به بهانه انیمیشن سینمایی «لوپتو»
یک موفقیت دیگر برای صنعت پویانمایی ایران
مهدی امیدی
دو دهه قبل که پویانماییهای راهنمایی و رانندگی در تلویزیون به نمایش درآمد و به رغم سادگی اما به خاطر خلق شخصیت های بانمک و دریادماندنی باعث جلب توجه بینندگان میشد، کمتر کسی فکرش را میکرد جوانان ایرانی بتوانند به این سرعت پیشرفت کنند و انیمیشن سینمایی با توان رقابت با آثار جهانی بسازند. اما این رویا ابتدا با چند انیمیشن خام دستانه و نه چندان موفق به واقعیت نزدیک شد و رفته رفته با کارهایی چون «شاهزاده روم»، «فیلشاه»، «فهرست مقدس» و ... این چرخه گرما و حرکت بیشتری پیدا کرد. سال 1401 را باید نقطه عطفی در تاریخ پویانمایی ایران دانست. چون در این مقطع زمانی، ابتدا انیمیشن سینمایی «پسر دلفینی» توفیقاتی را در خارج از کشور به دست آورد و روی پرده سینما رفت و نشان داد که تولید انیمیشن ایرانی همچنان بر مدار پیشرفت قرار دارد. چون این اثر گرافیکی در سطح پویانماییهای جهانی دارد و با صحنه ها و تصاویر چشمنوازش، به حد خیلی خوب نزدیک شد. اما این روزها نیز یک پویانمایی جدید با نام «لوپتو» روی پرده سینماهای کشور رفته که هم روایت و موقعیتهای داستانی دلپذیری دارد و هم گرافیک آن، از جاذبه بصری بالایی برخوردار است.
حالا می توان به صراحت اعلام کرد که هنر- صنعت پویانمایی ایران به بلوغ و تکامل رسیده است. «لوپتو» نیز برای آنهایی که دغدغه درخشش و پیشرفت هنر این سرزمین را در دل دارند، موجب غرور و شگفتی است. در این پویانمایی، با اینکه موضوع و داستان به زندگی واقعی نزدیک است اما با تمهیداتی، بار فانتزی هم به آن افزوده شده است. چون وجه تمایز اساسی پویانمایی با فیلم رئال، مبایی بودن بحث فانتزی و خیالپردازی است. در «لوپتو» به کارگردانی عباس عسکری هم ماجرای پسربچه ای با اسم علی است که پدرش مدیر یک آسایشگاه بیماران روانی است که برای تیمار بیماران، آنها را به ساخت اسباب بازی وا میدارند و این وسائل، بعد از تولید وارد چرخه فروش هم میشوند. در این میان، یک نفوذی به عنوان بیمار وارد این مرکز درمانی میشود و سعی میکند تا با اخلال در تولید اسباببازیها، موجب ورشکستگی خط تولید شود، درحالی که پدر خود را شکستخورده میداند اما علی مبارزه را شروع میکند و به این مرکز را نجات میدهد. حضور موجودات ماورائی که ظاهرا فرشتههای موفقیت هستند، به بار فانتزیک این کار افزوده است. همچنانکه برخی حرکات محیرالعقول که از سوی کاراکترهای این انیمیشن انجام میگیرد، در قالب پویانمایی باورپذیرتر هستند تا فیلم رئال.
محور قرار گرفتن اسباب بازی در این أثر نیز به این موضوع کمک کرده است. چون برخی از اسباببازیهایی که در این پویانمایی میبینیم، جنبه فانتزیک دارند. انتخاب عنوان لوپتو برای این کارتون نیز به خاطر همین اهمیت جایگاه اسباب بازی است. چون سازندگان این انیمیشن کرمانی هستند و لوپتو نیز یک اسباب بازی خاص در کرمان است.
«لوپتو» در ژانر کمدی موزیکال است. ساخت کمدی موزیکال کار بسیار دشوار و پیچیده ای است چون احتمال غلط خوردن کار به ابتذال و لودگی در این قالب بالاست. اما در این انیمیشن، حرمت مخاطب نگه داشته می شود و روایت هیچ گاه از مسیر سالم و اخلاقی و انسانی خارج نمی شود.
«لوپتو» همچنین به اهمیت جایگاه اختراع و ابداع پرداخته است و از اینرو، کار بهروزی است. به ویژه اینکه کودکان و نوجوانان را به خلاقیت و جسارت تشویق می کنند. توجه به تولیدکنندگان بومی و داخلی هم از دیگر نکات محتوایی این اثر است. «لوپتو» به مخاطب خودش اهمیت و کارکرد مهم تولید ملی و همچنین موانع و گرههای این عرصه را یادآور می شود و در این زمینه نیز فرهنگسازی می کند.