در آستانه آغاز هفته دولت، سامانه «محچک» رونمایی شد. سامانه‌ای که متوسط رفع سوءاثر از چک‌ها را با کاهش ۹۰ درصدی از ۳۷ روز به ۳ روز کاهش داده است.
روز گذشته با حضور رئیس ‌کل بانک مرکزی، از سامانه محچک (مسدودی حساب چک‌های برگشتی) رونمایی شد.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، بانک مرکزی در راستای اجرای بند ب ماده ۵ مکرر قانون صدور چک، زیرساخت‌های فنی مرتبط برای تغییر وضعیت عملیات مسدود‌سازی در سامانه تبادل احکام قضایی از آفلاین به آنلاین را فراهم کرده است. مجموعه این زیرساخت‌ها به راه‌اندازی سامانه «محچک» با قابلیت به‌کارگیری استعلام، مسدود‌سازی و رفع مسدودی آنلاین حساب‌های بانکی منتهی و از هفتم خرداد ماه سال جاری به صورت آزمایشی عملیاتی شد. کاهش زمان اقدام برای رفع سوءاثر چک در کنار افزایش ارزش مجموع چک‌های رفع سوءاثر شده تنها کمتر از سه ماه پس از اجرای آزمایشی سامانه محچک، نشان‌دهنده اثر چشمگیر این اقدامات در کاهش هزینه‌های تبادلات اقتصادی و افزایش اعتبار چک در کشور است. به صورتی که متوسط زمان رفع سوءاثر ۸۰ درصد از مبالغ چک‌های برگشتی چک با کاهش ۶۳ درصدی از ۴۰ روز به ۱۵ روز کاهش یافته است. همچنین زمان متوسط رفع سوء اثر این چک‌ها با کاهش ۹۰ درصدی از ۳۷ روز به ۳ روز کاهش پیدا کرده است.
گفتنی است تا قبل از راه‌اندازی این سامانه، نسبت مجموع مبلغ چک‌های برگشتی که توسط صادرکنندگان چک رفع سوءاثر می‌شدند حدود ۶۰ درصد بود که در حال حاضر این نسبت به ۸۵ درصد رسیده است.
بنابر این گزارش، تعداد چک‌های پردازش شده به کل چک‌های برگشتی در سامانه محچک از ۲۲ درصد در ابتدای راه‌اندازی این سامانه به ۱۰۰ درصد چک‌ها پس از هفت هفته رسید. تاکنون در این سامانه ۱.۱ میلیون چک برگشتی پردازش شده است که پنج میلیون و 200 هزار حساب متعلق به صادرکنندگان چک برگشتی به مبلغ ۱۷ هزار میلیارد تومان تاکنون مسدود شده است.
در همین مدت سه و نیم میلیون حساب با مبلغ ۱۴ هزار میلیارد تومان نیز پس از طی کردن فرآیند رفع سوءاثر رفع مسدودی شده‌اند.
سامانه محچک و اجرایی شدن قانون جدید صدور چک هم‌چنین اثر قابل ملاحظه‌ای در کاهش زمان اقدام برای رفع سوءاثر چک داشته است؛ در ابتدای سال ۹۸، افراد صادرکننده چک برگشتی به طور متوسط پس از حدود ۱۵۰ روز برای رفع سوءاثر چک اقدام می‌کردند، اما این زمان در حال حاضر به کمتر از یک ماه کاهش یافته است. روش کار سامانه محچک بدین صورت است که پس از غیر قابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک، اطلاعات چک برگشتی توسط بانک یا موسسه اعتباری در سامانه یکپارچه بانک مرکزی (سماچک) ثبت و کد رهگیری دریافت می‌شود. پس از گذشت ۲۴ ساعت از ثبت اطلاعات و در صورت عدم رفع سوءاثر چک، مراتب به سامانه محچک اعلام می‌شود. سامانه محچک موجودی تمام حساب‌های صادرکننده و امضاءکنندگان چک را از شبکه بانکی استعلام کرده و بر اساس موجودی استعلام شده، عملیات مسدود‌سازی وجوه حساب‌ها را به میزان کسری مبلغ چک بر اساس اولویت مشخص شده برای حساب‌ها انجام می‌دهد. در صورت ثبت رفع سوءاثر چک برگشتی در سامانه سماچک نیز، فرآیند رفع مسدودی تمام وجوه مسدود شده توسط سامانه محچک آغاز می‌شود. لازم به ذکر است پس از گذشت بیست و چهار ساعت از ثبت برگشت چک در سامانه بانک مرکزی علاوه‌بر مسدود‌سازی وجوه تمام حساب‌های صادرکننده چک نزد شبکه بانکی به میزان مبلغ کسری چک، امکان هرگونه افتتاح حساب و صدور کارت بانکی جدید، پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه ارزی یا ریالی و گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی برای صادرکنندگان چک برگشتی وجود ندارد. صادرکنندگان و ذینفعان چک برگشتی می‌توانند با مراجعه به سایت بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir در قسمت پانوشت وب سایت از بخش «استعلام مبالغ مسدود شده حساب‌ها بابت چک برگشتی» از مبالغ مذکور آگاهی یابند.
تکمیل زنجیره بازگشت اعتبار چک
به گزارش ایبِنا، علی صالح‌آبادی، رئیس ‌کل بانک مرکزی در مراسم‌ رونمایی از سامانه محچک با بیان اینکه این سامانه یکی از پیچیده‌ترین سامانه بانکی است که حالا افتتاح شده است، اظهار کرد: هرچند با اقدامات قبلی بانک مرکزی مانند سامانه صیاد امکان ثبت و استعلام و تایید چک فراهم شد و اعتبار خوبی به چک برگشته بود، اما یکی از حلقه‌های مفقودی که وجود داشت با سامانه محچک تکمیل شد.
وی با بیان اینکه شاهد تحولی مهم‌ در صنعت بانکداری هستیم که امیدواریم نیاز به ابزار نقدی هم کاهش پیدا کند، تصریح کرد: با اجرای سامانه محچک تشکیل پرونده‌های قضایی هم کاهش پیدا خواهد کرد و قاضی و دستگاه قضا نیز مانند بانک می‌تواند به صورت آنلاین حساب را مسدود کند.