قانونمداری در ورزش!(نکته ورزشی)
سید سعید مدنی
در آستانه فصل ۱۴۰۵-۱۴۰۴ فوتبال ایران و بیست و پنجمین دوره لیگ برتر(جام خلیج‌فارس) لازم می‌دانیم به سهم خود و از سر انجام وظیفه، اهمیت قانون و لزوم پایبندی به آن را به عنوان یکی از شروط لازم موفقیت و دستیابی به اهداف و پیشرفت و تحکیم امور یادآور شویم.
تعارف نداریم و کتمان هم نمی‌توان کرد که در ورزش- و به ویژه رشته‌های شلوغ و پرهیاهویی مثل فوتبال- چنان‌که باید و لازم است،
« قانون و مقررات» جدی گرفته نمی‌شود و همه بیش و کم شاهد بوده‌ایم خیلی وقت‌ها و در بسیاری از مسائل و مشکلاتی که پیش می‌آید، به جای عمل به قانون و اجرای مقررات، تعارفات و رودربایستی‌ها و ملاحظات و رفیق‌بازی‌ها وگرایش‌های رنگی و سلیقه‌های شخصی و... میدانداری می‌کند و بر مسائل و پیشامدها وتنش‌ها با شیوه مماشات و اغماض و زیر سبیلی در کردن و کدخدامنشی و«من بمیرم و تو بمیری» و... سرپوش گذاشته می‌شود و در واقع لاینحل و بلاتکلیف باقی می‌مانند.
در این باره مثال و نمونه فراوان است و شاید از آخرین موارد آن ماجرای دروازه‌بان انتقال یافته از پرسپولیس به تراکتور در آغاز فصل گذشته باشد که وقتی با تعلل و مصلحت‌اندیشی نابجا و انفعال و اقدام نکردن بموقع مسئولان ذی‌ربط توام شد، درگیری‌ها و تنش‌ها و هتک‌حرمت‌های فراوان در رسانه‌ها و ورزشگاه‌ها را به دنبال داشت.
همان‌طور که همه می‌دانیم، سرانجام پس از 400 روز هفته گذشته رای کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال اعلام شد و از این رای همه- چه شاکی و چه مشتکی- اظهار نارضایتی کرده و به آن اعتراًض دارند و ظاهرا قرار است دامنه شکایت‌ها به دادگاه‌های بین‌المللی ورزش هم کشیده شود.
باز در روزهای اخیر در خبرها داشتیم که مسئولان باشگاه استقلال خواهان عفو و تخفیف محرومیت سرمربی خود شده‌اند. اخیرا در فدراسیون تکواندو هم- که یکی از رشته‌های موفق و المپیکی ورزش ایران است- اتفاقات ناخوشایندی رخ داده و زدوخوردهایی صورت گرفته و این روزها طبق معمول شاهد ماستمالی و توجیه ماجرا و طفره رفتن برای اجرا نکردن قانون و برخورد با متخلفان این اتفاق هستیم و از این موارد الی ماشاءا... در ورزش و فوتبال ما وجود دارد.
این در حالی است که کسی در اهمیت قانون برای تشکیل و بقا و تکامل جوامع ریز و درشت انسانی شک ندارد. انسان موجودی است اجتماعی که برای بقا در طبیعت به زندگی کردن با دیگر همنوعان خود محتاج است. انسان با برطرف کردن این احتیاج، قادر خواهد بود سایر نیازهای مادی و غیرمادی خود را رفع کند. با توجه به تفاوت سلایق و خلقیات و خلاصه تنوع جامعه انسانی، وقوع تنش‌ها و درگیری‌ها و تزاحم‌ها و تضادها و... در جوامع انسانی امری اجتتاب ناپذیر است و اینجاست که نیاز به قانون و اعمال آن برای حاکمیت نظم و تداوم اجتماع و جلوگیری از فروپاشی اجتماعی مطرح می‌شود و این خود بحث مفصلی است که خارج از وظیفه این مقال و حوصله خواننده گرامی است. آنچه به این مطلب مربوط می‌شود، یادآوری این نکته است که قانون و اجرای آن و اعمال مقررات، نه تنها موجب ثبات و تداوم اجتماع می‌شود بلکه هر چقدر این قانون بهتر و دقیق‌تر اجرا شود، به رشد و پیشرفت و تکامل جوامع کمک بیشتری می‌کند.
تاریخ گواهی می‌دهد و فلاسفه بر این باورند که میان«قانون» و«تمدن» ارتباطی مستقیم و ناگسستنی وجود دارد و نشانه متمدن بودن جوامع، ادا و اطوار و برندبازی و آسمانخراش‌سازی و پرداختن به ظواهر و مظاهر تمدن نیست بلکه«قانونمداری» یکی از اصلی‌ترین و بارزترین نشانه‌های تمدن است. در واقع هر چقدر جامعه قانونمدارتر، متمدن‌تر! برای همین است که می‌بینیم و می‌خوانیم، رسول ختمی مرتبت(ص) پس از هجرت و در همان اولین روزهای ورود به مدینه و در راه تاسیس جامعه تازه و بالاخره پایه‌گذاری تمدن عظیم و پرشکوه اسلامی، «حکومت قانون» را اعلام و مسلمان و غیرمسلمان مقیم مدینه و مناطق اطراف را ملزم به اجرای قانون می‌کند و در این راه با دیارالبشری هم تعارف ندارد. همان پیامبری که پذیرش اسلام را منوط به اختیار و اراده افراد می‌داند، در راه اجرای قانون اجبار و قاطعیت را اعمال می‌کند! این است که می‌بینیم این اقدام پیامبر در کنار سایر اقدامات اصولی، به سرعت منجر به برپایی تمدن بزرگ اسلامی می‌شود، تمدنی که به نظر بسیاری از متفکران مسلمان و غیرمسلمان، اگر مسلمانان بعد از پیامبر(ص) به همه توصیه‌های ایشان عمل می‌کردند، تا امروز هم تداوم داشت.
به سخن خود برگردیم. حرف ما این است که ورزش ایران برای پیشرفت و بهتر و قوی شدن باید به اصولی مثل نظم و شایسته‌سالاری و قانونمداری پایبند باشد. تاثیرگذاری و اهمیت این اصول مورد تایید عقل و شرع و تاریخ و تجربه بشری است. در همین ورزش اگر خوب و دقیق نگاه کنیم، جاهایی در دنیا پیشرفت کرده و در صدر ایستاده که اصولی مانند قانون و قانونمداری را بیشتر(نمی‌گوییم صد در صد) اعمال و رعایت می‌کنند.
چنان‌که بارها نوشته‌ایم خیلی جاها در ورزش ما «اصول» جدی گرفته نمی‌شود (در کشتی که روزگاری حاشیه‌های فراوانی داشت، کار نسبتا جدی گرفته شده و مسئولان این رشته شبانه‌روز در محل خدمت‌شان حضور و بر حوزه کاری خود نظارت دارند و به شیوه «از راه دور» ریاست نمی‌کنند و نتایج آن را هم می‌بینیم) و کارهای غیراصولی و رفتارهایی مردود جای آنها را گرفته و این اصلا زیبنده و شایسته ورزش مستعد و پرظرفیت ایران و مردم ورزشدوست کشورمان نیست.
مسئولان ورزش ما برای سروسامان دادن به اوضاع و هموار کردن مسیر پبشرفت و دفع موانع و کنار زدن عناصر مزاحم و باندهای مخرب و قانون‌شکن و مفسد، باید در حد توان و امکان برای رعایت اصول و اجرای قاطعانه و شجاعانه قانون همت کنند. این شیوه اصولی شاید به مذاق عده‌ای چسبیده و آویزان و منفعت‌جو و... خوش نیاید اما حتما به نفع و مصلحت ورزش و در مسیر ساختن آینده‌ای بهتر برای آن خواهد بود.