سرویس خارجی-

فرانسه سرزمین شورش‌ها و اعتراضات است. به خصوص طی سال‌های زمامداری ماکرون که از وی جریانات سیاسی این کشور به عنوان «دیکتاتور» یاد می‌کنند و بعضاً شکل و شمایل وی شبیه به هیتلر نیز در فرانسه به تصویر کشیده شده است، این شورش‌ها نمود بیشتری پیدا کرده است. بعد از شورش جلیقه‌زردها طی سال 2018 و همچنین اعتراضات میلیونی به طرح ماکرون برای افزایش سن بازنشستگی طی ماه‌های گذشته این بار نژادپرستی پلیس و قتل یک نوجوان رنگین‌پوست 17 ساله و کتمان آن در روز روشن مردم را 5 روزی است که به خیابان‌ها کشانده است.

سه‌شنبه هفته گذشته یک نوجوان الجزایری تبار ۱۷ ساله در حومه پاریس به ضرب گلوله نیروهای پلیس فرانسه به قتل رسید؛ پلیس ابتدا مدعی شد که او به فرمان ایستِ مأمور پلیس بی‏‌توجهی کرده و قصد زیر گرفتن آنها را داشته است. اما ویدیوی منتشر شده از حادثه نشان داد دو پلیس در حالی که به پنجره خودرو مقتول نزدیک می‌شوند، کلت کمری خود را به سمت راننده نشانه گرفته و با حرکت خودرو، یکی از آنها اقدام به شلیک می‌کند. در این ویدئو صدایی به گوش می‌رسد که می‌گوید: «با گلوله‌ای در سر می‌روی.» به دنبال این حادثه شهرهای مختلف فرانسه طی 5 روز گذشته شاهد شدیدترین اعتراضات و آشوب‌ها بوده است که به نوشته سی‌ان‌ان از سال 2005 تاکنون بی‌سابقه است. با انتشار تصاویر و نحوه قتل این نوجوان، موجی از انزجار بین مردم فرانسه به خصوص میان جوانان رنگین‌‏پوست برخاسته و آنها را به خیابان کشانده است. نکته قابل توجه در این دور از اعترضات محوریت داشتن نوجوانان دبیرستانی است. 

میانگین سنی معترضان: 17 سال

وزیر کشور فرانسه اعلام کرده است که میانگین سنی بازداشت‌‏شدگان ۱۷ سال است. ماکرون هم در سخنرانی روز پنجشنبه خود با اذعان به اینکه بسیاری از بازداشت شده‌ها نوجوان هستند گفت که «این مسئولیت برعهده والدین است و آنها باید از مشارکت فرزندانشان در اعتراضات جلوگیری کنند.» به نوشته خبرگزاری رویترز این «بدترین بحران امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه، پس از اعتراضات جلیقه‌زردها در سال ۲۰۱۸» است. بنا بر گزارش‌ها، علی‌رغم بازداشت عامل اصلی قتل این نوجوان، اعتراض‌های خیابانی علیه خشونت پلیس و دولت فرانسه به‌سرعت به شهرهای مختلف این کشور سرایت کرده است. تصاویر رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی فرانسوی نشان می‌دهد که اعتراضات رنگ و بوی آشوب، غارت و تخریب اموال عمومی به خود گرفته است اما نکته مهمی که باید به آن ‌اشاره کرد ستارگان دنیای ورزش، سینما و موسیقی فرانسه به جای دمیدن بر آتش آشوب‌ها ضمن همدردی با معترضان خواستار حفظ آرامش و اعتراض مسالمت‌آمیز شده‌اند. درهمین راستا فدراسیون فوتبال فرانسه در بیانیه‌ای خواستار حفظ آرامش در کشور شد و این بیانیه از سوی کاپیتان «کیلیان امباپه» به نمایندگی از تیم ملی فرانسه نیز باز نشر شد تا ستاره فوتبال فرانسه نشان بدهد که نظرش در مورد اتفاقات اخیر این کشور همان بیانیه فدراسیون فوتبال فرانسه است. در بخشی از این بیانیه که از سوی «امباپه» بازنشر شده آمده است: « قطعا نمی‌توانیم به این شرایط که در آن یک مرگ غیرقابل قبول رخ داده حساس نباشیم. از زمانی که این اتفاق تراژیک رقم زده شد شاهد ابراز خشم عمومی هستیم که قابل درک است اما شیوه ابراز را تایید نمی‌کنیم.برای بسیاری از ما که از طبقه کارگر هستیم این احساس درد و ناراحتی قابل‌ اشتراک است اما به این روند، یک پروسه خودتخریبی اضافه شده است. خشونت هیچ چیز را حل نمی‌کند، حتی زمانی که به ناچار به سمت خانواده‌ها، دوستان و کسانی که آن را ابراز می‌کنند بچرخد. این اموال شما، همسایه‌ها، شهر و مکان‌های تحقیقاتی خود شماست که تخریب می‌شود.»

آمارهای تکان‌دهنده

 دولت فرانسه طی روزهای گذشته همه ابتکارات خود را برای کنترل اوضاع به کار گرفته است. اعمال قانون منع آمد و شد، بازداشت گسترده‌، سرکوب و تبدیل فرانسه به یک پادگان نظامی بزرگ. دولت ماکرون پنج‌شنبه تا 40 هزار پلیس را برای سرکوب اعتراضات بسیج کرده بود اما روز جمعه مجبور شد که این تعداد را به 45 هزار تن افزایش دهد. نخست‌وزیر فرانسه حتی اعلام کرد که ژاندارمری از خودروهای زرهی برای سرکوب شورش‌ها استفاده خواهد کرد. با این وجود گزارش‌ها نشان می‌دهد که ابعاد شورش‌ها و تخریب اموال عمومی بسیار شدیدتر بوده است.  به گفته «جرالد دارمین»، وزیر کشور فرانسه فقط از جمعه تا صبح روز شنبه ۹۹۴ نفر دستگیر شده‌اند و ۸۷۵ نفر هم شب قبل آن بازدشت شده‌اند. به این ترتیب، مجموع بازداشتی‌ها ۱۸۶۹ نفر می‌شود. با وجود حضور گسترده پلیس، در جریان اغتشاشات جمعه شب 492 ساختمان مورد حمله قرار گرفت، حدود 2000 خودرو به آتش کشیده شد و ده‌ها مغازه غارت شد. بر اساس این گزارش بیش از ۳۸۰۰ آتش‌سوزی نیز در جاده‌های عمومی فرانسه رخ داد. بنا بر گزارش خبرگزاری روسی «اسپوتنیک»، وزارت کشور فرانسه از زخمی شدن حدود ۸۰ نیروی پلیس در جریان ناآرامی‌های شب گذشته در این کشور خبر داد. وزارت کشور فرانسه همچنین در فرمانی سراسری، خدمات اتوبوسرانی و تراموا در سراسر کشور را از ساعت ۹ شب روز جمعه متوقف و فروش وسایل آتش بازی را ممنوع اعلام کرد و خواستار آن شد که از فروش و حمل‌ونقل قوطی‌های بنزین، اسید و سایر مایعات قابل ‌اشتعال جلوگیری شود. علی‌رغم آن‌که تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی حکایت از خشونت و درگیری دارد، رسانه‌های فرانسه مدعی شده‌اند که جمعه شب در مقایسه با شب‌های قبل از آن آرام‌تر بوده است. 

غارت صدها تفنگ شکاری

گزارش رسانه‌های فرانسه از شهر «مارسی» حاکی از حمله شماری از معترضان به ساختمان مرکزی بورس در این شهر است. همچنین گفته می‌شود پلیس ده‌ها نفر از معترضان در این شهر را دستگیر کرده است.  فیلم‌هایی از شهر مارسی منتشر شده که سرقت شماری از معترضان از دستگاه‌های خودپرداز را نشان می‌دهد. رسانه‌ها همچنین خبر دادند که در مارسی قطب اقتصادی فرانسه، پلیس در حال تیراندازی به سمت معترضان است. از سوی دیگر گزارش رسیده که گروهی از معترضان با حمله به یک فروشگاه اسلحه صدها تفنگ شکاری را غارت کردند!. برخی گزارش‌ها هم از غارت انبار مهمات حکایت دارد. گزارش‌ها حاکی از آن است که معترضان به سرقت از مغازه‌ها، پرتاب آتش به سمت پلیس، سوزاندن زباله و خودروها ادامه دادند. در نقاطی از این شهر گزارش انفجار و آتش‌سوزی گسترده داده شده است. شهردار مارسی از دولت فرانسه خواسته است تا یگان‌های پلیس اضافی را برای مقابله با خشونت و غارتگری مستقر کند.

 بر اساس ویدئوهای متعدد در رسانه‌های اجتماعی، در منطقه دوچر شهر «لیون» نیز در میان معترضان افرادی دیده می‌ شدند که با استفاده از سلاح کلاشینکف اقدام به تیراندازی کردند. یک ایستگاه پلیس در نزدیکی لیون مورد حمله معترضان قرار گرفته است. در استراسبورگ یک فروشگاه اپل تخریب و چندین فروشگاه پوشاک و کفش در مرکز این شهر غارت شد. در مرکز سنت اتین، چند صد جوان ویترین مغازه‌ها را با سنگ یا اشیاء فلزی شکستند و برای غارت آنها وارد چندین لباس‌فروشی، فروشگاه عینک و جواهرفروشی شدند.

درخواست‌ها برای اعلام وضعیت اضطراری

ماکرون جمعه شب و پس از درگیری پلیس با گروه‌های غارتگر و آشوب‌گران- که برخی از آنها مسلح به تفنگ‌های سرقتی بودند- در چهارمین شب از درگیری‌ها، با درخواست‌ها برای برقراری وضعیت اضطراری مواجه شد. «دیلی میل» در گزارشی با اعلام خبر فوق نوشت: هزاران غارتگر برخی از شهرهای بزرگ فرانسه را غارت کردند: امانوئل ماکرون استفاده از خودروهای زرهی و پلیس ضد شورش را مجاز کرد اما رئیس‌جمهور فرانسه به دلیل اینکه به‌اندازه کافی سریع عمل نکرده مورد انتقاد قرار گرفته است. به گزارش تلگراف، اریک سیوتی، رئیس‌حزب جمهوری‌خواهان گفت که کشورش «در لبه پرتگاه است» و «ما باید یک جنگ بی‌رحمانه علیه خشونت به راه بیندازیم و وضعیت اضطراری را در تمام مناطق آسیب دیده اعلام کنیم». یک جبهه سیاسی گسترده علیه ماکرون به راه ‌انداخت. روزنامه فرانسوی لوموند همچنین به رئیس‌جمهور هشدار داده است که شورش‌ها ممکن است به طور فزاینده‌ای «گسترده» شوند و برای «شب‌های آینده» ادامه پیدا کنند. 

براساس گزارش یورو نیوز، تداوم اعتراضات در روز جمعه باعث شد که از اواسط روز، اختلالاتی در سیستم حمل‌ونقل عمومی شهرهای مختلف فرانسه (از جمله در پاریس با تخریب ۱۲ اتوبوس) ایجاد شود. به گفته مقامات حمل‌ونقل عمومی پاریس، اتوبوس‌ها پس از پرتاب چند کوکتل مولوتف خسارت زیادی دیدند اما به کسی آسیب نرسید.  به این ترتیب فعالیت حدود ۲۳ خط از مجموعه ۳۵۰ خط اتوبوس پاریس روز جمعه تعطیل شد. مسیر حرکت ترامواها بسته شد و در سایر خطوط، یا خدماتی جزئی ارائه شد و یا سرویس‌دهی با تاخیرهای زیادی همراه بود.

نقش شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های ویدئویی

در بحبوحه ناآرامی‌ها رئیس‌جمهوری فرانسه استدلال کرده که شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های ویدئویی به شعله‌ور کردن شورش‌ها در سرتاسر کشور کمک کرده است. ماکرون پس از نشست امنیتی اضطراری برای رسیدگی به اعتراضات، تاکید کرد که یک‌سوم از افراد دستگیر شده طی چند شب گذشته، «جوان یا بسیار جوان» بوده‌اند و این نشان می‌دهد که اینترنت نفوذ منفی بر کودکان و نوجوانان داشته است. وی افزود: پلتفرم‌ها و شبکه‌های اینترنتی نقش عمده‌ای در رویدادهای روزهای اخیر داشته‌اند. ما مشاهده کرده‌ایم که شبکه‌های اجتماعی نظیر اسنپ‌چت، تیک‌تاک و سایر شبکه‌ها بستری برای شکل‌گیری و سازماندهی تجمعات خشونت‌آمیز بوده‌اند و آنها به شکل تقلیدآمیزی به سوی این حرکات خشونت‌آمیز سوق داده می‌شوند و همچنین باعث شده تا از دنیای واقعی فاصله بگیرند. رئیس‌جمهور فرانسه ضمن آنکه از والدین خواست تا فرزندان خود را در منزل نگه ‌دارند، گفت: جوانانی که به خیابان‌ها آمده‌اند، همانند بازی‌های ویدئویی رفتار می‌کنند؛ بازی‌هایی که اثرات مخربی بر روی آنها داشته است.

پلیس: در حال جنگیم

اما با گسترش آشوب‌ها زمزمه‌های تمرد نیز در بین نیروهای پلیس فرانسه بروز کرده است. به گزارش دیلی میل پلیس محلی اعلام کرد که اکنون در جنگ با افراد ناراحت و دردسرساز هستند. افسران دو تا از بزرگ‌ترین اتحادیه‌های پلیس کشور نیز تهدید به شورش کرده‌اند. تلگراف نیز در همین زمینه گزارش داد که پس از ادامه خشونت در طول شب جمعه‌، پلیس فرانسه گفته است که در حال حاضر با «انبوهی از افراد ناراحت و دردسرساز» در جنگ هستند. دو تا از بزرگ‌ترین اتحادیه‌های پلیس کشور تهدید کرده‌اند که اگر ماکرون نظم را برقرار نکند، به شورش می‌پردازند. آنها گفتند: «امروز پلیس در حال نبرد است، ما در حال جنگ هستیم. فردا ما در مقاومت خواهیم بود و دولت باید این را بداند.» در بیانیه اتحادیه‌های بزرگ پلیس فرانسه آمده است:  «در مقابل این انبوه وحشی، دیگر دعوت به آرامش کافی نیست، بلکه باید اقدام کرد». در مقابل «ژان لوک ملانشون»، رئیس‌حزب چپگرای پوپولیست‌، در توئیتر نوشت: «اتحادیه‌های پلیسی که خواهان جنگ داخلی هستند، باید یاد بگیرند که دهان خود را ببندند، سیاستمداران باید دوباره پلیس را تحت کنترل درآورند». به گزارش تسنیم یک نماینده سبزها هم در توئیتر از مشکل ساختاری در نیروی پلیس نوشته گفت: «متن سندیکاهای پلیس دعوت به جنگ داخلی است.» کمیسر حقوق بشر سازمان ملل از دولت فرانسه خواسته به‌طور جدی با مشکلات عمیق نژادپرستی و تبعیض نژادی در اجرای قانون توسط پلیس برخورد کند.

دو نفر کشته شدند

طبق برخی گزارش‌ها، در روز چهارم آشوب‌های فرانسه دست‌کم دو نفر کشته شده‌اند. یک جوان 21 ساله در «سن ماریتین» پس از سقوط از بلندی جان باخته و یک مرد 51 ساله نیز در منطقه گویان به ضرب گلوله جنگی کشته شده است. گفته می‌شود گلوله به قلب او برخورد کرده است.

فرانسه آماده انفجار

گویا معترضان و خشم آن‌ها هیچ‌جا نمی‌روند. جیگوی - یکی از معترضین حاضر در این اعتراضات - به «نیویورک تایمز» گفته است: «ما خسته شده‌ایم. سال‌هاست که فرانسه مانند زودپز بوده است. زودپزی که هرلحظه احتمال انفجار آن وجود دارد.»