کردهای قهرمان علیه تروریست‌های ضدانسان
مرضیه کرماجانی
فیلم سینمایی «اتاقک گلی» به کارگردانی محمد عسگری، اثری است که تلاش دارد برشی متفاوت از عملیات مرصاد سال 1367 و هجوم ناجوانمردانه منافقین به خاک میهن را به تصویر بکشد. این فیلم که موفق به کسب سه سیمرغ بلورین از چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر شده، به جای تمرکز صرف بر نبرد نظامی، نگاهی به نقش محوری مردم در مواجهه با مهاجمان دارد و نقطه قوت اصلی خود را در همین ایده نو و جذاب بنا نهاده است.
نکته مهم درباره «اتاقک گلی» این است که در کنار پرداختن به تاریخ و حماسه و بازنمایی واقعیاتی از مقاومت مردمی ایران، فیلمی به‌شدت مخاطب‌پسند و گرم است و تماشاگر عام را هدف گرفته است.
«اتاقک گلی» داستان مقاومت رزمندگان لشکر 27 محمد رسول‌الله(ص) در برابر منافقین در سه‌راه اسلام‌آباد و به ویژه در روستای شیان را روایت می‌کند. نکته قابل‌توجه این است که تهیه‌کننده فیلم خود یکی از رزمندگان حاضر در آن عملیات بوده، که این امر به اصالت و ریشه‌دار بودن روایت می‌افزاید. این فیلم برخلاف بسیاری از آثار ساخته‌شده درخصوص مرصاد، بر تقابل کردها و غیرنظامیان با منافقین تمرکز می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه ساکنان بومی کرد، در کنار نیروهای نظامی، قهرمانان اصلی این رویارویی بوده‌اند. این رویکرد، ایده‌ای بکر و سینمایی است که کمتر به آن پرداخته شده و از مهم‌ترین توفیقات سازندگان فیلم به‌شمار می‌رود.
فیلمنامه‌ای پرکشش با ایده‌ای خوب
فیلمنامه «اتاقک گلی» (به قلم پدرام کریمی) که حاصل صرف زمان کافی و بررسی دقیق است، نسبت به بسیاری از آثار مشابه، از اشکالات کمتری برخوردار بوده و ساختاری منسجم و بی‌نقص دارد. ریتم خوب و ساختمان کامل اثر، از ویژگی‌های بارز این فیلمنامه است. شخصیت‌پردازی در فیلم به‌خوبی صورت گرفته و سازندگان به درستی می‌دانستند که چه کسانی باید در این داستان حضور داشته باشند. نظامیان در این فیلم پیشتاز هستند و به یاری مردم می‌شتابند که این خود بازنمایی درستی از واقعیت آن روزهاست.
اما نقطه قوت دیگر فیلمنامه و به طور کلی فیلم، نمایش حقیقت مغفول قهرمان‌بودن کُردها در مرصاد است. این فیلم به درستی و بموقع نشان می‌دهد که نیروهای مردمی در مناطق کردنشین، در کنار سپاهی‌ها و ارتشی‌ها، خط‌مقدم مقاومت در برابر گروهک‌های تروریستی و تجزیه‌طلب بوده‌اند. این، یکی از مظلومیت‌های قوم بزرگ و فرهیخته کُرد است که «اتاقک گلی» آن را به شکلی مؤثر به تصویر می‌کشد. عاشقانه‌ای نیز در بستر جنگ و خون روایت می‌شود که قدرت خانواده و پیروزی عشق بر تاریکی را به تصویر می‌کشد و در تقابل با تفکر منافقین که عشق و خانواده را نفی می‌کردند، قرار می‌گیرد.
دوربین، دیالوگ و بازیگری
یک نقطه ضعف فیلم «اتاقک گلی» این است که آنچنان‌که باید به منافقین نزدیک نشده و گویی فیلم‌ساز از رفتن به سمت این اهریمن‌ها ترسیده است. در نتیجه، جانیان منافق در حد چند آدم‌آهنی قاتل از دور به تصویر کشیده شده‌اند و جسارت تعمیق و نمای نزدیک از آنها در فیلم دیده نمی‌شود.
ضعف دیگر و شاید مهم‌ترین آنها، دیالوگ‌ها است. تمایز شخصیت‌ها به ویژه روستاییان، از طریق گفتارشان به خوبی صورت نمی‌گیرد. دیالوگ‌ها در بخش‌هایی شعاری و بدون کشمکش لازم هستند، به‌خصوص وقتی به رزمندگان می‌رسد. در حالی که فیلمنامه دارای کشش، تعلیق و عطف‌های بموقعی است و قهرمان آن به‌خوبی ترسیم شده، ضعف دیالوگ‌ها به کیفیت کلی اثر لطمه می‌زند.
در زمینه کارگردانی، محمد عسکری به عنوان اولین تجربه کارگردانی‌اش خوب عمل کرده است. محل استقرار دوربین، حرکت دوربین و اندازه تصاویر، همگی بجا هستند. چینش سکانس‌ها و پلان‌ها علمی است و کشش لازم را ایجاد می‌کند. صداهای حاضر در صحنه نیز دقیق هستند. با این حال، فیلمبرداری مشکلاتی دارد؛ حرکت‌های تند دوربین گاهی باعث آزار چشم مخاطب می‌شود.
در حوزه بازیگری، نقش‌آفرینان اصلی، به ویژه بازیگرانی چون تورج الوند و نوید پورفرج، قوی ظاهر شده‌اند. آنها بدون انقباض جسمانی، عمیق و پرروح بازی می‌کنند و صدا و حرکات بدن‌شان منطبق با صحنه و متن است. با این حال، درخصوص برخی بازیگران به ویژه در بین کاراکترهای رزمندگان، صلابت کلام و خلاقیت وجود ندارد و گاهی شاهد تکرار الگوهای مکرر و ادای نقش سطحی هستیم.
عنوانی نامناسب برای اثری قابل‌توجه
نام «اتاقک گلی» به عنوان عنوانی برای این فیلم، چندان جذاب نیست و ممکن است در جذب مخاطب، چه در جشنواره و چه در اکران عمومی، چندان موفق عمل نکند. با این حال، این موضوع از ارزش‌های یک فیلم «متوسط رو به بالا» که یکی از بهترین فیلم‌های جشنواره فجر سال 1401 محسوب می‌شد، نمی‌کاهد. این اثر تا
40-50 دقیقه اول، پر از کشش، تحرک، ماجرا، قهرمان‌پردازی و فرازهای دراماتیک است که آن را از بسیاری از آثار نحیف جشنواره متمایز می‌کند.
در مجموع، «اتاقک گلی» فیلمی پرخون و دوست‌داشتنی است که با ایده‌ای نو، روایتی از مقاومت مردم و رزمندگان در عملیات مرصاد را به تصویر می‌کشد. با وجود برخی ضعف‌ها در دیالوگ‌نویسی و نزدیک‌نشدن کافی به منافقین، این فیلم به دلیل پرداخت خوب به نقش مردم، نمایش قهرمانی کُردها و اجرای قدرتمند کارگردانی، اثری قابل احترام و تاثیرگذار است که می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند. این فیلم نه‌تنها موفقیت‌های جشنواره‌ای را کسب کرده، بلکه به عنوان یک سند تاریخی از رشادت‌ها و ایثارگری‌های ملت ایران در یکی از حساس‌ترین برهه‌های تاریخ معاصر، قابل‌توجه است.