سرویس خارجی-

«بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس طی مصاحبه‌ای از «نتایج عکس محاصره قطر»، سخن گفته و عربستان را به خاطر این سیاست، مورد شماتت قرار داده است. آن طور که خبرگزاری فارس نوشته «جانسون» مناقشات موجود میان عربستان و قطر را «رویدادی ناخوشایند» خوانده و گفته کشورش «هر اقدام ممکن» برای کاستن از این تنش را انجام خواهد داد.به گفته جانسون «محاصره قطر، باعث تقویت روابط قطر و ایران شده است.» انگلیس که حضور در منطقه خلیج فارس و کشورهای «جزیرهًْ‌العرب» بیش از 100 سال قدمت دارد، همواره تلاش می‌کند از طریق ایجاد تفرقه میان کشورهای عربی و ایران، نفوذ خود را در منطقه حفظ کند.اوایل خردادماه گذشته بود که خبرگزاری رسمی قطر سخنانی منتسب به امیر این کشور را منتشر کرد مبنی بر اینکه وی ایران را قدرت منطقه خوانده و از گروه‌های مقاومت «حماس» و «حزب‌الله» لبنان دفاع کرده است. در ظاهر انتشار همین خبر باعث خشم ریاض شد و رژیم آل‌سعود فوراً ائتلافی متشکل از چهار کشور عربستان، مصر، امارات و بحرین علیه قطر تشکیل داد. این کشورها سپس تحریم‌های شدیدی را علیه قطر اعمال کردند و اوایل تیر ماه اعلام کردند که قطر برای از سرگیری روابط با کشورهای فوق، باید 13 شرط را اجرا کند. یکی از این شرط‌ها، قطع روابط با ایران است. البته قطر هم به این درخواست پاسخ منفی داده است. قطر گفته این 13 شرط طوری تنظیم شده که انجام نشود! نکته جالب دیگر اینکه بسیاری از این شروط طوری تنظیم شده که جز به «تأمین منافع رژیم صهیونیستی» ختم نمی‌شود!
بیانیه مشترک
چهار کشور تحریم‌کننده قطر اما طی بیانیه مشترکی که روز چهارشبه در قاهره منتشر کرده‌اند اعلام کردند «تدابیر و تصمیمات جدیدی را علیه قطر» اتخاذ خواهند کرد.
در این بیانیه آمده است: «مخالفت قطر با خواسته‌های ما، نشان دهنده میزان ارتباط این کشور با گروه‌های تروریستی و ادامه تلاش برای از بین بردن امنیت و ثبات کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و منطقه است.
کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر که پیش از این برای اجرای شرط‌های 13 گانه توسط دوحه، ضرب‌الاجل تعیین کرده بودند، در بیانیه جدید خود، اعلام کرده‌اند که قطر عملاً شرط‌های آنها را نپذیرفته است و به همین خاطر، این چهار کشور حق خود را برای پاسخ به دوحه محفوظ می‌دانند. این کشورها سیاست قطر را «ناقض منشور اتحادیه عرب» نیز دانستند.
ضربه حیثیتی به عربستان
به اعتماد کارشناسان رژیم آل‌سعود پس از ماجرای سوریه و یمن، سومین ضربه حیثیتی را در ارتباط با قطر دریافت کرده است.
پیش از این، سران ریاض به ویژه «محمد بن سلمان»، طوری در رابطه با قطر عرض‌اندام می‌کردند که انگار همه چیز برای دوحه و امیر قطر تمام شده است و اگر قطر هر چه سریعتر موضع خود را عوض کند، ممکن است الطاف ریاض نصیبش شود و از نابودی برهد!
اما، اکنون که بیش از یک ماه از این خشم شاهانه می‌گذرد، نه تنها آب از آب تکان نخورده، بلکه جبهه ائتلاف ریاض دچار تزلزل و حتی بی‌آبرویی شده است.
در ماجرای قطر، خفت‌بارترین بخش ماجرا برای سعودی‌ها، همسویی علنی آمریکا، انگلیس، آلمان و کلاً کشورهای غربی به همراه ترکیه با قطر است. همین مسئله رژیم ریاض را در قبال ماجرای قطر محتاط‌تر کرده است.
آمریکا که همین اوایل خرداد ماه 150 میلیارد دلار از قبل عربستان به جیب زده، سعی می‌کند در منازعه ریاض و دوحه خود را بی‌طرف نشان دهد. انگلیس نیز همانطور که اشاره شد، به نوعی جانب قطر را گرفته و از زبان وزیر خارجه (بوریس جانسون) آل‌سعود را شماتت می‌کند.
موضع آلمان نیز به همین مقدار و یا بیشتر از آن، برای ریاض تحقیرآمیز است؛ «زیگمار گابریل» وزیر خارجه آلمان گفته که بعید می‌داند تنش موجود میان قطر و کشورهای تحریم‌کننده، به درگیری نظامی بینجامد. یعنی اینکه ریاض نمی‌تواند دست به چنین اقدامی بزند.
در منطقه هم «رجب طیب اردوغان» که به عنوان حامی قطر، قد علم کرده، به تازگی اعلام کرده: «ما هرگز پایگاه خود در قطر را نخواهیم بست، مگر آنکه این کشور از ما چنین کاری را درخواست کند.»
البته، نیش و کنایه شبکه «الجزیره» هم در نوع خود، جالب است؛ این شبکه در واکنش به بیانیه مشترک چهار کشور مصر، عربستان، بحرین و امارات در قاهره، اعلام کرده: «این بیانیه، شعاری بی‌محتوا بوده و تکرار اتهامات بی‌اساس علیه قطر است و دوحه مانند گذشته، به خواسته‌های آنها توجهی نمی‌کند.» یکی از شرط‌های 13 گانه کشورهای فوق، تعطیلی شبکه «الجزیره» توسط قطر بوده است.
علت چرخش قطر
در ارتباط با علت چرخش یکباره قطر و واقعی بودن این چرخش هم، حدس‌ها و گمانه‌های زیادی مطرح می‌شود.
قطر طی سال‌های اخیر و در خصوص آنچه که در منطقه رخ داده، بی‌تقصیر نیست و نقش شبکه الجزیره هم در حمایت از جریان‌های تکفیری پررنگ بوده است.
به اعتقاد برخی از کارشناسان، مقامات قطر علاوه بر اینکه نسبت به رژیم آل‌سعود کینه دیرینه دارند، اکنون نیز با توجه به تحولات منطقه، به صرافت دریافته‌اند که برای حفظ خود و استقلالشان باید در سیاست‌های منطقه‌ای‌شان تغییراتی را اعمال کنند.
در هر حال، اکنون نیز موضع قطر نسبت به جریان مقاومت چندان شفاف نیست و این کشور سعی می‌کند موضع میانه‌ای را برای خود حفظ کند.