جوابیه آموزش و پرورش به یک خبر و پاسخ کیهان
به دنبال انتشار خبر «حذف عکس و نام شهید نواب صفوی از کتاب درسی!» در 24 خرداد 96 در ستون اخبار ادبی و هنری کیهان، وزارت آموزش و پرورش جوابیه‌ای به روزنامه ارسال کرده است.
اگرچه متن جوابیه چند برابر اصل خبر منتشره است و از این حیث، طبق قانون، کیهان الزامی به انتشار آن ندارد اما، با این حال متن جوابیه آورده می‌شود. به دنبال این جوابیه، شما پاسخ کیهان را می‌خوانید:
جوابیه وزارت آموزش و پرورش:
1- در متن خبر آورده شده است که «پس از حذف شهید حسین فهمیده از کتاب‌های درسی، این بار نوبت حذف عکس و نام شهید نواب صفوی شد.» اولاً باید این نکته را متذکر شد که حذف شهید فهمیده از کتاب‌های درسی که مبنای خبر مذکور قرار گرفته است، مطلبی به کلی خلاف واقع است که یک جست‌وجوی ساده بطلان آن را آشکار می‌کند. سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بارها کذب بودن این خبر را رسماً اعلام کرده است و در مصاحبه خبری 1396/3/17 حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر محمدیان نیز جزئیات مربوط به آن برای چندمین بار اعلام شد. اما گویا بعضی از افراد مغرض یا ناآگاه آن‌قدر این خبر نادرست را تکرار کرده‌اند که امر بر خود ایشان نیز مشتبه شده است که خبرسازی مذکور صحت دارد.
2- مرتبط ساختن موضوعاتی از این دست به اجرای 2030 نیز خبر نادرست دیگری است که در این خبر و بسیاری از اخبار از این دست به آن دامن زده می‌شود. حتی با شگفتی فراوان، اخیراً تغییری در یک کتاب درسی که در سال 1390 انجام شده نیز به اجرای 2030 منسوب شده است. واقعیت آن است که کتاب مطالعات اجتماعی سال 1395 در سال 1394 مورد اصلاح قرار گرفته و در آن زمان موضوع 2030 اساساً مطرح نبوده است.
3- تغییر در مطالب صفحه 96 کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم دلایل کاملاً آموزشی، غیرپیچیده و قابل فهم دارد و شورای برنامه‌ریزی و تألیف، براساس همین دلایل که در بند زیر (بند 4) بدان اشاره می‌شود کتاب را اصلاح نموده است و هرگونه تفسیر دارای سوگیری در چنین مواردی ناشی از عدم وجود نگاه کارشناسی و احیاناً نشانه اغراض و مقاصد خاص مطرح‌کنندگان است.
4- در محتوای هر یک از صفحات درس، باید بین متن درس و تصاویر استفاده شده ارتباطی دقیق وجود داشته باشد. در این صفحه کتاب، متن درس مربوط به نهضت ملی شدن صنعت نفت است، بدیهی است تصاویر مربوط نیز باید مرتبط با این نهضت انتخاب شود. در چاپ اول این کتاب (1394) در یکی از تصاویر این صفحه از تصویر شهید نواب صفوی، با زیرنویس «شهید نواب صفوی و فداییان اسلام» استفاده شده بود. این موضوع از سوی معلمانی که بررسی کتاب چاپ اول را برعهده داشتند مورد توجه قرار گرفت و پیشنهاد تغییر این تصویر را دادند. دلیل این پیشنهاد این بود که تصویر فوق با آوردن دو نام «شهید نواب‌صفوی» و «فداییان اسلام» که در متن درس درباره آنها هیچ توضیح و اشاره‌ای نیامده است، بار تدریس این صفحه را برای معلمان و دانش‌آموزان سنگین می‌کند و لزومی به این امر وجود ندارد. چرا که از سویی پرداختن به فداییان اسلام و شهید نواب صفوی جزو برنامه درسی این پایه نیست و به طور مبسوط در برنامه درسی «درس تاریخ معاصر صفحات 139 و 140» به آن پرداخته و حق آن به خوبی ادا شده است و از سوی دیگر، حجم کتاب کنونی به تنهایی به اندازه‌ای است که میزان ساعات آموزشی موجود، امکان پرداختن به مطالب بیشتر را فراهم نمی‌سازد و وجود این تصویر سبب می‌شود که معلم مجبور شود درباره فداییان اسلام و نقش ایشان و رهبری این سازمان در کلاس توضیح دهد و عملاً مطالب کتاب تاریخ معاصر را زودتر از هنگام بیان کند که خلاف رعایت اصل وسعت و توالی مطالب درسی است.
بر این اساس، شورای تألیف کتاب مطالعات اجتماعی تصمیم گرفت که به جای این عکس، از یک عکس مرتبط با موضوع، یعنی تصویر یکی از راهپیمایی‌های مردم در حمایت از نهضت ملی شدن نفت استفاده کند.
5- همان‌طور که ملاحظه می‌شود لازم است این‌گونه مباحث تخصصی آموزشی در فضایی کارشناسانه و منصفانه و به دور از پیش‌داوری‌ها، برخوردهای سطحی و احیاناً سوءاستفاده‌های سیاسی و جناحی از مباحث تخصصی، مطرح و بررسی شود.
6- این‌گونه پرداختن به موضوعات خلاف واقع و اخبار و تحلیل‌های نادرست، جز ایجاد دل‌نگرانی و دغدغه در خانواده‌های معزز شهدا و عاشقان انقلاب اسلامی و شادی در دل دشمنان ثمری دربر ندارد. واقعیت آن است که امروزه سنگر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی توسط همرزمان همان شهدای بزرگوار و ایثارگران گرانقدر اداره می‌شود و القای دروغین فتح این سنگر توسط دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی، نتیجه‌ای جز ایجاد بی‌اعتمادی نسبت به نظام آموزش و پرورش رسمی کشور که مقام معظم رهبری در فرمایشات روز معلم امسال نسبت به آن هشدار دادند، درپی ندارد.
7- در پایان لازم به ذکر است که فهرست فزاینده مصادیق پرداختن به مباحث ارزشی، اسلامی، ملی و انقلابی در کتاب‌های درسی در پنج ساله گذشته، توسط سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تهیه شده و در دسترس همگان است، مروری بر این فهرست، هر انسان حق‌پذیری را متقاعد می‌سازد که مؤلفان و برنامه‌ریزان درسی بار امانتی را که برگرفته‌اند، با نهایت مسئولیت‌پذیری به پیش می‌برند و جز از خداوند بزرگ برای تلاش خود چشم‌داشتی ندارند که «ان‌الله شاکر علیم».
خواهشمند است طبق قانون مطبوعات و رسانه نسبت به درج این جوابیه در آن رسانه اقدام فرمایید.
علیرضا جدایی- رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی
اما پاسخ کیهان
1- چنان‌که خواندید؛ وزارت آموزش و پرورش خبر حذف درس شهید فهمیده از کتاب درسی را به کل منکر شده است. این در حالی است که در تاریخ 30 دی 1395 مدیرکل تالیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش - محمود امانی طهرانی - در گفت‌وگو با خبرنگاران در واکنش به انتشار خبر مذکور در رسانه‌ها می‌گوید:
«... ما برای جلوگیری از تکرار برخی مطالب در کتاب‌های درسی بالاتر مطالب تکراری را حذف و به جای آن از مطالب دیگری استفاده شده است...» (خبرگزاری تسنیم)
همچنین حجت‌الاسلام محمدیان نیز در نشست خبری خود در تاریخ 4 مهر 1395 ضمن تایید حذف درس شهید فهمیده از کتاب درسی سال ششم در توضیحی تکمیلی اضافه کردند این موضوع به کتاب درسی پایه هفتم انتقال داده شد. ایشان علت این کار را نیز عدم تناسب این درس با سن و سال دانش‌آموزان پایه ششم عنوان کردند که اساسا سوال نیز همین جاست که چرا چنین محتوایی را مغایر با شرایط سنی دانش‌آموزان تشخیص می‌دهید؟
با این حال علی‌رغم گفت‌وگوهای منتشر شده مسئولان مربوطه رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش در جوابیه خود به کیهان حذف این درس را به طور کلی منکر شده است که نشان از عدم اطلاع دقیق ایشان می‌دهد.
2- در جوابیه یاد شده، تغییر در مطالب کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم ناشی از دلایل آموزشی و غیرپیچیده و قابل فهم معرفی شده است.
کاش جوابیه‌نویسان که همه موضوعات قابل فهم را به خوبی فهم می‌کنند، توضیح می‌دانند که چرا این دلایل غیر پیچیده و قابل فهم همیشه دامن مفاهیم شهید و شهادت را می‌گیرد و به جرح و تعدیل این موضوعات می‌پردازد؟!
3- برخلاف ادعای جوابیه‌نویسان و کارشناسان برجسته تالیف کتاب آموزش و پرورش، که شهید نواب صفوی و گروه انقلابی فداییان اسلام را با موضوع نهضت ملی شدن نفت بی‌ارتباط معرفی کرده‌اند و چنین به یک شبهه بزرگ دامن زده‌اند؛ در حالی که به گواهی کارشناسان تاریخ نقش گروه فدائیان اسلام و نواب صفوی در نهضت ملی شدن صنعت نفت قابل کتمان نیست. در کتاب درسی تالیف شده در سال 94 نیز به درستی با درج عکس نواب صفوی به همین نقش اشاره شده بود و با درج زیرنویس برای عکس ارتباط معنایی کامل و دقیقی میان محتوا و تصویر برقرار شده بود که متاسفانه اکنون در جوابیه آموزش و پرورش منکر چنین ارتباطی شده‌اند!
4- وقتی حذف، مقارن با تکاپوی بی‌سر و صدای دولت برای پیاده کردن سند 2030 رخ می‌دهد، آیا - چنان که در خبر کیهان هم آمده - تحلیلها به طور طبیعی پیش به سمت الزامات سند ننگین و شوم 2030 سوق پیدا نمی‌کند؟!
5- وزارت آموزش و پرورش، به جای متهم کردن یک رسانه به «نداشتن نگاه کارشناسی» و «رفتار مغرضانه»، توضیح دهد که حذف‌ها و جرح و تعدیل‌هایی که جفای غیرعامدانه به واقعیت و نقش‌های تاریخی است - همچون نقش شهید نواب و یارانش در نهضت ملی شدن نفت - آیا خود برآمده از نگاه کارشناسی است یا چیز دیگر؟!