گروه اقتصادی-
در شرایطی که حسن روحانی مدعی ایجاد بیش از 700 هزار شغل در بهار سال جاری شده، مرکز آمار اعلام کرد نرخ بیکاری در بهار سال 96 افزایش پیدا کرده است.
هنوز یک هفته هم از سخنان روحانی در خصوص اینکه دولت در فصل بهار سال جاری بیش از 700 هزار شغل ایجاد کرده است نگذشته بود که مرکز آمار ایران با ارائه آمار بیکاری فصل بهار، آب سردی بر سر آمار حیرت‌برانگیز اعلام شده توسط رئیس‌جمهور ریخت.
حسن روحانی روز یکشنبه هفته جاری در همایش قوه قضاییه به صراحت اعلام کرد: «اشتغال ما در بهار سال 96، 703 هزار بوده است، البته این آمار فصل بهار است و ممکن است فصل‌های بعد کمتر یا بیشتر شود، اما اگر حتی آمار ما تا پایان سال هم 700 هزار اشتغال جدید باشد باز هم ما بسیار عقب هستیم تا به نقطه مطلوب برسیم.»
در ادامه؛ روز گذشته مرکز آمار با ارائه جدیدترین آمار حوزه بیکاری کشور نشان داد نرخ بیکاری هم نسبت به مدت مشابه سال قبل و هم نسبت به فصل گذشته به ترتیب 0/4 و 0/1 درصد افزایش یافته و به رقم بالای 12/6 رسیده است.
برای درک بهتر این گفته رئیس‌جمهور باید اشاره کرد که رئیس ‌مرکز آمار در اردیبهشت ماه گفته بود جمعیت بیکار کشور حدود سه میلیون و 200 نفر بوده و لذا ایجاد اشتغال 700 هزار نفری دولت در سه ماه نخست سال یعنی به اندازه یک پنجم بیکاران کشور شغل ایجاد شده است.
نکته مهم دیگری که وجود دارد، مربوط به وعده رئیس‌جمهور در خصوص ایجاد سالانه 950 هزار شغل در سال می‌باشد که تاکنون بیش از 73 درصد آن محقق شده! و راه زیادی تا پایان تحقق کامل آن باقی نمانده است.
جزئیات نرخ بیکاری نشان می‌دهد، در بهار 1396، 40/6 درصد جمعیت 10 ساله و بیش‌تر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار 1395) 1/1 درصد و نسبت به فصل قبل (زمستان 1395)، 1/7 درصد افزایش داشته است.
نرخ بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله نیز حاکی از آن است که 26/4 درصد از فعالان این گروه سنی در بهار 1396 بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار 1395) 1/5 درصد و نسبت به فصل قبل (زمستان 1395)، 0/9 درصد افزایش یافته است.
بررسی سهم اشتغال ناقص نشان می‌دهد که در بهار 1396، 10/2 درصد جمعیت شاغل،‌ به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیش‌تر) کم‌تر از 44 ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که 40/9 درصد از شاغلین 15 ساله و بیش‌تر، 49 ساعت و بیش‌تر در هفته کار کرده‌اند.
جدا از موارد مذکور، باید گفت پیش‌تر نیز زمانی که رئیس‌جمهور ادعا کرده بود که در طی دولت یازدهم سالیانه 700 هزار شغل ایجاد شده مرکز آمار اعلام کرد سالیانه حدود 490 هزار شغل خالص در دولت یازدهم به وجود آمده است! اما در حال حاضر روحانی پا را فراتر گذاشته و ادعای ایجاد 700 هزار شغل نه تنها در یکسال، بلکه تنها در یک فصل کرده است.
آماری که حتی با فرض درست بودن آن هم باید اشاره کرد، دولت تنها به نیمه پر لیوان اشاره کرده و زمانی که نرخ بیکاری در حال افزایش است، مطلق افزایش اشتغال ملاک مناسبی برای بهتر شدن وضعیت بیکاری نیست.
البته جای این پرسش نیز باقی است که (هرچند رئیس‌جمهور گفته ممکن است این آمار کاهش یابد اما) با این روند شاهد ایجاد اشتغال دو میلیون و 800 هزار نفری تا پایان سال خواهیم بود؟
نگاهی به پیشینه عملکرد دولت در خصوص بیکاری نشان می‌دهد که پیش‌تر نیز در این زمینه موفقیت چندانی کسب نکرده است. مطابق گزارش‌های مرکز آمار، نرخ بیکاری در ابتدای دولت روحانی 10/4 درصد بود که به 10/6 درصد در سال 93 افزایش یافت و در ادامه روند صعودی خود در سال 94 به 11 درصد رسیده و در سال گذشته نیز با افزایش قابل توجه و محسوسی رکورد بالاترین نرخ بیکاری طی پنج سال اخیر را شکست و رقم 12/4 درصد را ثبت کرد و هم اکنون نیز با افزایش مجدد آن به 12/6 درصد نشان داد این روند افزایشی همچنان ادامه دارد! گفتنی است، رتبه ایران در رده‌بندی کشورهای جهان به لحاظ بیکاری در سال 2013 (نخستین سال کاری دولت) برابر با 29 بود و در سال 2014 برابر با سه پله سقوط به 26 رسید که در سال 2015  نیز با یک پله سقوط به رتبه 25 و در سال 2016 هم با هفت پله سقوط به 18 کاهش پیدا کرد. لازم به ذکر است که هر چقدر رتبه کشوری به یک نزدیک‌تر باشد یعنی بیکاری بالاتری دارد و بر اساس این آمار که صندوق بین‌المللی پول منتشر کرده کشور ایران در دوره روحانی با 11 پله سقوط در نرخ بیکاری به جمع 20 کشور نخستی که بالاترین نرخ بیکاری را در جهان دارند، پیوسته است.