خداوند در آیه 82 سوره مائده می فرماید: وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ؛ و ما از قرآن فروفرستادیم چیزی که آن، شفا و رحمتی برای مومنان است.
قرآن از نظر قرآن، درمان بیماری های خطرناک انسان است که او را برای ابد در دنیا و آخرت به شقاوت می کشاند ؛ چرا که این بیماری ها، نورش را می‌گیرد و او را در تاریکی فرو می برد.
از نظر قرآن برخی از گناهان نور عقل را زائل می کند و نور فطرت را با کاستن و پایین کشیدن فتیله می کشد و مدفون می کند(شمس، آیات 7 تا 10) و قلب را می میراند و موجبات واژگونگی آن می شود به طوری که قلب مهر زده می شود.
(بقره، آیه 7)
قرآن که از سوی خداوند بر پیامبر(ص) نازل شده است، دو کار با معیت پیامبر(ص) انجام می‌دهد: تعلیم و تزکیه. خداوند بر مومنان منت نهاد که دو نعمت را با هم بر آنان ارزانی داشت. خداوند می فرماید: لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِن کَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُّبِینٍ؛ به یقین، خدا بر مؤمنان منت نهاد که‏ پیامبرى از خودشان در میان آنان برانگیخت، تا آیات خود را بر ایشان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد، قطعاً پیش از آن در گمراهى آشکارى بودند.(آل عمران، آیه 164)
بر این اساس، پیامبر(ص) و قرآن به عنوان درمانگر الهی عمل می کنند. کاری که آن دو انجام می دهند عبارتند از: 1. شفا و درمان جهالت علمی انسان که با تعلیم انجام می گیرد؛ 2. شفا و درمان جهالت عملی انسان که با تزکیه صورت می گیرد؛ زیرا جهالت گاه در برابر علم است و گاه در برابر عقل. پس انسان گاه گرفتار بیماری جهالت و نادانی ذهنی و علمی است و گاه دیگر دچار بیماری جهالت و سفاهت و بی‌خردی عملی است. این گونه است که پیامبر(ص) و قرآن با هم به تعلیم و تزکیه می پردازند و این دو درد عظیم بشریت را درمان می کنند و شفا می دهند.
انسان یا عاقل و اهل بهشت است ؛ یا جاهل و اهل جهنّم. آن جاهلِ اهل جهنم ،یا درس خوانده است یا درس نخوانده. البته آن جهلی که در مقابل عقل است مهم است نه آن جهلی که در مقابل علم می باشد؛ هر چند که هر کدام از اینها درد است، اما یکی سخت تر و درمانش دشوار تر است. نادان با تعلیم ،دانا می شود، ولی بی‌خرد و سفیه را نمی توان جز به صبر و استقامت خردمند کرد؛ زیرا باید عقلش را بیدار کرده و دفائن عقول را بیرون آورد و فتیله عقل و قلب را بالا کشید و دلش را به نورانیت قرآن(نساء، آیه 174) روشن کرد.
تزکیه نفس هر چند با کمک خود شخص انجام می گیرد(شمس، آیه 9) ولی کار اصلی، دست خدا و پیامبر(ص) است.(نساء، آیه 49؛ نور، آیه 21) با این تزکیه نفس است که دل مرده زنده می‌شود و دست از انکار بر می دارد و نور ایمان در جان شخص قرار می‌گیرد و نورانی می شود.(انعام، آیه 122؛ شوری، آیه 52؛ حدید، آیات 12 و 13)