در لایحه مذکور برای اقداماتی که مصداق تقلب در تهیه آثار علمی محسوب می‌شود، مجازات‌هایی از قبیل جزای نقدی درجه سه، محرومیت از حقوق اجتماعی درجه شش و مجازات‌های مقرر در مواد 20، 21 و 22 قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی شده است.
با افزایش بی‌رویه و غیرکارشناسی ظرفیت دانشگاه‌ها، خصوصا در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، بروز تخلفاتی همچون «تقلب» در آثار علمی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، امری قابل پیش‌بینی بود که متاسفانه در سالیان اخیر‌گریبان‌گیر بخش تحصیلات تکمیلی کشور شده است. هرچند موضوع تقلب در آثار علمی در مجلس نهم نیز مطرح شده بود، اما کلیات لایحه پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی در جلسه علنی سه‌شنبه (27 تیر) به تصویب نمایندگان رسید.
مطابق این لایحه، در صورت استفاده از آثار متقلبانه در تهیه آثار علمی و به دنبال تصویب جزئیات این لایحه مجازاتی برای آن دسته از افرادی که چنین جرم‌هایی را مرتکب شده باشند در نظر گرفته می‌شود. در این لایحه برای اقداماتی همچون تهیه، عرضه، فروش و واگذاری آثاری از قبیل رساله، پایان‌نامه، مقاله، طرح پژوهشی، کتاب و گزارش علمی، که تقلب در تهیه آثار علمی محسوب می‌شود، مجازات‌هایی پیش‌بینی شده است.
در لایحه مذکور برای اقداماتی که مصداق تقلب در تهیه آثار علمی محسوب می‌شود، مجازات‌هایی از قبیل جزای نقدی درجه سه، محرومیت از حقوق اجتماعی درجه شش و مجازات‌های مقرر در مواد 20، 21 و 22 قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی شده است.
برخی از مجازات‌های پیش‌بینی شده برای فروشندگان و خریداران پایان نامه عبارتند از: 36 تا 55 میلیون تومان جزای نقدی؛ محرومیت از حقوق اجتماعی از 6 ماه تا 5 سال و...!
لایحه فوق مخالفانی دارد که با استدلال‌هایی قابل‌تامل علت افزایش تقلب علمی را مسائل دیگری می‌دانند. آنها معتقدند تشخیص این که چه کسی از پایان نامه دیگری استفاده کرده کار دشواری است. در نهایت مخالفان این لایحه عقیده دارند که ریشه تخلفات در درون دانشگاه و نحوه نگاه کلان مدیریتی به آموزش عالی کشور است.
همچنین معاون پژوهشی وزارت علوم در اظهارنظری، ضمن احتمال زیرزمینی شدن بحث تقلب علمی با وجود این لایحه گفت: در زمینه تقلب علمی دو بخش وجود دارد، یکی پیشگیری و دیگری مقابله است. در هر صورت مقابله باید انجام نشود چون این اقدام که گروهی در ملأعام اقدام به تخلف کنند و دولت و نظام برخوردی با آنها انجام ندهد طبیعتا اشتباه است. مثل این است که بگوییم با قاچاقچیان برخورد نشود چون این ممکن است قاچاق را زیرزمینی کند. بنابراین طبیعی است که برخورد و مقابله باید صورت بگیرد و البته باید همزمان پیشگیری هم انجام شود.
در نهایت می‌توان گفت که هرچند تسریع در روند تصویب جزئیات لایحه پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی بسیار مهم و ضروری است، با این حال انتظار می‌روند مسئولان مربوطه جزئیات آن را با دقت بیشتری تدوین و تصویب کنند و از آن مهم‌تر در زمان اجرای آن حساسیت بیشتری داشته باشند.