پرسش:
با توجه به اینکه حدوث اسلام به برکت پیامبر گرامی(ص) بوده است، چرا تعبیر شیعه علی(ع) در متون و نصوص بیشتر مطرح است تا شیعه محمد(ص)؟
پاسخ:
شیعه در لغت به معنای پیروان و یاران است و بر مفرد و تثنیه و جمع و نیز بر مذکر و مونث به طور یکسان اطلاق می‌شود. (لسان‌العرب، ج 8، ص 189)
در اصطلاح، شیعه به پیروان امام علی(ع) گفته می‌شود که معتقد به امامت و خلافت بلافصل او ازطریق نصب و نص پیامبر اکرم(ص) هستند. عنصر اساسی برای تشیع که اعتقاد به امامت علی(ع) ازطریق نص است، از ابتدای اسلام و در همه دوره‌ها درمیان شیعه دیده می‌شود، اصولا پیامبر اکرم(ص) از همان ابتدای تبلیغ عمومی خویش تا پایان عمر بارها علی(ع) را به عنوان جانشین خویش و امام مسلمانان پس از خود معرفی فرمود، برای مثال، در آغاز بعثت پس از نزول آیه وانذر عشیرتک الاقربین(شعراء - 214). صریحا علی‌بن ابیطالب را وصی و وارث و جانشین خوانده و مسلمانان را به حرف‌شنوی و اطاعت از او ملزم نمود. در این رویداد، پیامبر اکرم(ص) برای اینکه می‌دانست بعد از او مسلمانان راه‌های مختلفی را در پیش خواهند گرفت راه مستقیم را در پیروی از حضرت علی(ع) قرار داده و نخستین بنای تشیع را پایه‌ریزی نموده و پس از آن همواره و در هر مناسبتی به تکمیل این بنا می‌پرداخت تا اینکه اندکی قبل از رحلت آن حضرت در واقعه غدیر خم دربرابر انبوهی از مسلمانان از حج برگشته ماموریت خویش را در این زمینه به کمال رسانده و فرمود: هرکه من مولا و سرپرست اویم این علی مولا و سرپرست او است. اینجا بود که خداوند به پیامبرش وحی نموده و به مسلمانان بشارت داد که امروز دین شما را برایتان کامل نموده و نعمت‌ام را بر شما تمام کردم. (مائده - 3) بنابراین شیعه همان اسلام ناب و راستین است که همزمان با تبلیغ عمومی رسول اکرم(ص) شکل گرفت و از آن پس آن حضرت درموارد مختلف به صراحت از شیعه علی نام برده است. سیوطی دانشمند بزرگ و مفسر اهل سنت در تفسیر آیه شریفه ان‌الذین آمنوا و عملوالصالحات اولئک هم خیرالبریه (بینه - 7) سه حدیث از آن حضرت نقل کرده است که در آنها مصداق آیه مذکور، علی و شیعه او معرفی شده است. به عنوان نمونه به یکی از آنها اشاره می‌شود: جابربن عبدالله می‌گوید: ما نزد پیامبر اکرم(ص) بودیم، علی به سوی ما آمد، آنگاه رسول خدا(ص) فرمود: سوگند به آن کسی که جانم در دست او است، همانا او و شیعه او در روز قیامت رستگارند، در این هنگام آیه فوق نازل شد، وقتی علی(ع) آمد اصحاب گفتند: بهترین روی زمین آمد. (الدرالمنثور، ج 6، ص 379) و نیز احادیثی به این تعبیر نقل شده که علی و شیعه او رستگار می‌باشند. بر این اساس مفهوم تشیع توسط خود پیامبر اکرم(ص) مطرح شد و ایشان اسلام را درمیان راه‌های متعدد و مختلفی که بعد از او به وجود آمده به نام شیعه مشخص کرده است و به این ترتیب درواقع شیعه علی را شیعه خود معرفی می‌کند، به دیگر سخن ایشان درصدد بیان این مطلب است که هرکسی از من پیروی کند، باید از علی پیروی کند، چه در این زمان چه پس از من، شاهد گویای این مطلب آن است که پیامبر اکرم(ص) در برخی از احادیث پس از تمجید از شیعه خود، خطاب به علی(ع) می‌فرماید: امام شیعه من، تو هستی. (قرب‌الاسناد، ص61) و در احادیث دیگر پیامبر اکرم(ص) خطاب به علی از عبارت (شیعتنا) یعنی شیعه پیامبر و علی استفاده می‌کند. (فضائل الشیعه، ص11) و در حدیث دیگر تعبیر (شیعتی و شیعه اهل بیتی) را به کار می‌برد. (عیون اخبارلارضا، ج 2، ص 60)
و اولین کسانی که در اسلام به اسم شیعه نامیده ‌شدند: مقداد، سلمان فارسی، ابوذر غفاری و عمار یاسر بودند. بنابراین شیعیان علی همان مسلمانان ناب و پیروان راستین پیامبر(ص) بودند که آنان را در حیات و ممات خود به پیروی از علی دستور داده و امامت وی را بر آنان واجب می‌شمرد. و چون این عنوان بعد از رحلت رسول خدا درمیان مذاهب و راه‌های متعددی که از علی پیروی نکرده و به نام اسلام به وجود آمده‌اند کارایی دارد بیشتر شیعه علی به کار برده می‌شود والا درحقیقت شیعه علی همان شیعه محمد و پیامبر اسلام(ص) می‌باشد.