1- از منظر حقوق بین‌الملل یکی از ارکان تشکیل دولت، جمعیت یا مردم آن می‌باشد.
2- دولت‌ها بر اساس اهمیت اصل مهم جمعیت، همواره سعی در حفظ جان اتباع خود(ولو به طور سمبلیک) در اقصی نقاط جهان دارند.
3- با وقوع هر اتفاق و دگرگونی سیاسی در جهان، اولین نگرانی دولت‌ها، وضعیت اتباع خود نزد آن دولت ملتهب بوده و در جهت اصل مسئولیت‌پذیری دولت‌ها هشدارهای حفاظتی- امنیتی و اقدامات تامینی معمول و اتباع خود را از سفر به آن کشور برحذر داشته و حتی در صورت امکان و نیاز، اعزام هواپیما برای خروج سریع اتباع خویش را به عنوان اولین اقدامات ممکنه در دستور کار خود قرار می‌دهند.
4- در صورت تشنج در روابط سیاسی کشورها و قطع روابط دیپلماتیک فیمابین و قطع حمایت‌های کنسولی به عنوان اولین دغدغه هر دولتی، ممنوعیت سفر اتباع خود به کشور متخاصم می‌باشد و طبیعتا اگر چنانچه تبعه‌ای بدون اجازه و غیرقانونی وارد کشور متخاصم گردد مسئولیت جانش به عهده خودش خواهد بود هرچند در این حالت باز هم بعضا دولت‌ها از سایر طرق دیپلماتیک بین‌المللی سعی در حمایت تبعه خود دارند.
اما در رابطه با حج 96:
5- برابر اخبار منتشره گویا قرار است مسئولین محترم امر حج در سال جاری بیش از 80/000 متقاضی حج تمتع را که سال‌ها در انتظار اداء آن به صورت امن و سالم بوده‌اند، به سرزمین وحی اعزام نمایند. در این‌صورت تاملاتی جدی به شرح زیر مطرح است:
5-1- طبق سنت چند ساله اخیر رژیم سعودی هر سال برای انجام مناسک حج همان سال هیئت حج کشورهای اسلامی را به طور مجزا فراخوانده و نظرات و روش خود را به جای انعقاد قرارداد حقوقی(حاوی تعیین مرجع حل اختلاف احتمالی)، به آنها دیکته نموده و آنها نیز موظف به اجرای آن هستند که البته هیئت حج جمهوری اسلامی ایران در این قبیل مذاکرات همواره بر مواردی از جمله انجام مراسم برائت از مشرکین و دعای کمیل تاکید داشته که با مخالفت صریح رژیم سعودی روبه‌رو بوده و لاجرم طرفین، این صورت مذاکرات ناقص و غیرحقوقی را مبنای کار همان سال قرار می‌داده‌اند که عموما بر اساس سیاست‌های کلی آن رژیم به پیش می‌رفته و چنانچه به مشکلی نظیر «فاجعه منا» برخورد شود طرف ایرانی قادر به رجوع و استناد به آن سند «صورت مذاکرات» نخواهد بود، زیرا این صورت مذاکرات، قرارداد حقوقی نبوده و هیچ‌گونه مرجع حل اختلاف احتمالی در آن پیش‌بینی نشده است و لذا با کمال تاسف در قضیه «فاجعه منا» به جز تحویل پیکر مطهر شهدای عزیز آن فاجعه که آن هم با نهیب پیامبرگونه رهبر معظم انقلاب(حفظه‌الله) صورت گرفت دیگر خبری نظیر پذیرش مسئولیت فاجعه و پرداخت دیه از جانب رژیم آل سعود به بازماندگان آنان، مشاهده نگردید.
5-2- با عنایت به موارد مشروحه ذیل
- رژیم قبیله‌ای سعودی دشمن شماره یک خود را جمهوری اسلامی ایران دانسته و به همین بهانه درصدد تحریک منطقه و جهان با قدرت مالی خود علیه ما می‌باشد.
- رژیم سعودی بعد از فاجعه منا و متعاقب اعتراض به قتل آیت‌الله شهید نمر و به بهانه حمله به سفارتش در تهران روابط سیاسی خود را با ما قطع نمود.
- وقایع اخیر تروریستی مزدوران داعش سعودی در تهران آیا زنگ خطر جدی برای تامل در اعزام بیش از 80/000 زائر بی‌گناه ایرانی به قربانگاه رژیم آل سعود حامی داعش نمی‌باشد؟
- در پایان و با وجود قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور و عدم امکان حمایت کامل دیپلماتیک از اتباع‌مان، در صورت اعزام زائرین حج به سرزمین وحی و خدای ناکرده تکرار فجایع احتمالی نظیر فاجعه منا- ربایش اتباع خصوصا زنان زائر تبعه جمهوری اسلامی ایران- تکرار عمل شنیع ماموران رژیم آل سعود در فرودگاه جده و...، چه شخص یا ارگانی پاسخگو خواهد بود؟ ‌آیا علاج واقعه قبل از وقوع بهتر نیست؟
حسین عبدی ابیانه
دیپلمات سابق جمهوری اسلامی ایران