بهشت و جهنم دو مخلوق خدا(پرسش و پاسخ)
پرسش:
آیا بهشت و جهنم از منظر قرآن کریم به عنوان دو مخلوق خدای متعال الان وجود دارند، یا اینکه هر کسی بهشت و جهنم را با عملکرد خودش در همین دنیا می‌سازد؟
پاسخ:
در پاسخ اجمالی باید گفت؛ که اکثریت دانشمندان اسلامی اعم از شیعه و سنی مخلوق و موجود بودن بهشت و جهنم را پذیرفته اند و معتقدند که هر دو، هم‌اکنون آفریده شده‌اند.
اما در پاسخ تفصیلی مرحوم «شیخ صدوق» در این باره می‌گوید: اعتقاد ما درباره بهشت و دوزخ این است که آن دو(بهشت و جهنم) آفریده شده‌اند و پیامبر(ص) به هنگام معراج وارد بهشت شد و دوزخ را نیز مشاهده نمود.(اوائل المقالات، شیخ مفید، ص102)
مرحوم شیخ مفید در اوائل‌المقالات به نقل اقوال مختلف پرداخته و می‌گوید: «بهشت و دوزخ هم‌اکنون آفریده شده‌اند و روایات آن را تایید و اهل شرع بر آن اتفاق نظر دارند، ولی اکثریت معتزله و خوارج و گروهی از زیدیه می‌گویند: آفرینش کنونی آنها(بهشت و جهنم) امری ممکن است ولی دلیلی بر وجود کنونی آن در دست نیست. در حالی که «ابوهاشم جبائی» وجود فعلی آنها را محال دانسته و معتقد است پیش از برپایی قیامت بهشت و دوزخ آفریده نمی‌شوند».(بحارالانوار، ج8، ص 200)
بهشت و جهنم در آیات
1- بشتابید به سوی مغفرت پروردگار خود و به سوی بهشتی که پهنای آن همه آسمان‌ها و زمین را فرا گرفته و مهیا برای پرهیزکاران است.(آل عمران-133)
2- بپرهیزید از آتشی که برای کافران آماده شده است.(آل عمران- 131)
3- خداوند برای آنان بهشتی که از زیر درختانش نهرها جاری است، آماده نموده که تا ابد در آن متنعم باشند.(توبه-100)
4- برای آنان خداوند عذابی خوارکننده آماده کرده است.(احزاب- 57)
5- چنین نیست، اگر شما علم‌الیقین داشتید، قطعا جهنم را می‌دیدید و سپس با عین‌الیقین جهنم را می‌دیدید.(تکاثر- 5 تا 7)
بهشت و جهنم در روایات
اباصلت هروی نقل می‌کند که از امام رضا(ع) پرسیدم ای فرزند رسول خدا به من خبر بده از بهشت و جهنم آیا الان این دو خلق شده‌اند، امام رضا(ع) فرمود: بله. همانا رسول خدا زمانی که به معراج رفته بود، داخل بهشت شد و جهنم را مشاهده کرد. پس می‌گوید: به امام عرض کردم برخی از مردم قائل هستند که بهشت و جهنم مقرر می‌باشند و هنوز خلق نشده‌اند. امام در جواب فرمودند: آنها از ما نیستند و ما از آنها نیستیم. کسی که خلقت بهشت و جهنم را انکار کند، به پیامبر نسبت دروغ داده و ما را تکذیب کرده است و بر ولایت ما نیست...(بحارالانوار، ج8، ص119)
شهید مطهری در این زمینه می‌گوید: مسئله‌ای از قدیم میان متکلمین مطرح بوده است، و آن اینکه آیا بهشت و جهنم مخلوقند، یعنی الان وجود دارند، یا بعدها خلق می‌شوند؟ بزرگان شیعه بالخصوص، می‌گویند که: «اعتقادنا ان الجنه و النار مخلوقان» اعتقاد این است که الان هم بهشت و جهنم وجود دارد، مخلوق است، ولی در عالمی دیگر است، الان وجود دارد، ولی از ما مخفی است.
در این زمینه روایات هم زیاد داریم و اینکه پیامبر اکرم(ص) فرمود: من در معراج بهشت را چنین دیدم و جهنم را چنین دیدم، معلوم می‌شود وجود دارد که پیغمبر(ص) در معراج دیده است. دلیلش از آیات قرآن یکی همین است «و برزت الجحیم لمن یری» جهنم برای کسی که می‌بیند آشکار می‌شود.(نازعات- 36)
در آیه دیگر تعبیر قرآن این است: بهشت نزدیک می‌شود به متقیان و جهنم آشکار می‌شود برای گمراهان(شعرا- 90 و 91)
آیه «و ان جهنم لمحیطه بالکافرین» را هم یک دلیل گرفته‌اند.
این آیه قرآن می‌فرماید: همانا جهنم به کافران احاطه دارد.(توبه- 49) نمی‌گوید: جهنم در آینده احاطه پیدا می‌کند.(آشنایی با قرآن، ج11، ص272)