سرویس اقتصادی-

پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال جاری، کشورهای اروپایی مدعی ادامه حضور خود در برجام شدند و بر اساس همین ادعا قرار شد برای تبادلات خود با ایران، یک کانال مستقل ایجاد کنند. ولی برای ایجاد همین کانال نیز هشت ماه زمان خریدند تا به این واسطه اقتصاد ایران را شرطی کرده و معطل کانال کذایی خود نمایند؛ کاری که البته نسخه نویسی از روی دست آمریکایی‌ها در قضیه خروجشان از برجام بود که این خروج شوک عجیبی به بازار ایران وارد نمود.
با این حال، اروپایی‌ها علیرغم ادعای همراهی خود با برجام علاوه بر کش دادن زمان برای ارائه بسته به ایران حتی حاضر نشدند با خرید چند بشکه نفت از ما به صورت ظاهری هم که شده همراهی خود با برجام را نشان دهند و لذا در طول سال جاری خرید نفت اروپا از ایران به صفر رسید تا میزان وفاداری اروپایی‌ها به ارباب آمریکایی‌شان بیش از پیش ثابت شود.
البته روند وفاداری سگ دست آموز آمریکا (انگلیس و سایر کشورهای اروپایی) به همین جا ختم نشد بلکه روند اتفاقات 9 ماه اخیر نشان می‌دهد اروپاعلاوه بر صفر کردن خرید نفت از ایران میزان مبادلات تجاری خود با ایران را هم به شدت کاهش داده است.
این واقعیت به گواه آمار 9 ماهه امسال و مقایسه آن با مدت زمان مشابه سال قبل هویدا می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره نوشته است: با نیم نگاهی به آمار منعکس شده در رسانه‌ها در ارتباط با میزان کاهش واردات اروپایی‌ها از ایران (فارغ از موضوع خرید نفت) این امر مسجل می‌شود که کشور‌هایی همچون لیتوانی با ۷۴ درصد، هلند ۵۱ درصد، اسلوونی ۳۵ درصد، دانمارک ۴۵ درصد، بلژیک ۳۹ درصد، انگلستان ۲۷ درصد، یونان ۲۴ درصد، چک ۳۱ درصد، آلمان ۱۸ درصد، ایتالیا ۲۴ درصد، فرانسه ۲۲ درصد، رومانی ۱۵ درصد و غیره به کاهش واردات از ایران مبادرت ورزیده‌اند.
کاهش حجم تبادلات اروپا با ایران منحصر به کاهش واردات اروپا از کشورمان نیست؛ چراکه در بخش صادرات محصولات اروپایی به ایران شاهد کاهش و تنزل میزان فروش کالا به کشورمان هستیم.
در این میان، مجارستان با ۳۸ درصد، لهستان ۳۰ درصد، فرانسه ۲۶ درصد، رومانی ۴۷ درصد، بلغارستان ۴۹ درصد، آلمان ۱۴ درصد، ایتالیا ۲۰ درصد، اسلوونی ۴۵ درصد، نروژ ۴۷ درصد، هلند ۱۴ درصد، لیتوانی ۶۴ درصد، سوئد ۴۰ درصد، پرتغال ۴۶ درصد، بلژیک ۳۹ درصد، استونی ۲۰ درصد، انگلستان ۱۶ درصد کاهش در فروش کالا به ایران، همسویی خود با واشنگتن را به تصویر کشیده‌اند.
آنچنان که عنوان شد میزان کاهش مبادلات کالا‌های غربی به ایران در ۹ ماهه امسال به نسبت مدت زمان مشابه سال قبل (پیش از خروج ایالات متحده از برجام) محسوس بوده است؛ در واقع، اروپایی‌ها نه تنها در زمینه طراحی یک بسته جامع برای مبادلات اقدام خوبی انجام ندادند؛ بلکه در مراودات ساده و روزمره با ایران هم تجارت خود را کاهش داده‌اند.
این کاهش در فروش کالا و محصولات به ایران، در شرایطی رخ داده که عموما صادرات کالا از کشور مقصد به مبدأ تأمین‌کننده منافع کشور مبدأ است و همواره فروش کالا به کشور‌های هدف و بخصوص جوامع در حال توسعه، از سوی غربی‌ها از روش‌ها و راهکار‌های وابسته سازی کشور مخاطب به خود، به شمار می‌رود، بنابراین، تنزل ضریب صادرات کالا به ایران از سوی بسیاری از کشور‌های غربی موید عمق همسویی قاره سبز با تحریم‌های آمریکا است.
فرانسه؛ پیشگام همراهی با آمریکا
در این میان، کشور فرانسه که در طول مذاکرات هسته‌ای ایران با به اصطلاح قدرت‌های جهانی، به پلیس بد شهره شده بود و بیشترین منافع اقتصادی در سایه انعقاد برنامه جامع اقدام مشترک را نصیب خویش کرده بود، بیش از دیگر کشور‌ها به پیروی و همسویی با واشنگتن اقدام کرده است.
خروج شرکت توتال و شرکت‌های خودروسازی همچون رنو، پژو و ایرباس، مصداق بارزی از بدعهدی فرانسوی‌ها در قرارداد مذکور است. البته این رفتار پاریس در قبال تهران، امری جدید و تعجب برانگیز به شمار نمی‌رود، نمونه تاریخی چنین رفتار‌هایی به سالیان نه چندان دور گذشته در ارتباط با فعالیت شرکت خودروسازی پژو بروز پیدا کرد.
اروپا برای همراهی با ایران بازی درمی‌آورد
حال سؤال این است که گام‌های لاک‌پشتی اروپا برای تسهیل مراودات اقتصادی با ایران ناشی از ترس و هراس از ایالات متحده است یا در این میان تقسیم کاری طراحی شده تا به واسطه آن، با خرید زمان، کشور مان ضربات متعدد اقتصادی دریافت کند.
در همین زمینه، رویترز نوشته بود: «اروپا نگران است که اقدام به بازکردن این کانال مالی باعث تحریک آمریکا و اقدامات تنبیهی واشنگتن علیه بانک‌هایی شود که قرار است در این نظام مالی با ایران کار کنند.» به هر حال، حتی با این فرض که اروپا، ترس شدیدی از آمریکا دارد باز هم می‌توان گفت اروپا به دنبال بازی دادن ایران است.
چندی پیش، سید حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: از ابتدا مشخص بود اروپا توان مقابله با آمریکا و حتی قصد چنین کاری را ندارد و در واقع امر، اروپایی‌ها تنها در ظاهر به دنبال حفظ برجام هستند. اروپایی‌ها در رفتار و عمل همسو با سیاست‌های ایالات متحده اقدام می‌کنند.
مقام معظم رهبری پیش از این در خصوص بدعهدی اروپایی‌ها فرموده بودند: «این‌ها در مذاکرت هسته‌ای سال ۸۳ و ۸۴ قول دادند و عمل نکردند و می‌باید ثابت کنند امروز آن بی‌صداقتی و بدعهدی آن روز را نخواهند داشت و علاوه بر این، باید سکوتشان در قابل نقض عهد‌های آمریکا در دو سال اخیر را نیز جبران کنند.»
راهکار مراجعه به اقتصاد مقاومتی است
به هر ترتیب، واکاوی ریشه رفتار و رویکرد اروپایی‌ها در قبال ایران نشان می‌دهد با شرایط فعلی و استمرار آن، منافع و حق و حقوق ایران در برجام، تأمین نخواهد شد.
تلاش برای تقویت همکاری‌ها با کشور‌های دوست، اتکا به توان داخلی و تمرکز بر ظرفیت‌های اقتصادی داخلی و پیاده سازی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی با هم افزایی همگانی برای حمایت از کالای ایرانی و تقویت بنیه تولید داخلی کشور، از مولفه‌هایی است که راهگشای مشکلات اقتصادی ایران در این برهه زمانی و فواصل بعد از آن خواهد بود.
استفاده از ظرفیت‌هایی که امتحان‌های خوبی در برهه‌های مختلف پس داده‌اند نظیر سپاه پاسداران در ساخت پالایشگاه و یا نیروهای مردمی بسیج همچنین حمایت از شرکت‌های دانش بنیان می‌تواند به تحقق اقتصاد مقاومتی کمک کند.
با وجود اینکه نقشه راه اصلی کشور تحت عنوان «اقتصاد مقاومتی» مشخص است و چندین بار هم توسط رهبری تبیین شده است، دولتمردان توجه چندانی به این موضوع نداشته و همانند سال‌های گذشته که اقتصاد کشور را معطل برجام کرده بودند، حالا هم حواس خود را معطوف به توافق با اروپایی‌ها یا FATF کرده‌اند.
روز گذشته سخنان منتشر نشده رهبر معظم انقلاب در خصوص توجه به توان داخلی و قطع امید از توافق با اروپایی‌ها انتشار یافت؛ در این سخنان رهبر انقلاب اسلامی فرمودند: «ما کارهایی در کشور داریم، مقدوراتی در کشور داریم، این مقدورات بایستی تحقّق پیدا کند؛ دنبال این مقدورات بروید؛ گره نزنید بهبود اقتصاد کشور را به چیزی که از اختیار ما خارج است. اقتصاد کشور را به بسته‌ اروپایی موکول نکنید. بیاییم کارهایی ما داریم در داخل کشور، اینها را باید انجام بدهیم.»