به مناسبت روز شوراها
راهی که شورای ششم شهر تهران باید طی کند
محمود کبیری یگانه*
پس از یک دوره ده ساله درخشان مدیریت شهری و اجرای پروژههای بزرگ و قابل توجه در شهر تهران بهویژه توسعه خطوط مترو، ایجاد بزرگراهها و پروژههایی از قبیل باغ کتاب، پل طبیعت، برج میلاد، دریاچه شهدای خلیج فارس، باغموزه دفاع مقدس، تونل توحید، سازه طبقاتی صدر و... در فاصله سالهای 1385 تا 1395، نوعی رکود و رخوت فضای مدیریت شهری را در فاصله سالهای 96 تا 1400 فراگرفت، انباشت بدهیها در کنار عدم اجرای پروژههای شاخص در کنار فرسودگی سیستم حملونقل و سایر چالشهای مدیریت شهری باعث شد که شهروندان تهرانی در انتخابات شورای اسلامی شهر تهران در سال 1400 رای به بازگشت گفتمان سابق به عرصه شورا و مدیریت شهری بدهند.
شروع فعالیت رسمی شورای ششم با حضور منتخبانی از لیست منتسب به اصولگرایان بهصورت مطلق در کنار انتخاب آیتالله رئیسی بهعنوان رئیسجمهوری و استقرار مجلس دوازدهم، شرایط جدیدی را در فضای سیاسی و اجتماعی جامعه بهوجود آورد، بدیهی است وجود نهادهای انتخابی همسو، به مثابه یک فرصت و تهدید برای یک گفتمان به حساب میآید، فرصت از این لحاظ که با همگرایی این نهادها میتوان بر بسیاری از چالشهای موجود فائق آمد و با افزایش امید مردم، سرمایه اجتماعی جامعه را افزایش داد و تهدید از آن جهت که در صورت درگیر شدن به حواشی و عدم موفقیت در یک بازه زمانی کوتاه، فشار افکار عمومی و فعالیت منتقدان و مخالفان تشدید خواهد شد.
در چنین شرایطی نیل به موفقیت برای شورای ششم مستلزم سیاستگذاری و برنامهریزی براساس دادهها و واقعیتهای آماری، نیازها و مطالبات شهروندان و منطبق بر ظرفیت و توان واقعی مجموعه مدیریت شهری است، هر نهادی در مسیر اجرای گفتمان خود نیاز به سیاستگذاری دارد، سیاستگذاری بهعنوان فرآیندی پیچیده و چندبعدی بهدنبال پاسخ به این پرسش است که ایدهها به سیاستها و قوانین رسمی تبدیل شوند، در این میان نقش سیاستگذاری، جلب حمایت افکار عمومی و تبدیل تحلیل سیاسی مردم به توصیه سیاسی و تداعی بخش اقدام آن نهاد در اداره صحیح امور عمومی است.
شورای اسلامی شهر تهران با شعار «دوباره خدمت، تهران» با کلیدواژههایی همچون فسادستیزی، خدمت به مردم، اهتمام به هنجارها و ارزشهای دینی و مذهبی، پرهیز از اسراف و هزینههای غیرضرور، توسعه حملونقل عمومی و فضای سبز، توجه به نقش مساجد در افزایش مشارکت اجتماعی شهروندان، پاسداشت مناسبتهای مذهبی و انقلابی و امثالهم فعالیت خود را آغاز کرد، گذشت قریب به 200 روز از فعالیت این دوره فرصت مناسبی است تا ارزیابی نسبی از تطابق شعارها و وعدهها تا عملکرد
6 ماهه شورا و مدیریت شهری داشته باشیم.
بهنظر میرسد شورای ششم برای ادامه مسیر خود در فرصت باقیمانده نیاز به سیاستگذاری مطلوبتری دارد، گرچه تلاش و پیگیری شورا در همین مدت کوتاه امیدبخش و قابل قبول بوده ولی به منظور افزایش رضایتمندی افکار عمومی ضرورت دارد سیاستگذاری شورای ششم منطبق بر واقعیتهای موجود و چشمانداز مطلوب و قابل تحقق آینده تدوین شود. همگرایی و همافزایی نهادهای انقلابی و جهادی در بهبود عملکرد شورا نقش ویژهای دارد، گرچه در این مدت کوتاه شاهد نشستها و برنامههای مشترکی میان شورا با مجموعه دولت و مجلس بودهایم اما باید با چند دستور کار مشخص، چند نتیجه و دستاورد ملموس و قابل ارائه را از این تعامل استخراج کرد، این مهم با نزدیکی شورا به دو نهاد دولت و مجلس و تعریف کارویژههای قابل استحصال مقدور خواهد شد.
سیاستگذاری یک فرآیند علمی و پیچیده است که هم ارزش و هم دانش در تدوین آن نقش بنیادین دارد، از سویی سیاستگذاری نه صرفا یک فرآیند بلکه ابزاری است که بازیگران و پیشنهادهای سیاستی مختلفی در آن وجود دارند که از درون یک فرایند پیچیده به انتخاب یک راهحل نهایی منجر میشود، یک سیاستگذاری عملگرایانه و منطقی مستلزم چرخه قاعدهمندی از آگاهی و شناخت، اعلام، تجویز، مساعدت، اجرا، خاتمه و ارزیابی است؛ شورای ششم در مسیر نسبتاً طولانی باقی مانده
از این دوره ورای همه تلاشها، فعالیتها و رویکردها نیاز اساسی به سیاستگذاری واقعگرایانه و عملگرایانه برای پیشبرد اهداف خود دارد.
چالشها و مسائلی چونترافیک، آلودگی هوا، ناکارآمدی حملونقل عمومی، ساختوسازهای غیرقانونی، آسیبهای اجتماعی و فساد از جمله مهمترین چالشهای شورای ششم میباشد که نیاز به سیاستگذاری دقیق و هوشمندانه دارد، به عبارتی شورای ششم برای سیاستگذاری در حوزه حملونقل عمومی، ابتدا باید اطلاعات و شناخت دقیق از وضعیت موجود داشته باشد، سپس با تکیه بر بنیه تخصصی و کارشناسی شورا دستور کار شورای ششم را در این زمینه اعلام کند، سپس راهکار علمی و عملی خود را برای آن معرفی کند، در ادامه از ظرفیتها و پتانسیل سایر نهادها از جمله دولت، مجلس و انجمنهای مردم نهاد برای تحقق اهداف خود استفاده کند و با اجرای راهکار مورد اجماع شورا در نهایت به ارزیابی موفقیت یا عدم موفقیت آن در بازههای زمانی مختلف بپردازد، اعمال چرخه سیاستگذاری در تصمیمات شورا علاوه بر اینکه نقشه راهی به شورا و مدیریت شهری میدهد، ارزیابی و سنجش عملکرد شورا را در پایان دوره نیز میسر میکند و شورای ششم را از رفتارهای پراکنده و انفرادی دور میکند.
فرصت خدمت به شهروندان کوتاه است و شهروندان نیز با هیچ جریان سیاسی عقد اخوت دائمی نبستهاند و چنانچه با بیتوجهی به مقوله مهم سیاستگذاری، رضایتمندی در تحقق مطالبات شهروندان صورت نگیرد، نتیجه آن در انتخاباتهای آینده روشن خواهد شد، از این رو باید همه طیفهای مختلف با تأکید بر اصول مشترک و موردقبول، برخی اختلافنظرها را نادیده بگیرند، بدیهی است وجود اختلافنظر در هر گفتمانی باعث پویایی، رشد و رویش دوباره آن خواهد شد، به شرطی که در یک مقیاس درون گفتمانی ارائه، طرح و بررسی شوند و در نهایت با اجماع در اصول به سمت تحقق اهداف مندرج در سیاستگذاری شورای ششم پیش بروند.
* معاون ارتباطات شورای اسلامی شهر تهران