مزایده خداوند
در معاملات انسان با انسان رویه بر این است که همواره فروشنده مزایده میگذارد تا کالای خود را به کسی بفروشد که قیمت بیشتر پیشنهاد داده است؛خریدار نیز مناقصه برگزار میکند تا چیزی را بخرد که با بهای کمتری پیشنهاد داده میشود.
اما از نظر قرآن، خداوند خریداری است که کالای فروشنده را به بالاترین قیمت میخرد؛ بلکه نه تنها به بالاترین قیمت میخرد، بلکه اجناس با درجات متفاوت ارزشی را به قیمت جنسی میخرد که بالاترین قیمت را دارد. به عنوان مثال اگر صندوقی سیب باشد، خریداری چون خدا درشتترین سیب را مبنا قرار داده و همه صندوق سیب را به همان قیمت درشتترین میخرد. خداوند میفرماید: أُولَئِکَ الَّذِینَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَیِّئَاتِهِمْ؛ اینان کسانىاند که بهترین آنچه را انجام دادهاند از ایشان خواهیم پذیرفت و از بدیهایشان درخواهیم گذشت.(احقاف، آیه 16) در جایی دیگر میفرماید: لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَیَزِیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ؛ تا خدا بهتر از آنچه انجام مىدادند به ایشان جزا دهد و از فضل خود بر آنان بیفزاید.(نور، آیه 38)
خداوند به عنوان خریدار، مزایده برگزار میکند نه مناقصه و میگوید: إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهًْ...فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُمْ بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ؛ در حقیقت خدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهاى] اینکه بهشت براى آنان باشد خریده است...پس به این معاملهاى که با او کردهاید شادمان باشید و این همان کامیابى بزرگ است.(توبه، آیه 111)
به قول حافظ در مزایدهای شرکت کنیم که خدا خریدار است. جالب اینکه اوچیزی را میخرد که خودش داده است؛ زیرا جان و مالی که خریدارش است و حالا فروشنده اش شده ایم، این جان و مال را خودش داده و حال خودش به عنوان خریدار از من فروشنده به صورت مزایده میخرد: بیمعرفت مباش که در «مَن یزید» عشق / اهل نظر معامله با آشنا کنند.