در حالی که امضای قرارداد از سوی طرف‌های غربی برای بازطراحی رآکتور اراک شرط، خارج کردن قلب این رآکتور در برجام و همچنین مورد تأکید رهبر معظم انقلاب بود، معاون وزیر خارجه اذعان کرد این موضوع به شرکت داخلی محول شده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز پنج‌شنبه از پایان کار رآکتور اراک و بتن‌ریزی در قلب آن خبر داد. به گزارش رجانیوز قلب رآکتور اراک در شرایطی توسط دولت با بتن پر شده که رهبر معظم انقلاب در یکی از بندهای فرمان خود درباره اجرای برجام، دولت را ملزم به عقد قرارداد اجرایی مشخص با طرف مقابل برای بازطراحی اراک، پیش از اعمال هرگونه تغییرات در این ساختار کرده بودند: رابعاً: اقدام در مورد نوسازی کارخانه اراک با حفظ هویت سنگین آن، تنها در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد قطعی و مطمئن درباره طرح جایگزین و تضمین کافی برای اجرای آن منعقد شده باشد.
متن برجام نیز از لزوم وجود این قراردادها برای چند بار سخن گفته است: پیش از رسیدن به روز اجرا، یک سند که در آن تعهدات محکم آنها در پروژه مدرن‌سازی اراک بیان شده است را جمع‌بندی خواهند کرد که یک مسیر مطمئن رو به جلو برای مدرن‌سازی رآکتور فراهم نموده و مسئولیت‌های به عهده گرفته شده توسط اعضای 5+1 بویژه در حوزه‌های کلیدی نظیر طراحی، بازبینی طراحی و صحه‌گذاری، ساخت قلب رآکتور، طراحی، ساخت و تأمین سوخت، ایمنی و امنیت، پسمانداری یا پردازش سوخت مصرف شده، همین طور تأمین مواد، تجهیزات و سیستم‌های ابزار دقیق و کنترل و قراردادهایی که متعاقباً منعقد خواهد شد.
با وجود این شروط، ایران و 5+1 سندی سیاسی و کلی را برای بازطراحی رآکتور اراک در آبان ماه گذشته به امضا رساندند و بر اساس آن مقرر شد تا کارگروهی متشکل از چین، ایران و آمریکا قرارداد دقیق و اجرایی این عملیات را منعقد کنند. عباس عراقچی در این باره در کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: در خصوص اراک، سند رسمی باز طراحی اراک امضا شده است و اکنون در حال امضاء توافق با چین برای مدرنیزه کردن رآکتور اراک هستیم.
جواد ظریف نیز در گفت‌وگویی با سایت خانه ملت درباره لزوم وجود سند موسوم به قرارداد اجرای بازطراحی رآکتور اراک گفت: سند رسمی رآکتور اراک در سه مرحله تهیه می‌شود. در مرحله اول بیانیه و یادداشت اعلام نیت بین صالحی و وزیر انرژی آمریکا و همتای چینی انجام شد و همزمان با روز تصویب توسط کاخ‌سفید، روی سایت آمریکا قرار گرفت. مرحله دوم سند رسمی یا در سطح وزرا یا سطح مناسب دیگری بین ایران و همه اعضای گروه 5+1 امضا خواهد شد. پیش‌نویس آن قطعی شده است و منتظر نهایی شدن و امضا هستیم. مرحله نهایی در واقع در خصوص اسناد و جزئیات هر یک از پروژه‌های مربوط به رآکتور اراک است.
حسن روحانی نیز از نقش دو دولت در بازطراحی اراک خبر داده و در همایش شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت در این باره گفته بود: آنها می‌گفتند رآکتور آب سنگین برای ما قابل قبول نیست و حتی می‌گفتند کلمه آب سنگین را به کار نبرید اما بعد از ماه‌ها مذاکره در نهایت هم آب سنگین را پذیرفتند و هم رآکتور 40 مگاواتی اراک را و هم اینکه نوع رآکتور آب سنگین باشد و توسط خودشان یعنی به کمک دو کشور گروه 5+1 ایران بتواند این رآکتور را مدرنیزه کند. از سوی دیگر معاون علی اکبر صالحی نیز خروج قلب رآکتور اراک بدون وجود این قرارداد را بی‌عقلی دانسته و در روزهای گذشته اعلام کرده بود: در مورد اقدامات ایران بر روی کالندریای اراک باید ابتدا قرارداد بازطراحی رآکتور میان ایران و چین نهایی و امضا شود و بعد از آن کالندریا خارج شده و بتن‌ریزی صورت می‌گیرد. البته یک سری اقدامات اولیه صورت گرفته اما کالندریا برخلاف آنچه در برخی اخبار گفته شده هنوز از قلب رآکتور خارج نشده است زیرا اگر قبل از قرارداد نهایی کالندریا را خارج کنیم بدون تضمین لازم خواهد بود و کار عاقلانه‌ای نیست.
اما عراقچی معاون وزیر خارجه آب پاکی را روی دست همه ریخت و اعلام کرد که قراردادی با خارجی‌ها در کار نیست و قرارداد بازطراحی رآکتور اراک با یک شرکت ایرانی منعقد شده است: «در زمینه نیروگاه اراک قرارداد اصلی با یک شرکت ایرانی بسته شده و موظف است کار این نیروگاه را به پایان برساند و برای اتمام کار اراک هر کاری که لازم دارد با کشورهای 5+1 قرارداد می‌بندد. اگر به فرض، آنها (5+1) برای تکمیل این کار نیامدند، شرکت ایرانی کار مدرن‌سازی اراک را به پایان می‌رساند. ما توانایی آن را داریم. در مورد اراک هیچ نگرانی وجود ندارد و توانایی ایران محفوظ است».
این در حالی است که براساس برجام و فرمان رهبر معظم انقلاب، لازم بود خروج قلب رآکتور اراک پس از امضاء چند قرارداد با طرف خارجی و تعیین شرح وظایف آنها به صورت ریز و جزئی و همچنین نحوه پرداخت هزینه‌ها باشد که این اتفاق نیفتاده و این سؤال را به وجود آورده است که آیا طرف مقابل نسبت به این تعهد خود سر باز زده است؟