نگاهی به نقش مساجد در جریان انقلاب اسلامی-۴۱
مسجد، پایگاه زنان مبارز
«شب سه‌شنبه مورخه 31/5/1357 مشارالیه [شیخ صفرعلی تاری‌وردی] طبق معمول در مسجد رئیس‌حیدر به طور نشسته به تبلیغ جوانان پرداخته و با آنان طریقه پیشگیری از جلب توسط مأمورین انتظامی و امنیتی و همچنین نحوه بازجوئی دادن و اینکه چگونه دروغ بگویند و قیافه حق به جانب به خود بگیرند و بالاخره چگونه مأمورین را اغفال نمایند تعلیم داده مخصوصاً به جوانانی که آموزگار و یا در استخدام دولت هستند راهنمائی نموده [است]...»
12) تلاش برای تعطیلی بازار و پیشگامی در تظاهرات
در اهمیت و جایگاه بازار در زندگی مردم جای هیچ بحثی نیست؛ چرا که ارتباط تنگاتنگی با زندگی و رفاه آنها دارد. در تاریخ معاصر ایران، خصوصاً در دوره قاجاریه و در جریان نهضت مشروطیت بازار نقش مهمی در تحولات ایفا کرده و به خاطر ارتباط نزدیکی که با روحانیت داشت یکی از سنگرهای مقابله با استبداد بود. از آنجایی که اکثر بازاری‌ها افرادی متدین و معتقد بودند و با پرداخت وجوهات شرعیه روحانیون را در انجام امور مذهبی کمک می‌کردند، لذا در سراسر دوره پهلوی، رژیم می‌کوشید تا بافت سنتی بازار را تضعیف کند. به‌رغم این اقدامات روحانیت و بازار در جریان نهضت امام(ره) در کنار هم قرار گرفته و همسویی کاملی با هم داشتند. در استان قزوین به مانند دیگر نقاط کشور این ارتباط دوسویه چنان بود که در مساجد برنامه اعتصابات و تعطیلی‌های بازار اعلام می‌گردید:
«برابر اعلام سازمان قزوین روز جاری پس از نماز جماعت ظهر و عصر میرزا رحیم سامت و سیدعلی اصغر علوی در مسجد شاه قزوین اعلام نموده‌اند که به دستور مراجع قم (16/6/57) بازار تعطیل است و از ساعت 9 صبح جهت کشته‌شدگان وقایع اخیر مجلس ختمی در مسجد مزبور برگزار می‌گردد و از مردم دعوت نموده‌اند که در این مراسم شرکت نمایند.»
براساس اسناد ساواک تظاهرات و تجمع‌های اعتراضی در استان قزوین ابتدا در مساجد طراحی و سپس مسیرهای حرکت مردم و شعارهایی که در طول مسیر باید داده می‌شد مشخص می‌گردید.
تشییع جنازه شهدای استان نیز در مساجد برگزار و همین نیز زمینه حرکت‌های انقلابی می‌شد. این مجالس با حضور پرشور مردم برگزار شده و غالباً با واکنش‌های شدید مأمورین رژیم مواجه می‌شد.
13) نقش زنان در مساجد
براساس اسناد ساواک زنان استان دوشادوش مردها در جریان انقلاب اسلامی فعالیت کرده و مساجد مهم‌ترین مکان برای فعالیت آنها بوده است. کارهایی از قبیل آموزش قرآن و احکام و آشنایی با اندیشه‌های امام خمینی(ره) از جمله اهداف و برنامه‌هایی بود که برای آگاهی‌دهی سیاسی و اعتقادی زنان در مساجد صورت می‌گرفت. با گسترش یافتن حرکت‌های انقلابی، زنان نیز وارد میدان شده و با حضور در تظاهرات نقش مهمی در پیروزی انقلاب برعهده گرفتند. سند زیر بخشی از فعالیت‌های انقلابی زنان شهرستان تاکستان را نشان می‌دهد:
«... سرانجام برادر اسلامی به سخنرانی می‌پردازد و می‌گوید ما افتخار خواهیم کرد که برادرم در راه این مبارزه مانند سایر طلاب دینی که در قم به دست دژخیمان دولت از بین رفته‌اند کشته شود گفته‌های این برادر اسلامی را اسداله طاهری فرزند علی آموزگار ضمن دادن شعار ضد ملی تأیید می‌کند ضمناً در بین زنان حاضر در مسجد که برای عبادت اجتماع کرده بودند دو نفر دوشیزه یکی به نام ملیحه طاهری خواهر اسداله طاهری ودیگری دختر علی طاهرخانی عضو انجمن شهرستان که اخیراً به استخدام آموزش و پرورش تاکستان درآمده است ضمن تکرار مطالب فوق یادآور شد که ما زنان هم باید دوش به دوش برادران خود با رهبری اسلامی در تاکستان به مبارزات خود ادامه[داده] تا اینکه به هدف اصلی خود برسیم....»
علاوه‌بر شهرهای استان قزوین در روستاها نیز مساجد مرکز تجمع و کانون اعتراضات بودند. در سند زیر گستردگی فعالیت مساجد شهرهای مختلف استان به خوبی انعکاس یافته است:
«خبر واصله از اداره دوم اطلاعات و ضداطلاعات ستاد بزرگ ارتشتاران حاکی است در قراء اطراف قزوین(بوئین‌زهرا، تاکستان، ضیاءآباد) تبلیغات سوء افراطیون مذهبی به حدی است که درحال حاضر به مقدار زیاد نوار از روحانیون افراطی قم واعلامیه‌های مضره مشاهده شده است و احتمال اینکه روستائیان مزبور تحت تأثیر این تبلیغات جهت ایجاد تظاهرات به مناسبت وقایع تبریز و قم به شهرستان قم عزیمت نمایند زیاد است در مناطق مزبور مردم علناً شعارهای ضدملی و میهنی می‌دهند...»
کتاب را با سندی از ساواک که در آن به تلاش‌های فرهنگی صورت گرفته در مساجد قزوین به منظور حمایت از امام خمینی(ره)اشاره شده است، به پایان می‌رسانیم:
«برابر گزارش قسمت مربوط و طبق اطلاع واصله عده‌ای از طلاب علوم دینی و همچنین تعدادی از جوانان آشوب‌طلب اکثراً بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد صالحیه تجمع و ضمن خواندن سرود خمینی (که روی نوار ضبط گردیده) برای پیروزی خمینی و سرنگونی رژیم سخنرانی و بحث می‌نمایند».