انتقاد فرزین از نظارت ضعیف در بانک‌ها
به گزارش خبرگزاری تسنیم، محمدرضا فرزین در همایش بانکداری اسلامی به بیان توضیحاتی درباره نظام بانکی پرداخت و اظهار داشت: بانکداری اسلامی در چنددهه اخیر رشد و توسعه بسیار گسترده‌ای داشته است و نه‌تنها کشورهای اسلامی بلکه کشورهای غیراسلامی نیز از ابزارهای بانکداری اسلامی در حال استفاده هستند.
وی با یادآوری این‌که «بانکداری اسلامی هم‌اکنون در بسیاری از کشورها سهمی از بانکداری را به خود اختصاص داده است»، تصریح کرد: در حوزه بانکداری اسلامی چند مسئله و مشکل جدی داریم؛ البته در تدوین قانون بانک مرکزی و قانون بانکداری به توافقی رسیدیم و فکر می‌کنم آنچه تحت عنوان قانون بانکداری در مجمع است خیلی کمک به ما خواهد کرد.
انتقاد از ضعف نظارت در سیستم بانکی
رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: اولین مسئله نظارت است؛ من زمانی که در بانک کارآفرین بودم فکر کردم این بانک در نظارت، قوی نیست ولی وقتی به بانک ملی رفتم دیدم بزرگ‌ترین بانک کشور هم در حوزه نظارت قوی نیست. بانک‌های خارجی را هم دیدم. این‌طور نیست که تسهیلاتی داده شود ولی بعد از آن نظارتی صورت نگیرد.
فرزین با ابراز این‌که «یکی از مشکلات اصلی ما در حوزه بانکداری، نظارت بر مصرف است»، تأکید کرد: باید بتوانیم نظارت لازم را تا چند مرحله بعد از پرداخت تسهیلات داشته باشیم. همین مشکل را در خود بانک مرکزی هم داریم. در این بانک هم با ضعف نظارت بر بانک‌ها روبه‌رو هستیم. البته برنامه‌هایی را برای تقویت نظارت بر بانک‌ها تدوین کردیم.
او یکی از مشکلات عدم پیاده‌‌سازی کامل بانکداری اسلامی در نظام بانکی کشور را، عدم تخصصی بودن بانک‌ها دانست و گفت: قوانین بانک‌های کشور اصلاً تخصصی و مناسب با کارکرد آن بانک نیست بانک تجاری و تخصصی با یک قانون باید کار کنند. بانک‌های ما دسته‌بندی تخصصی ندارند و همه عقود را می‌خواهیم همه بانک‌ها اجرا کنند که این اصلاً امکان‌پذیر نیست. البته این موضوع درحال اصلاح است و در آینده برای هر بانکی متناسب با تخصصش قاعده و قانون اعمال خواهد شد.
رئیس‌کل بانک مرکزی به اعتبارسنجی‌اشاره و خاطرنشان کرد: ضعف قوانین در این حوزه اجازه نمی‌دهد که در برخی مواقع بانک نسبت به وضعیت تسهیلات پرداختی و بازگشت آن به بانک تصمیم‌گیری کند. بر اساس قواعد بانکداری اسلامی که همه نظام بانکی کشور بر آن نهاده شده است اگر کسی تسهیلاتی دریافت کرد و اقساط آن را نپرداخت باید نظارت شود که آیا مُعسر است و توان پرداخت ندارد یا این‌که مخصوصاً نمی‌خواهد آن را بپردازد و برای مُعسر باید مهلت تعیین شود اما کسی که به‌صورت اختیاری تسهیلات را نمی‌پردازد باید جریمه هم از او گرفته شود.
فرزین، قرض‌الحسنه را برکت صنعت بانکداری دانست و افزود: اما قرض‌الحسنه باید متناسب با تأمین اعتبار صورت گیرد؛ باید منابع قرض‌الحسنه باشد و مصارف نیز قرض‌الحسنه. نباید صوری‌‌سازی صورت گیرد. امروز بسیاری از نهادهای موازی بانک‌ها را داریم که قرض‌الحسنه را پیاده‌‌سازی می‌کنند ولی باید کاری کنیم که این افراد و نهادها از طریق بانک‌ها به پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه بپردازند. در شورای پول و اعتبار البته تمهیداتی در این خصوص‌اندیشیده شده است.
رئیس‌کل بانک مرکزی راجع به تسهیلات تکلیفی هم تصریح کرد: تمام منابع قرض‌الحسنه امروزه در قالب تسهیلات تکلیفی در بانک‌ها پرداخت می‌شود. بانکداری شرعی و غیرشرعی در اکثر کشورهاست ولی در کشور ما بانکداری اسلامی مبنای اصلی بانکداری است. نهاد‌سازی‌های خوبی در این حوزه صورت گرفته است ولی هنوز رضایت‌بخش نیست؛ نه بانکداران نه نهادهای شرعی و علما از وضعیت فعلی بانکداری اسلامی در کشور راضی نیستند.