نگاهی به «فصل شیدایی»؛ پر بیننده‌ترین نمایش چند رسانه‌ای تاریخ انقلاب
سیری هوشمندانه به اعماق تاریخ در شب بسان معراج
محمدحسین حمزه / بخش اول
گرچه نگاه به «هنر متعهد، دینی و انقلابی» باید نگاهی بلندمدت، همراه با برنامه‌ریزی دقیق، امید به آینده و توجه به ضرورت بهره‌گیری مناسب از ابزار هنر برای تبیین مفاهیم و ارزش‌های الهی و تأثیرگذاری حداکثری باشد و هنوز تا شکوفایی آن فاصله زیادی داریم، اما آثار بسیار باارزش و فاخری که در رشته‌های مختلف هنری در این زمینه خلق شده، ما را نسبت به آینده «هنر متعهد، دینی و انقلابی» امیدوارتر می‌کند و نوید این را می‌دهد که با برداشتن گام‌های رو به جلو، بتوانیم رسیدن به دوران درخشش و اعتلای این هنر را تجربه کنیم.
این شب‌ها نزدیک لحظات اذان مغرب اگر گذرتان به انتهای بزرگراه ارتش افتاده باشد، شاهد خواهید بود که چگونه مردم در روزهای بی‌رونقی تئاتر، مشتاقانه خودشان را به محل اجرای نمایش چندرسانهای «فصل شیدایی» می‌رسانند تا شبی به یادماندنی را در خاطرات خود ثبت کنند و دلشان را از فیض زیبایی‌ها و غنای مضمونی آن سیراب. برخورداری از ویژگی‌های بارز و خاص در فرم و محتوا «فصل شیدایی» را به یک اثر ارزشمند و مثال‌زدنی در عرصه «هنر متعهد، دینی و انقلابی» تبدیل کرده است. هنر مجموعه‌ای از احساس و ادراک زیبایی‌ها و حقایق، و تبیین آنها است. هنر حقیقتی بسیار فاخر و عطیه‌ای از جانب پروردگار است که به طور طبیعی کسی که این موهبت از سوی پروردگار به او عطا شده است، باید بار مسئولیتی را هم برای خودش قائل باشد؛ داده‌های خدا همراه با انجام تکلیف‌هاست. در این صورت می‌بایست اخلاق انسانی، فضیلت‌ها و معارف والای دینی و الهی مورد توجه باشند. نمی‌توان رها و یله و با انگیزه‌های پایین و پست یا ناسالم، دنبال هنر رفت و سرافراز بود؛ احترام کردن به ارزش هنر در همان جایگاه حقیقی خودش به این است که آن را در جای شایسته‌ای خرج کنیم. اینجاست که باید گفت هنرِ «متعهد، دینی و انقلابی»، یک حقیقت است و باید به آن اقرار کنیم. هنر دینی آن است که معارفی را که ادیان الهی و کامل‌تر از همه دین مبین اسلام با هدف سعادت حقیقی بشر، به دنبال ترویج آن بوده‌اند و جان‌های پاکی در راه نشر این حقایق نثار شده است، در جوامع انسانی منتشر و در افکار بشر، ماندگار و جاودانه سازد. نشر حقایق و معارف دینی و ماندگارسازی آن در ذهن مخاطبان، گزاره اصلی در تعریف مفهوم هنر دینی است. آن چیزی که در هنر دینی به شدّت مورد توجّه است، این است که این هنر در خدمت خشونت، ابتذال و استحاله هویّت انسان و جامعه قرار نگیرد. آنها که می‌گویند هنر، ارزشی و غیر ارزشی ندارد، پاسخ دهند که وقتی در دنیای امروز مستکبران جهانی، هنر و ابزارهای هنری را برای تحقق اهداف نامشروع خود و در راه منافع استکباری و چپاولگری، کوبیدن فضیلت و ترویج و تبلیغ باطل استخدام کرده‌اند و از آن کاملا بهره ضد دینی و ضد ارزشی می‌برند، چرا ما از هنر برای تبیین و ترویج مقولاتی نظیر عدالت، حقوق انسانی، فضایل اخلاقی، سعادت، حقوق معنوی و اعتلای انسان، تقوا و پرهیزگاری و عدالت جامعه انسانی استفاده نکنیم و بهره دینی و ارزشی نبریم. اگر در دنیای کنونیِ هنر معمولا ًبرای جذب مخاطب، از ابتذال و نمایش آدم‌های پرهیاهوی خوش‌ظاهرِ بدون باطن و هیکل‌های پوچ و بی‌معنا استفاده می‌شود، چرا ما محور داستان را عصمت و پاکدامنی و در خدمت اندیشه مقدس اسلام قرار ندهیم؟
«فصل شیدایی» اما این‌گونه نیست که مانند نمایش‌های غربی و یا تقلیدی از غرب انسان را بریده از فطرت الهی خویش نشان دهد، بل اینجا انسان موجودی است که خدا او را هستی‌اش داده و کرامت بخشیده تا به مقام خلیفه‌اللهی و سعادتمندی در این سیاره خاکی برسد. «فصل شیدایی» به همین دلیل نمونه بارزی از «هنر متعهد، دینی و انقلابی» است و فرصتی عزیز و شریف ایجاد کرد که چند جمله هم در باب اثبات وجود هنر«متعهد، دینی و انقلابی» بگوییم تا از این رهگذر، بخش کوچکی از ارزش و گرانسنگی «فصل شیدایی» هم نمایان شود. بیشتر از این از حوصله این مقال و مجال خارج است.
«فصل شیدایی» نمایش ترکیبی ـ چندرسانهای است، بدان معنا که یک حقیقت با چندین هنر بیان می‌شود و می‌تواند تأثیر مضاعفی در ذهن مستمع و مخاطب بگذارد؛ این فرصت بزرگی است. این نمایش ترکیبی ـ چند رسانه‌ای منظومه‌ای است که در آن با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف هنری از جمله موسیقی، نور، دکور، نمایش و جلوه‌های ویژه پیامی به شکلی عینی به مخاطبان ارائه می‌شود.
«فصل شیدایی» به دلیل دارا بودن ویژگی‌های خاص در فرم و محتوا، نمایشی ممتاز در تأثیرگذاری بر مخاطبان است.
این نمایش در این «ماه خدا و قطعه‌ای از بهشت»، در دامنه کوهی در کیلومتر دو جاده لشگرک روی صحنه می‌رود. «فصل شیدایی» برش‌های برجسته و مهم تاریخی از گذشته تا آینده را روایت می‌کند. سرآغاز روایت مقطع آفرینش حضرت آدم(ع) و هبوط او از بهشت به زمین است. در ادامه با استفاده از روایات و تصاویری چشم‌نواز، بهره‌گیری از جلوه‌های ویژه تماشایی، و نمایش مقاطع تاریخی همچون ماجرای حضرت نوح، بعثت پیامبر گرامی اسلام، فتنه‌های صدر اسلام، برش‌هایی از زندگی ائمه معصومین(ع) شامل سقیفه بنی صاعده، شهادت امیرمؤمنان(ع)، کوچه بنی‌هاشم، واقعه کربلا و حضور امام علی بن موسی الرضا(ع) در نیشابور تماشاچی شعف و حضور در قلب تاریخ را احساس می‌کند. سپس دوران انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، خطر نفوذ رسانه‌های شیطانی و اهریمنی همچون ماهواره به نمایش درمی‌آید. ظهور عزیز دوران حضرت ولی‌عصر(عج) روایت پایانی «فصل شیدایی» است تا بیننده از این سیر هوشمندانه در اعماق تاریخ‌دریابد که«تلاشی که این انسان بر مهبط خویش برای رجعت به حقیقت وجود خود می‌کند مجموع تحولات تاریخی است که از حجت اول تا حجت آخر روی می‌دهد».۱ «حکومت حق که بر مطلق عدل بنا شده، آخرین حکومتی است که در سیاره زمین برپا خواهد شد».۲ «همه تحولات تاریخی در حیات بشر در انتظار موعود صورت گرفته است، چه بدانند و چه ندانند. اگر بشر تصویری فطری از غایت آفرینش خویش نداشت، هرگز با وضع موجود مخالفتی نمی‌کرد و نیاز به تحول یک بار برای همیشه در وجودش می‌مرد. اما هرگز بشر به وضع موجود رضا نمی‌شود و به آنچه دارد بسنده نمی‌کند، چرا که از وضع موعود صورتی مثالی دارد منقوش در فطرت ازلی خویش، و تا وضع موجود خویش را با این صورت مثالی و موعود منطبق نبیند دست از تلاش برنمی‌دارد». ۳
«فصل شیدایی» فضایی متفاوت از پیوند‌های تاریخی را ترسیم می‌کند که با زندگی دیروز و امروز انسان ارتباط دارد. این نمایش که هر شب میزبان حدود پنج هزار تماشاگر است، کاری از مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی (مُهَنّا) است که به کارگردانی سعید اسماعیلی، تهیه‌کنندگی علیرضا کوه‌فر و با روایت رسالت بوذری اجرا می‌شود. موسسه هنری ـ رسانه‌ای اوج از اجرای این نمایش چندرسانهای حمایت کرده و ناحیه مقاومت بسیج جماران در آن مشارکت داشته است.
تهران پس از شهرهای اهواز، شهرکرد، خرم‌آباد، ابوموسی، بوشهر و یزد هفتمین شهر ایران است که از «فصل شیدایی» میزبانی می‌کند. این نمایش در اردیبهشت امسال در شهر یزد، رکورد تماشاگران تئاتر را جا‌به‌جا کرد و فقط در یک شب و یک اجرا، جمعیتی بالغ بر 14هزار نفر به تماشای این نمایش نشستند. طوری که بنا به گفته مدیر روابط عمومی این پروژه، تهیه‌کننده «فصل شیدایی» تصمیم گرفت این رکورد را که شاید در تئاتر جهان هم کم‌سابقه و بی‌سابقه باشد، در کتاب رکوردهای گینس به ثبت برساند. «فصل شیدایی» همچنین اربعین سال گذشته نیز در حوالی شهر مقدس کربلا و در مسیر پیاده‌روی اربعین، اجرا شده است.
«فصل شیدایی» در شهرها و نقاط مختلف کشور، از بافت، اقلیم و فرهنگ همان منطقه به خوبی بهره می‌برد و برخی اتفاقات شاخص انقلابی، اجتماعی و سیاسی آن ناحیه را در دل قصه و روایت اصلی، جانمایی می‌کند. این نمایش در حالي شب اول اجرا حدود سه هزار نفر مخاطب داشته که شب‌هاي بعد بر تعداد اين جمعيت افزوده شد و تا به حال اين آمار از سقف پنج هزار نفر نيز گذشته است تا جایی‌که رکورد تماشاگران این نمایش در روز شنبه ۱۳ تیر با حضور شش هزار و 500 تماشاگر شکسته شد. چند شب پیش هم شاعرانی از چند کشور خارجی که در جلسه شعرخوانی رهبر معظم انقلاب شرکت کرده بودند، همراه با چهار شاعر پیشکسوت ایرانی به تماشای «فصل شیدایی» نشستند.
اینجا در «فصل شیدایی» تعهد به فرم و تعهد به مضمون دو عنصری است که با هم پیوند خورده؛ یعنی علاوه بر برجستگی مضمون و متعالی بودن مفاهیم که پیوند عمیقی با باورها و اعتقادات عده زیادی از مردم دارد، فاکتور تخصص با دقت لحاظ شده است و استانداردها و سطح کیفیت لازم، آن را به نمایشی حرفه‌ای تبدیل کرده است.
روایت موضوعات پرمایه و سرنوشت‌ساز تاریخ بشر، نورپردازی اصولی و قوی، انتخاب عوامل و دست‌اندرکاران فنی و هنری از بهترین‌های سینما و تئاتر کشور، استفاده از تجهیزات دیجیتالی از ویژگی‌های مهم و بارز «فصل شیدایی» است. یکی دیگر از ویژگی‌های خاص«فصل شیدایی» نمایش تصاویر مرتبط با صحنه روی سه پرده دیجیتالی عریض همزمان با اجرای نمایش در هر سکانس است که نقش بسزایی در تأثیرگذاری و جذابیت آن دارد.عوامل و بازیگران این نمایش دو ساعته حدود 200 نفر هستند. طراحان و مجریان تولید، نور، صدا، لباس و صحنه آن علاوه بر نمایش مشابه «ستاره صبح» در آثار شاخص سینمای ایران، مانند سریال یوسف پیامبر(ع) و فیلم سینمایی «رستاخیز» نیز حضور داشته‌اند. در بخش دیالوگ از برترین‌های حوزه صدا و گویندگی همچون مرحوم مهران دوستی، مرحوم قادرپناه، احمد رسول‌زاده، وحید جلیلوند، چنگیز جلیلوند و ... استفاده شده است. تماشاگر به راحتی می‌تواند با قرار گرفتن در هر بخش، تمام زوایای کار را به راحتی ببیند.
نمایش‌هایی مانند «فصل شیدایی» به عنوان ابزار مقابله با جنگ نرم، تأثیر زیادی برای خنثی‌سازی توطئه‌های دشمنان دارند. این آثار هنری همچنین نقش برجسته‌ای در حوزه جریان‌سازی فرهنگی ایفا می‌کنند. نمایش‌های «شبی در کهکشان‌ها»، «شب آفتابی»، «خورشید کاروان»، «ستاره صبح» و «آوای نور» در سال‌های گذشته برای مردم و فعالان فرهنگی مؤمن، مژده خوبی برای آغاز شکوفایی «هنر متعهد، دینی و انقلابی» بود.
حرکت و ژانر نمایشی که بهزاد بهزادپور به عنوان ابداع‌کننده آن آغاز کرد و دیگران و دیگران آن را ادامه دادند تا امروز «فصل شیدایی» از زمین حاصلخیزی که انقلاب اسلامی برای اعتلای «هنر متعهد، دینی و انقلابی» ایجاد کرد، رویش پیدا کند. اکنون هم «فصل شیدایی» در ادامه تجربه موفق «شب آفتابی» از شیوه اجرایی آن کمک گرفته است و جزو فعالیت‌های فرهنگی مؤثر در چند سال اخیر بوده است. کارهای اینچنین نشان داد فرهنگ، تاریخ و ارزش‌های اصیل اسلامی قابلیت دراماتیک شگرفی برای تولید محصولات گوناگون فرهنگی و هنری دارد.تهیه‌کننده «فصل شیدایی» می‌گوید: ما زمانی که چهارمین «شب آفتابی» را اجرا کردیم، رهبر انقلاب از عوامل کار دعوت کردند. ایشان در آن دیدار فرمودند این کار مثل تئاتر از غرب به ما نرسیده و طراحی بومی و اسلامی دارد و مردم ارتباط خوبی گرفته‌اند و فرمودند که این کار باید تکثیر شود و در انحصار افراد نماند، این کار را باید به شهرهای مختلف ببرید. «فصل شیدایی» در ادامه، مرداد به کرمانشاه می‌رود و سپس در کرمان، شهرکرد و بندرعباس اجرا می‌شود، برای اربعین هم در شهر نجف روی صحنه می‌رود.یکی از نکات مهم در «فصل‌شیدایی» رضایت مردم در زمان خروج از محل اجرای آن است که به خوبی می‌توان التذاذ معنوی و روحی آنها از این نمایش را در چهره‌ها و میان صحبت‌هایشان جست و جو کرد. مردمی که می‌دانند در سالن تئاتر و سینما به علاقه‌مندی‌ها و پایبندی‌هایشان بی‌اعتنایی و گاهی بی‌احترامی می‌شود، در دوران ضعف و رکود غم‌انگیز تئاتر از این نمایش استقبال چشمگیر می‌کنند. علتش هم پرواضح است. مردم نمایشی را می‌پسندند که با نگاهی زیباشناختی به هنر، دین، زیبایی‌های اخلاق، مسلمات تاریخی و عبرت‌های آن برای زندگی امروز، راه و روش زندگی، اندیشه‌های نوین و راهگشا و در یک عبارت هماهنگ با فطرتشان را با زبان هنر تبیین کند تا بتوانند از آن بهره ببرند نه از نمایش‌های سبک، بی‌مغز و گمراه‌کننده و فاقد کیفیت هنری که ساخته و پرداخته وهم و گمان سازنده آن است و برای از بین بردن حقایق و فضایل معنوی و اسلامی و سوق دادن به مادّیگری، تولید می‌شود. البته این کارها هم غالباً تقلید از آثار خارجی است؛ آن هم تقلید ناشیانه، غلط و حاوی دروغ. «فصل شیدایی» و آثار هنری اینچنین قطعاً آثار بزرگ و فاخری‌اند، اما هیچ‌گاه جایزه اسکار و یا نوبل هنری و یا خرس طلایی و خرس سیاه و سفید! که به فیلم‌هایی با مضامین ضد فرهنگ و ارزش‌های انسانی و ضد ایرانی داده می‌شود را دریافت نخواهند کرد، زیرا امروز کوس رسوایی دستگاه‌های جهانی پشتیبان هنر، در دنیا زده شده است. معارف اسلامی در اوج اعتلاست. معارفی است که یک فیلسوفِ پرورش‌یافته در غرب و با مفاهیم غربی و بزرگ‌شده آشنای با معارف فلسفىِ غرب مثل هانری کُربن را می‌آورد و دو زانو جلوی علامه طباطبایی می‌نشاند؛ او را خاضع می‌کند تا مروج شیعه و معارف آن در اروپا می‌شود. این جایگاه مهم است که هنرمند در برابر انسان، معارف والای دینی و مضامینِ گرانمایه مسئولیت پیدا کرده و نمی‌تواند بی‌توجه به ارز‌ش‌ها و زیبایی‌ها به فعالیت و تولید هنری بپردازد. امروز کسانی که با چنین درکی و براساس این جهت‌گیری به عرصه تئاتر، فیلم‌سازی و سینما و دیگر بخش‌های هنری ورود کرده‌اند و مضامین اثرشان دینی و انقلابی است، فعالیتشان به فرموده مقتدای انقلاب «جهاد» محسوب خواهد شد، زیرا برای آن تابلوی پرشکوه و پر از ریزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کاری و ظرافت و زیبایی آئینه شده‌اند. خدا یارتان در جهادتان!
ــــــــــــــــــــــ
3،2،1-سید شهیدان اهل قلم، سید مرتضی آوینی
گرچه نگاه به «هنر متعهد، دینی و انقلابی» باید نگاهی بلندمدت، همراه با برنامه‌ریزی دقیق، امید به آینده و توجه به ضرورت بهره‌گیری مناسب از ابزار هنر برای تبیین مفاهیم و ارزش‌های الهی و تأثیرگذاری حداکثری باشد و هنوز تا شکوفایی آن فاصله زیادی داریم، اما آثار بسیار باارزش و فاخری که در رشته‌های مختلف هنری در این زمینه خلق شده، ما را نسبت به آینده «هنر متعهد، دینی و انقلابی» امیدوارتر می‌کند و نوید این را می‌دهد که با برداشتن گام‌های رو به جلو، بتوانیم رسیدن به دوران درخشش و اعتلای این هنر را تجربه کنیم.
این شب‌ها نزدیک لحظات اذان مغرب اگر گذرتان به انتهای بزرگراه ارتش افتاده باشد، شاهد خواهید بود که چگونه مردم در روزهای بی‌رونقی تئاتر، مشتاقانه خودشان را به محل اجرای نمایش چندرسانهای «فصل شیدایی» می‌رسانند تا شبی به یادماندنی را در خاطرات خود ثبت کنند و دلشان را از فیض زیبایی‌ها و غنای مضمونی آن سیراب. برخورداری از ویژگی‌های بارز و خاص در فرم و محتوا «فصل شیدایی» را به یک اثر ارزشمند و مثال‌زدنی در عرصه «هنر متعهد، دینی و انقلابی» تبدیل کرده است. هنر مجموعه‌ای از احساس و ادراک زیبایی‌ها و حقایق، و تبیین آنها است. هنر حقیقتی بسیار فاخر و عطیه‌ای از جانب پروردگار است که به طور طبیعی کسی که این موهبت از سوی پروردگار به او عطا شده است، باید بار مسئولیتی را هم برای خودش قائل باشد؛ داده‌های خدا همراه با انجام تکلیف‌هاست. در این صورت می‌بایست اخلاق انسانی، فضیلت‌ها و معارف والای دینی و الهی مورد توجه باشند. نمی‌توان رها و یله و با انگیزه‌های پایین و پست یا ناسالم، دنبال هنر رفت و سرافراز بود؛ احترام کردن به ارزش هنر در همان جایگاه حقیقی خودش به این است که آن را در جای شایسته‌ای خرج کنیم. اینجاست که باید گفت هنرِ «متعهد، دینی و انقلابی»، یک حقیقت است و باید به آن اقرار کنیم. هنر دینی آن است که معارفی را که ادیان الهی و کامل‌تر از همه دین مبین اسلام با هدف سعادت حقیقی بشر، به دنبال ترویج آن بوده‌اند و جان‌های پاکی در راه نشر این حقایق نثار شده است، در جوامع انسانی منتشر و در افکار بشر، ماندگار و جاودانه سازد. نشر حقایق و معارف دینی و ماندگارسازی آن در ذهن مخاطبان، گزاره اصلی در تعریف مفهوم هنر دینی است. آن چیزی که در هنر دینی به شدّت مورد توجّه است، این است که این هنر در خدمت خشونت، ابتذال و استحاله هویّت انسان و جامعه قرار نگیرد. آنها که می‌گویند هنر، ارزشی و غیر ارزشی ندارد، پاسخ دهند که وقتی در دنیای امروز مستکبران جهانی، هنر و ابزارهای هنری را برای تحقق اهداف نامشروع خود و در راه منافع استکباری و چپاولگری، کوبیدن فضیلت و ترویج و تبلیغ باطل استخدام کرده‌اند و از آن کاملا بهره ضد دینی و ضد ارزشی می‌برند، چرا ما از هنر برای تبیین و ترویج مقولاتی نظیر عدالت، حقوق انسانی، فضایل اخلاقی، سعادت، حقوق معنوی و اعتلای انسان، تقوا و پرهیزگاری و عدالت جامعه انسانی استفاده نکنیم و بهره دینی و ارزشی نبریم. اگر در دنیای کنونیِ هنر معمولا ًبرای جذب مخاطب، از ابتذال و نمایش آدم‌های پرهیاهوی خوش‌ظاهرِ بدون باطن و هیکل‌های پوچ و بی‌معنا استفاده می‌شود، چرا ما محور داستان را عصمت و پاکدامنی و در خدمت اندیشه مقدس اسلام قرار ندهیم؟
«فصل شیدایی» اما این‌گونه نیست که مانند نمایش‌های غربی و یا تقلیدی از غرب انسان را بریده از فطرت الهی خویش نشان دهد، بل اینجا انسان موجودی است که خدا او را هستی‌اش داده و کرامت بخشیده تا به مقام خلیفه‌اللهی و سعادتمندی در این سیاره خاکی برسد. «فصل شیدایی» به همین دلیل نمونه بارزی از «هنر متعهد، دینی و انقلابی» است و فرصتی عزیز و شریف ایجاد کرد که چند جمله هم در باب اثبات وجود هنر«متعهد، دینی و انقلابی» بگوییم تا از این رهگذر، بخش کوچکی از ارزش و گرانسنگی «فصل شیدایی» هم نمایان شود. بیشتر از این از حوصله این مقال و مجال خارج است.
«فصل شیدایی» نمایش ترکیبی ـ چندرسانهای است، بدان معنا که یک حقیقت با چندین هنر بیان می‌شود و می‌تواند تأثیر مضاعفی در ذهن مستمع و مخاطب بگذارد؛ این فرصت بزرگی است. این نمایش ترکیبی ـ چند رسانه‌ای منظومه‌ای است که در آن با استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف هنری از جمله موسیقی، نور، دکور، نمایش و جلوه‌های ویژه پیامی به شکلی عینی به مخاطبان ارائه می‌شود.
«فصل شیدایی» به دلیل دارا بودن ویژگی‌های خاص در فرم و محتوا، نمایشی ممتاز در تأثیرگذاری بر مخاطبان است.
این نمایش در این «ماه خدا و قطعه‌ای از بهشت»، در دامنه کوهی در کیلومتر دو جاده لشگرک روی صحنه می‌رود. «فصل شیدایی» برش‌های برجسته و مهم تاریخی از گذشته تا آینده را روایت می‌کند. سرآغاز روایت مقطع آفرینش حضرت آدم(ع) و هبوط او از بهشت به زمین است. در ادامه با استفاده از روایات و تصاویری چشم‌نواز، بهره‌گیری از جلوه‌های ویژه تماشایی، و نمایش مقاطع تاریخی همچون ماجرای حضرت نوح، بعثت پیامبر گرامی اسلام، فتنه‌های صدر اسلام، برش‌هایی از زندگی ائمه معصومین(ع) شامل سقیفه بنی صاعده، شهادت امیرمؤمنان(ع)، کوچه بنی‌هاشم، واقعه کربلا و حضور امام علی بن موسی الرضا(ع) در نیشابور تماشاچی شعف و حضور در قلب تاریخ را احساس می‌کند. سپس دوران انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، خطر نفوذ رسانه‌های شیطانی و اهریمنی همچون ماهواره به نمایش درمی‌آید. ظهور عزیز دوران حضرت ولی‌عصر(عج) روایت پایانی «فصل شیدایی» است تا بیننده از این سیر هوشمندانه در اعماق تاریخ‌دریابد که«تلاشی که این انسان بر مهبط خویش برای رجعت به حقیقت وجود خود می‌کند مجموع تحولات تاریخی است که از حجت اول تا حجت آخر روی می‌دهد».۱ «حکومت حق که بر مطلق عدل بنا شده، آخرین حکومتی است که در سیاره زمین برپا خواهد شد».۲ «همه تحولات تاریخی در حیات بشر در انتظار موعود صورت گرفته است، چه بدانند و چه ندانند. اگر بشر تصویری فطری از غایت آفرینش خویش نداشت، هرگز با وضع موجود مخالفتی نمی‌کرد و نیاز به تحول یک بار برای همیشه در وجودش می‌مرد. اما هرگز بشر به وضع موجود رضا نمی‌شود و به آنچه دارد بسنده نمی‌کند، چرا که از وضع موعود صورتی مثالی دارد منقوش در فطرت ازلی خویش، و تا وضع موجود خویش را با این صورت مثالی و موعود منطبق نبیند دست از تلاش برنمی‌دارد». ۳
«فصل شیدایی» فضایی متفاوت از پیوند‌های تاریخی را ترسیم می‌کند که با زندگی دیروز و امروز انسان ارتباط دارد. این نمایش که هر شب میزبان حدود پنج هزار تماشاگر است، کاری از مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی (مُهَنّا) است که به کارگردانی سعید اسماعیلی، تهیه‌کنندگی علیرضا کوه‌فر و با روایت رسالت بوذری اجرا می‌شود. موسسه هنری ـ رسانه‌ای اوج از اجرای این نمایش چندرسانهای حمایت کرده و ناحیه مقاومت بسیج جماران در آن مشارکت داشته است.
تهران پس از شهرهای اهواز، شهرکرد، خرم‌آباد، ابوموسی، بوشهر و یزد هفتمین شهر ایران است که از «فصل شیدایی» میزبانی می‌کند. این نمایش در اردیبهشت امسال در شهر یزد، رکورد تماشاگران تئاتر را جا‌به‌جا کرد و فقط در یک شب و یک اجرا، جمعیتی بالغ بر 14هزار نفر به تماشای این نمایش نشستند. طوری که بنا به گفته مدیر روابط عمومی این پروژه، تهیه‌کننده «فصل شیدایی» تصمیم گرفت این رکورد را که شاید در تئاتر جهان هم کم‌سابقه و بی‌سابقه باشد، در کتاب رکوردهای گینس به ثبت برساند. «فصل شیدایی» همچنین اربعین سال گذشته نیز در حوالی شهر مقدس کربلا و در مسیر پیاده‌روی اربعین، اجرا شده است.
«فصل شیدایی» در شهرها و نقاط مختلف کشور، از بافت، اقلیم و فرهنگ همان منطقه به خوبی بهره می‌برد و برخی اتفاقات شاخص انقلابی، اجتماعی و سیاسی آن ناحیه را در دل قصه و روایت اصلی، جانمایی می‌کند. این نمایش در حالي شب اول اجرا حدود سه هزار نفر مخاطب داشته که شب‌هاي بعد بر تعداد اين جمعيت افزوده شد و تا به حال اين آمار از سقف پنج هزار نفر نيز گذشته است تا جایی‌که رکورد تماشاگران این نمایش در روز شنبه ۱۳ تیر با حضور شش هزار و 500 تماشاگر شکسته شد. چند شب پیش هم شاعرانی از چند کشور خارجی که در جلسه شعرخوانی رهبر معظم انقلاب شرکت کرده بودند، همراه با چهار شاعر پیشکسوت ایرانی به تماشای «فصل شیدایی» نشستند.
اینجا در «فصل شیدایی» تعهد به فرم و تعهد به مضمون دو عنصری است که با هم پیوند خورده؛ یعنی علاوه بر برجستگی مضمون و متعالی بودن مفاهیم که پیوند عمیقی با باورها و اعتقادات عده زیادی از مردم دارد، فاکتور تخصص با دقت لحاظ شده است و استانداردها و سطح کیفیت لازم، آن را به نمایشی حرفه‌ای تبدیل کرده است.
روایت موضوعات پرمایه و سرنوشت‌ساز تاریخ بشر، نورپردازی اصولی و قوی، انتخاب عوامل و دست‌اندرکاران فنی و هنری از بهترین‌های سینما و تئاتر کشور، استفاده از تجهیزات دیجیتالی از ویژگی‌های مهم و بارز «فصل شیدایی» است. یکی دیگر از ویژگی‌های خاص«فصل شیدایی» نمایش تصاویر مرتبط با صحنه روی سه پرده دیجیتالی عریض همزمان با اجرای نمایش در هر سکانس است که نقش بسزایی در تأثیرگذاری و جذابیت آن دارد.عوامل و بازیگران این نمایش دو ساعته حدود 200 نفر هستند. طراحان و مجریان تولید، نور، صدا، لباس و صحنه آن علاوه بر نمایش مشابه «ستاره صبح» در آثار شاخص سینمای ایران، مانند سریال یوسف پیامبر(ع) و فیلم سینمایی «رستاخیز» نیز حضور داشته‌اند. در بخش دیالوگ از برترین‌های حوزه صدا و گویندگی همچون مرحوم مهران دوستی، مرحوم قادرپناه، احمد رسول‌زاده، وحید جلیلوند، چنگیز جلیلوند و ... استفاده شده است. تماشاگر به راحتی می‌تواند با قرار گرفتن در هر بخش، تمام زوایای کار را به راحتی ببیند.
نمایش‌هایی مانند «فصل شیدایی» به عنوان ابزار مقابله با جنگ نرم، تأثیر زیادی برای خنثی‌سازی توطئه‌های دشمنان دارند. این آثار هنری همچنین نقش برجسته‌ای در حوزه جریان‌سازی فرهنگی ایفا می‌کنند. نمایش‌های «شبی در کهکشان‌ها»، «شب آفتابی»، «خورشید کاروان»، «ستاره صبح» و «آوای نور» در سال‌های گذشته برای مردم و فعالان فرهنگی مؤمن، مژده خوبی برای آغاز شکوفایی «هنر متعهد، دینی و انقلابی» بود.
حرکت و ژانر نمایشی که بهزاد بهزادپور به عنوان ابداع‌کننده آن آغاز کرد و دیگران و دیگران آن را ادامه دادند تا امروز «فصل شیدایی» از زمین حاصلخیزی که انقلاب اسلامی برای اعتلای «هنر متعهد، دینی و انقلابی» ایجاد کرد، رویش پیدا کند. اکنون هم «فصل شیدایی» در ادامه تجربه موفق «شب آفتابی» از شیوه اجرایی آن کمک گرفته است و جزو فعالیت‌های فرهنگی مؤثر در چند سال اخیر بوده است. کارهای اینچنین نشان داد فرهنگ، تاریخ و ارزش‌های اصیل اسلامی قابلیت دراماتیک شگرفی برای تولید محصولات گوناگون فرهنگی و هنری دارد.تهیه‌کننده «فصل شیدایی» می‌گوید: ما زمانی که چهارمین «شب آفتابی» را اجرا کردیم، رهبر انقلاب از عوامل کار دعوت کردند. ایشان در آن دیدار فرمودند این کار مثل تئاتر از غرب به ما نرسیده و طراحی بومی و اسلامی دارد و مردم ارتباط خوبی گرفته‌اند و فرمودند که این کار باید تکثیر شود و در انحصار افراد نماند، این کار را باید به شهرهای مختلف ببرید. «فصل شیدایی» در ادامه، مرداد به کرمانشاه می‌رود و سپس در کرمان، شهرکرد و بندرعباس اجرا می‌شود، برای اربعین هم در شهر نجف روی صحنه می‌رود.یکی از نکات مهم در «فصل‌شیدایی» رضایت مردم در زمان خروج از محل اجرای آن است که به خوبی می‌توان التذاذ معنوی و روحی آنها از این نمایش را در چهره‌ها و میان صحبت‌هایشان جست و جو کرد. مردمی که می‌دانند در سالن تئاتر و سینما به علاقه‌مندی‌ها و پایبندی‌هایشان بی‌اعتنایی و گاهی بی‌احترامی می‌شود، در دوران ضعف و رکود غم‌انگیز تئاتر از این نمایش استقبال چشمگیر می‌کنند. علتش هم پرواضح است. مردم نمایشی را می‌پسندند که با نگاهی زیباشناختی به هنر، دین، زیبایی‌های اخلاق، مسلمات تاریخی و عبرت‌های آن برای زندگی امروز، راه و روش زندگی، اندیشه‌های نوین و راهگشا و در یک عبارت هماهنگ با فطرتشان را با زبان هنر تبیین کند تا بتوانند از آن بهره ببرند نه از نمایش‌های سبک، بی‌مغز و گمراه‌کننده و فاقد کیفیت هنری که ساخته و پرداخته وهم و گمان سازنده آن است و برای از بین بردن حقایق و فضایل معنوی و اسلامی و سوق دادن به مادّیگری، تولید می‌شود. البته این کارها هم غالباً تقلید از آثار خارجی است؛ آن هم تقلید ناشیانه، غلط و حاوی دروغ. «فصل شیدایی» و آثار هنری اینچنین قطعاً آثار بزرگ و فاخری‌اند، اما هیچ‌گاه جایزه اسکار و یا نوبل هنری و یا خرس طلایی و خرس سیاه و سفید! که به فیلم‌هایی با مضامین ضد فرهنگ و ارزش‌های انسانی و ضد ایرانی داده می‌شود را دریافت نخواهند کرد، زیرا امروز کوس رسوایی دستگاه‌های جهانی پشتیبان هنر، در دنیا زده شده است. معارف اسلامی در اوج اعتلاست. معارفی است که یک فیلسوفِ پرورش‌یافته در غرب و با مفاهیم غربی و بزرگ‌شده آشنای با معارف فلسفىِ غرب مثل هانری کُربن را می‌آورد و دو زانو جلوی علامه طباطبایی می‌نشاند؛ او را خاضع می‌کند تا مروج شیعه و معارف آن در اروپا می‌شود. این جایگاه مهم است که هنرمند در برابر انسان، معارف والای دینی و مضامینِ گرانمایه مسئولیت پیدا کرده و نمی‌تواند بی‌توجه به ارز‌ش‌ها و زیبایی‌ها به فعالیت و تولید هنری بپردازد. امروز کسانی که با چنین درکی و براساس این جهت‌گیری به عرصه تئاتر، فیلم‌سازی و سینما و دیگر بخش‌های هنری ورود کرده‌اند و مضامین اثرشان دینی و انقلابی است، فعالیتشان به فرموده مقتدای انقلاب «جهاد» محسوب خواهد شد، زیرا برای آن تابلوی پرشکوه و پر از ریزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کاری و ظرافت و زیبایی آئینه شده‌اند. خدا یارتان در جهادتان!
ــــــــــــــــــــــ
3،2،1-سید شهیدان اهل قلم، سید مرتضی آوینی