چاینا- یواس فوکوس:
محاسبات روحانی درباره برجام اشتباه بود
«برجام روزهای توفانی در پیش دارد به ویژه اینکه هیچ یک از دو نامزد انتخابات آمریکا هیچ نگاه مثبتی به ایران ندارند».
جین لیان شیانگ محقق انستیتو شانگهای در «چاینا یواس فوکوس» نوشت: اجرای توافق هستهای ایران و غرب در آینده مسیری پر دستانداز و فراز و نشیبهای بسیاری خواهد داشت. تردید اخیر ایران نسبت به این که آیا ایالات متحده در رفع تحریمها جدی است یاخیر، نشان میدهد که مسئله هستهای حتی در همین مدت کوتاه هم با چالشهای جدی روبهرو خواهد شد.
به گزارش دیپلماسی ایران، این تحلیلگر میافزاید: گرچه ایالات متحده از 31 ژانویه تحریم سوئیفت را برداشته، کشورهای اروپایی هنوز هم جرئت نمیکنند که به دنبال بهرهبرداری از توافقهای همکاری اقتصادی باشند که پس از توافق هستهای با ایران امضا کردهاند. این مسئله طرف ایرانی را به شدت ناامید کرده است. به اعتقاد دولت حسن روحانی همکاری با کشورهای اروپایی گامی مهم برای شکستن انزوای بینالمللی است. ایران از روابط خود با اروپا به عنوان اهرمی برای تغییر سیاست آمریکا استفاده میکند و به همین دلیل است که نگرانی کشورهای اروپایی نسبت به احیای روابط اقتصادی با ایران میتواند به معنی شکست محاسبات روحانی باشد. از سوی دیگر تغییر احتمالی سیاست آمریکا پس از انتخابات ریاست جمهوری در این کشور نیز میتواند چالشی دیگر برای اجرای توافق هستهای باشد. تحلیلگران ایرانی قویاً و البته کاملاً منطقی نگران هستند که پس از تغییر مستأجر کاخ سفید، واشنگتن سیاست خود را نسبت به ایران تغییر دهد. ایرانیان بر این باورند فرایندی که در مذاکرات هستهای طی شد تا حد زیادی به نگاه تیم باراک اوباما نسبت به ایران به عنوان یک ملت و سیستم سیاسی ایران بستگی داشت. به همین دلیل احتمال دارد که با تغییر رئیس جمهور در ایالات متحده سیاستها نیز تغییر کند، حال فرق نمیکند که رئیس جمهور بعدی هیلاری کلینتون باشد یا دونالد ترامپ؛ چرا که هیچ یک از آنان نگاه مثبتی به ایران ندارند.
بعید است که دولت جدید در ایالات متحده مستقیماً توافق هستهای با ایران را انکار کند اما این احتمال قوی است که دولت جدید اقداماتی را برای کارشکنی در اجرای توافق هستهای در پیش بگیرد. برای مثال، ایالات متحده میتواند با توسل به مسائل حقوق بشری و برنامه موشکی، تحریمهای جدیدی را علیه ایران وضع کند. چنین اقدامی میتواند چالشهای زیادی را برای دولت روحانی ایجاد کند. در چنین سناریویی حالت خوشبینانه این است که روحانی قادر باشد شرایط را مدیریت کند؛ اما این احتمال هم وجود دارد که در واکنش به فشارهای داخلی مجبور شود به تحریمهای جدید آمریکا واکنش نشان دهد.
اما چالشهای توافق هستهای ایران در بلندمدت بیشتر هم هست. توافق هستهای محدودیتهایی را برای فعالیتهای هستهای ایران تعیین کرده است. برخی از این محدودیتها قرار است که 10 ساله باشند، برخی 15 ساله و برخی دیگر 20ساله. براساس آنچه توافق شده، پس از این مدت ایران میتواند فعالیتهای هستهای از جمله فرآیندهای غنیسازی اورانیوم، تولید آب سنگین و افزودن بر تعداد سانتریفیوژهای مدرن خود را از سر بگیرد. در حالی که ایران این فعالیتها را بخشی از حق حاکمیت خود میداند، از نظر ایالات متحده این فعالیتها تهدیدی بالقوه برای امنیت آمریکاست.