امین‌الاسلام تهرانی
آغاز این هفته خبری منتشر شد که در سیلِ اخبار غرق شد و اصلاً دیده نشد و این دیده نشدن هم علت روشنی داشت، خبر خبرِ مهمی ‌نبود. «مارک اسپر»، وزیر دفاع آمریکا فهرستی از پرچم‌های مجاز منتشر کرد. در این فهرست پرچم کنفدراسیون آمریکا - همان پرچمی ‌که در عکس بالا می‌بینید- نیست.
البته اسپر از ممنوع بودن چیزی نگفت، اما از این فهرست «ممنوع بودن» پرچم کنفدراسیون فهمیده شد. این خبر گرچه بی‌اهمیت می‌نماید، اما پرسش‌های مهمی‌ را به میان می‌کشد، پرسش‌هایی بی‌پاسخ که پس از چند نکته در پایان به آنها‌ اشاره می‌کنیم.
یک X سفید- آبی در زمینه قرمز با چندین ستاره، که پرچم کنفدراسیون نامیده می‌شود، یکی از نمادهایِ نژادپرستی است، اما چرا؟ ایالات جنوبی آمریکا در جنگ داخلی سال‌های ۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵ این پرچم را می‌افراشتند، این ایالت‌ها طرفداران سفت و سخت برده‌داری و مخالف برچیدن آن بودند و به برتری نژادی سفیدپوستان باور داشتند، حتی یکی از انگیزه‌های آنان برای جنگیدن حفظ نظامِ برده‌داری بود، از این‌رو طبیعی است که این پرچم، پرچمِ نژادپرستی خوانده شود.
این پرچم همان پرچمی ‌است که چندی پیش برگزارکنندگانِ مسابقات اتومبیل‌رانی آمریکا موسوم به «ناسکار» استفاده از آن را در برنامه‌های خود ممنوع اعلام کردند، اقدامی که صدای «دونالد ‌ترامپ» را همان موقع درآورد و او این ممنوعیت را محکوم و به آن اعتراض کرد.
اما اعتراض به این پرچم کی بالا گرفت؟ توجه دادن به این پرچم و نماد نژادپرستی خواندنِ آن پس از حمله به کلیسای چارلستون در سال ۲۰۱۵ گسترده شد، حمله‌ای که در جریانش سفیدپوست نژادپرستی به این کلیسا حمله کرد و ۹ تن از سیاه‌پوستانی را که برای عبادت به کلیسا رفته بودند، به‌قتل رساند. مهاجم نژادپرست در این حمله پرچم کنفدراسیون را به همراه داشت.
همین ماجرا کافی بود تا توجه‌ها به این پرچم بیشتر شود، به‌ویژه آن‌که آن مهاجم پرچم رسمی ‌آمریکا را نیز به ‌آتش کشیده بود، اقدامی که پیام روشنی داشت: «پرچمِ رسمی ‌باید همان پرچمِ کنفدراسیونِ مردم طرفدار برتری سفیدها باشد!» فرماندار کارولینای جنوبی که محل این اتفاق بود، همان موقع، این پرچم را تفرقه‌انگیز خواند و خواهان حذفش شد.
پس از قتل «جورج فلوید» و به راه افتادنِ اعتراضاتِ ضد نژادپرستیِ بسیار گسترده و کم‌نظیر اخیر- که همچنان ادامه دارد- نیز بحث از نمادهای نژادپرستی در آمریکا و کشورهای دیگر اوج گرفت. از این رو باز اذهان متوجه این پرچمِ دیرپا شد.
اما در پس خبری که در آغاز آمد، پرسش‌هایی خوابیده است. چطور می‌شود یک پرچم که نماد نژادپرستی است سال‌ها برافراشته می‌‎ماند و تازه اذهان متوجه آن می‌شود؟ این همه سال چه شد؟ چرا حکمرانانِ آمریکایی تاکنون متوجه این نماد نبودند؟ چرا رئیس‌جمهورِ سیاه‌پوست آمریکا این نماد را ممنوع نکرده بود؟ رئیس‌جمهورِ کنونی این کشور از طرفدارانِ این پرچمِ نژادپرستی و از معترضانِ حذف آن است. حالا چه شده است که وزیرِ همین رئیس‌جمهور این پرچم را مجاز نمی‌داند؟ چرا در غیرمجاز خواندنِ این پرچم صراحت نیست؟ آیا صریحاً ممنوع کردن این پرچم هزینه داشت؟ ....
این پرسش‌های مهم همه در پسِ همان خبر بی‌اهمیت اول است. این‌ها پرسش‌هایی بی‌پاسخ‌اند، اما کم‌و‌بیش هویدا می‌کنند که وقتی حذفِ یک نمادِ نژادپرستی این‌قدر پیچ‌وخم دارد، حذفِ باورهای نژادپرستانه چه راهِ ناهمواری دارد. فرهنگی که در آن تارِ «پَست دانستنِ سیاهان» با پودِ «برترپنداری سفیدها» بافته شده است، راهِ برابر شدنِ انسان‌ها راهِ همواری نیست.
* منابع در دفتر روزنامه موجود است.