بسياري از علوم را مي‌گويند مشترك بين دام و انسان است. آنچه را كه در آزمايشگاه موش فراهم مي شود، مشابه آن را براي انسانها تزريق مي كنند، تجويز مي كنند و مانند آن؛ البته بيماري‌هاي جدائي هم هست. اما مي گويند بسياري از بيماري‌ها بين دام و انسان مشترك است. آنچه را كه آزمايشگاه موش جواب داد، همان را براي انسان پياده مي كنند. اما آیا همه مسئله این است؟ شما اگر موشي را با غذاي حرام، با آب و دانه حرام تغذيه كرديد و يك جوابي شنيديد، همان جواب براي انسان هم كافي است؛ يا انسان گذشته از اين دستگاه حيواني، چهره ملكوتي هم دارد. اين غذاي حرام به آن چهره ملكوتي‌اش آسيب مي رساند، آن فضا را تيره و تار مي كند. اين حرف‌ها براي طب افسانه است، براي علوم حسي افيون است، براي كساني كه معرفت شناسي آنها در قلمرو حس و تجربه است اسطوره است و خرافه.
اما وحي مي گويد: انسان يك صبغه ملكوتي دارد، دستگاه روح دارد، روح حلال و حرام براي او فرق مي كند، زشت و زيبا براي او فرق مي‌كند، نجس و پاك براي او فرق مي كند، شراب و غير شراب براي او فرق مي كند. فرمودند: مال حرام در ژِن كاملا اثر دارد. وجود مبارك امام صادق(ع) فرمود: مال حرام در نوادگان ظهور مي‌كند: اَلكَسبَ الحَرامْ يَبينُ فِي الذُّريّه (1). اين حرف‌ها را شما به طب بدهيد، مي خندد؛ به يك جواني كه از متافيزيك و فراطبيعت بهره‌اي ندارد بدهید، مي گويد افيون است و افسون است و اسطوره! حرام و حلال چه فرقي دارد، ربا و غير ربا چه فرق دارد!
اما وحي آمده كه بگويد: اين انديشه شما، چند روز قبل همان نان كنار سفره ربوي بود! اگرروح، جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء است، اوصاف روح هم به شرح ايضا. همين نان امروز، انديشه 10 سال بعد می‌شود، همين غذاي امروز تصميم 10 سال بعد است. اگر كسي بخواهد اهل جزم صحيح باشد در بخش هاي علمي، بايد غذاي حلال و شير حلال خورده باشد. اگر می‌خواهد در بخش‌هاي عملي اهل عزم راسخ باشد، بايد شير حلال خورده باشد. اين شير 20 سال قبل، 30 سال قبل در 30 سال بعد در عزم عملي و جزم علمي اثر دارد. اين حرف‌ها حرف‌هاي مدرسه نيست، حرف‌هاي آزمايشگاه نيست، حرف‌هاي حس و تجربه نيست. به ما گفتند: چشم باز كن تا ديوار را ببيني، به ما گفتند از نامحرم چشم بپوش تا پشت ديوار را ببيني؛ این  دو تا ديد است!
نور معرفت، حاصل خالی بودن اندرون از طعام
گفتند دهان باز كن تا اين غذا را بخوري؛ گفتند روزه بگير، دهان ببند تا غذاي ديگر به تو بدهند. اين اشعار نمكيني كه در اول افطار مي‌خوانند، همين است؛ كه چند روزي شما در نخوردن آزمايش كنيد، تا ببينيد چه‌ها گيرتان مي آيد! اگر چنانچه رؤياهاي خوب، خواب هاي خوب، ارتباط با ملكوت پيدا مي شود، روي كنترل اين اعضا و جوارح است. اگر كسي خواست پشت ديوار را ببيند، بايد اين چشمش را از گناه ببندد!
وجود مبارك امام باقر (ع) در منزل نشسته است، كسي آمد و دق الباب كرد. كنيز منزل رفت در را باز كند، او نگاه نامحرمانه كرد. گفت: آيا مولا منزل هست يا نه ؟ وجود مبارك امام باقر(ع) از اَندرون فرمود: اُدخُلْ لا اُمَّ لَك؛ اي كاش مادر نمي داشتي كه تو را بزايد، بيا. اين دستپاچه شد، به حضور امام آمد. عرض كرد: يَا ابنَ رسول الله! من عمداً اين كار را كردم، ببينم شما علم غيب داريد يا نه. فرمود: اَزَعَمتْ اَنَّ هذَا الجُدرانْ يَحجُبُ بِينَ اَبصارِنَا (2). تو فكر كردي ما پشت ديوار را نمي بينيم، اين ديوار ستبر نمي گذارد ما پشت ديوار را ببينيم! ما آنچه كه خلق نشده مي دانيم، اينكه الان خلق از دو قدمي ديوار ماست! فرمود: تو چشمت را پاك بكن تا چيز ديگر ببيني! اين دهانت را پاك نگه بدار تا حرف ديگري از دهانت در بيايد، غذاي ديگري را به تو تزريق كنند و مانند آن. بنابراين ،علم جسمانیه الحدوث است و روحانیه البقا. هرگز يك كسي كه از كنار سفره حرام تربيت شده است، اهل جزم علمي خوب نخواهد شد، يك! اهل عزم عملي خوب نخواهد شد، دو؛ اِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزمِ الاُمُور(3) بهره يك چنين افراد نيست.
حسين بن علي بن ‌ابيطالب اوّلين كاري كه كرد، معرفت صحيح را تزريق كرد. به يك عده گفت: شما واقعا درك سخنان من مقدور شما نيست. يك عده‌اي ديگر بايد بيايند، حرف‌هاي مرا درك كنند؛ براي اينكه بطون شما ازحرام پر شده است. اين حرف حسين بن علي در كربلا، صرفا موعظه اخلاقي نيست!
ضرورت پاك کردن فضاي دهان
 براي عبور آيات نوراني قرآن كريم
وجود مبارك رسول گرامي(ص) به ما دستور داد: اين دهانتان را تطهير كنيد. براي اينكه در موقع نماز با همين دهان از راه قرآن با خدا سخن مي گوئيد، با او با قرآن حرف مي زنيد: اِيّاكَ نَعبُدُ وَ اِيّاكَ نَستَعين (4) قرآن است: طَهِّرُوا اَفواهَكُمْ فَاِنَّهَا طُرُقُ القُرآن (5). مبادا غذاي حرام وارد دهان بشود، مبادا حرف بد از اين دهان بيرون بيايد! نفرمود طَهِّرُوا اَسنانَكُم! فرمود: طَهِّرُوا اَفواهَكُم. دهان را پاك كنيد، نه دندان را! دندان را بايد پاك كرد، مسواك هم كرد، مستحب هم هست، ثواب هم دارد، وظيفه ديني ما هم هست. اما فرمود دهان را پاك كن؛ يعني دندان پاك، زبان پاك، فضاي كام پاك، لثه پاك، حلق پاك، از اين دهان بايد قرآن عبور كند.
بيانات حضرت آيت الله جوادي آملي (دامت بركاته)
در ديدار با اقشار مختلف مردم؛ حسينيه ارشاد آمل
28 و30  / 11  / 1383    
ـــــــــــــ
 (1) الكافي  / 5  / 125
(2) الخرائج و الجَرائح  / 1  / 273
(3) لقمان  / 17
(4) حمد  / 5
(5) مستدرك الوسائل  / 1  / 368
خوان حکمت در دهه فاطمیه اول(9-19 اسفند) روزهای زوج منتشر می‌شود.