستند و بدیهی است که با هدایت او گمراهی و شکست مفهومی ندارد.
به هرحال هر کس این حقیقت قرآنی را به روشنی در تلاش‌ها و کوشش‌هایش لمس می‌کند که وقتی برای خدا و در راه او به تلاش و پیکار برمی‌خیزد درهای (رحمت و خیر و برکت) به روی او گشوده می‌شود، و مشکلات آسان و سختی‌ها قابل تحمل می‌گردد. (1)
ــــــــــــــــــــــــــــــ
1- تفسیر نمونه، ج16، ص350