گفت و گوی کیهان با مترجم اسپانیایی کتاب « دا »
ترجمه ؛ مانع دروغهای غرب است
لیلا کریمی
رئیس دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران کتاب «دا»را به زبان اسپانیایی ترجمه کرد. دکترمریم حق روستا، نویسنده، مترجم و مدير گروه مطالعات اسپانيا و آمريکای لاتين- دانشکده مطالعات جهان- دانشگاه تهران حدود سه سال پیش ترجمه کتاب دا را توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عهده گرفت. با ایشان درباره کم و کیف ترجمه کتاب دا و پیرامون آن گفت و گوی کوتاهی کرده ایم که می‌خوانید:
*درباره کتاب‌هایی که تا کنون ترجمه و تالیف کرده اید، بگویید ؟
در حقیقت کمبودهای منابع و پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه ترجمه از زبان اسپانیایی به فارسی و معرفی ایران به زبان اسپانیایی در کشورهای آمریکای لاتین محسوس بود. اولین کاری که انجام دادم داستان‌های فولکلوریک ایرانی را به زبان اسپانیایی ترجمه کردم. به این صورت که مادربزرگم داستان‌های فولکلور را برایم تعریف می‌کرد و من بعد از ضبط و ثبت آنها ؛ داستان‌ها را به زبان اسپانیایی ترجمه می‌کردم و بعد از آن ترجمه این داستان‌ها را به اسپانیا فرستادم که توسط یکی از اساتید اسپانیا به طورمشترک منتشر شد و در آنجا این اثر مورد توجه قرار گرفت.
کتابی در زمینه " تاثیرادبیات فارسی بر ادبیات اسپانیایی زبان" توسط انتشارات علمی فرهنگی به زبان فارسی تالیف و منتشر کردم .در سفرهایی که به اسپانیا داشتم ؛ آثار فارسی را- ابتدا تا حال- که بر نویسندگان اسپانیایی زبان ثاثیر گذاشته بود را پیدا کردم و امسال هم چاپ شد. همچنین کتاب دیگری درباره تاریخ آمریکای لاتین دارم ؛ با توجه به اینکه مدیر گروه مطالعات آمریکای لاتین هستم، کمبود این منبع درباره آمریکای لاتین احساس می‌شد و این کتاب را به فارسی منتشر کردم.
کتابی هم درباره ایران با عنوان «سفر به قلب سرزمین ایران» را از زبان اسپانیایی به فارسی ترجمه کرده ام. این کتاب را یک دیپلمات قرن 19 نوشته است. این دیپلمات درنوزدهم برای ماموریت به ایران می‌آید و در مدت یک سال در سفرهای زمینی تمام ایران را سیر می‌کند و کتابش تمام دیده‌ها و شنیده هایش از ایران است که تا چند ماه آینده منتشر می‌شود.
* درباره کتاب” دا” بگویید؟ چه شد کتاب دا را برای ترجمه انتخاب کردید ؟
با توجه به اینکه رئیس کانون زبان اسپانیایی سازمان فرهنگ و ارتباطات بودم ؛ با دوستانی که به زبان اسپانیایی آشنا بودند ؛ اتاق فکر تشکیل می‌دادیم . بدین صورت که در اتاق‌های فکر آسیب شناسی و نیازسنجی می‌کردیم تا ببینیم چه کتاب‌هایی در کشورهای اسپانیایی زبان جایش خالی است که پیشنهاد خود من کتاب‌های ادبیات دفاع مقدس و پایداری بود و در همان جلسات از کتاب "دا " مثال آوردم و کار ترجمه کتاب را به عهده گرفتم. کشورهای اسپانیایی زبان خیلی قهرمانان ملی خودشان را - با نوشتن رمان و داستان- در قالب اسطوره بزرگ می‌کنند و آنها را به زبان‌های مختلف ترجمه و منتشر می‌کنند.
ویراستار کتاب دا اسپانیایی زبان است و در مکاتبه‌ای که با ویراستار اسپانیایی داشتم، قرار شد فصل به فصل ترجمه کتاب را بفرستم تا ویراستاری کند .فصل اول را فرستادم ولی فصل بعدی کتاب کمی طول کشید و هنوز تمام نشده بود که ایشان مصرانه به دنبال بقیه ترجمه کتاب بود. و بالاخره ویراستار اسپانیایی از من خواست که کتاب را هر چه زودتر به فارسی بفرستم چون به زبان فارسی مسلط بودند. پی دی اف کتاب را فرستادم و بعد از مدتی به وسیله یکی از دوستان کتاب را برایش فرستادم و جلوتر از ترجمه، کتاب را می‌خواند .
* چه انگیزه‌ای باعث شد شما به سمت ترجمه گرایش یابید ؟
من خودم را مترجم نمی‌دانم اما دوست دارم بعضی از آثار به خصوص آثار ادبی ترجمه شوند. با توجه به اینکه در محیط آمریکای لاتین زندگی کردم، متوجه شدم شناخت زیادی نسبت به ایران وجود ندارد و اگر هم ایران را بشناسند، خیلی مثبت نیست. در حقیقت رهبر معظم انقلاب هم بر روی ترجمه معکوس تاکید داشتند ؛ همه این موارد دست به دست هم داد تا آثار ادبی ایران را به زبان اسپانیایی ترجمه کنم. ترجمه از زبان‌های دیگربه فارسی بیشتر است اما از زبان فارسی به زبان دیگر به خصوص زبان اسپانیایی کم است.
*چرا داستان‌های فولکلور ایران را در اولین قدم ترجمه کردید ؟
در داستان‌های ما خیلی از عشق و صلح و صفا آمده است و آنچه که غرب در حال تبلیغ علیه ایران است ،دروغی بیش نیست ؛ و ترجمه داستان‌های فولکلوریک ایران بسیار تاثیر گذار بود در شکستن تصویری که غرب از ایران ساخته است.
* قطعا به عنوان مترجم حاضر به ترجمه هر اثری نیستید، ملاک و معیار شما برای انتخاب کتاب چیست ؟
رشادت‌های مردان در جنگ تحمیلی که بر کسی پوشیده نیست اما در این میان زنان هم رشادت‌های بسیاری داشته اند: خانم معصومه آباد راوی کتاب " من زنده ام " .کتاب‌های بسیاری است که می‌توانیم با ترجمه آن ظلمی که به ما شده است را به دنیا نشان دهیم.
* ترجمه خوب دارای چه ویژگی‌هایی است ؟
ترجمه خوب آن نیست که کلمه به کلمه آورده شود بلکه مترجم زمانی مجبور است بیشتر از حد توضیح دهد و یا بالعکس. در حقیقت ترجمه مناسب آن است که ایده اصلی از بین نرود، در عین حال که وفادار به متن است. امیدوارم در "دا” این مورد رعایت شده باشد .
*دراثر" دا " بیشتر به ترجمه خود اثر پایبند بودید یا فهم خواننده را در نظر گرفتید ؟
در حقیقت هر دو مورد مد نظر بود. باید گفت تلاش کرده ام هم به اثر خدشه‌ای وارد نشود و هم خواننده را در نظر داشته ام تا ترجمه برای خواننده ملموس باشد.
* جامعه اسپانیایی زبان با فرهنگ دفاع مقدس ما نا آشنا هستند ؛ با توجه به نا آشنایی فرهنگی واژه‌هایی چون شهادت ودفاع مقدس ... را چگونه ترجمه کردید ؟
واژه‌هایی چون" دفاع مقدس" را پاورقه‌ای می‌دهیم. حتی آنها واژه " شهید " به معنی قدیسان را در فرهنگشان دارند اما کشته شدگان جنگ برای آنها شهید محسوب نمی‌شود. " شهید " کلمه خیلی مقدسی برای ما است و این واژه را درپاورقی توضیح می‌دهیم. به عنوان مثال واژه دفاع مقدس را این گونه در پاورقی توضیح می‌دهیم که هشت سال جنگ ایران و عراق دفاع مقدس نامیده می‌شود.
*ضرورت ترجمه آثار دفاع مقدسی را چگونه می‌دانید ؟
به هر حال جنگ هشت ساله‌ای رخ داده و حتی خودمان هم از خیلی از وقایع دفاع مقدس آگاهی نداریم کتاب‌هایی چون دا، پایی که جا ماند، من زنده ام اگر به رشته تحریر در نمی‌آمد هیچ کس از این وقایع مطلع نمی‌شد. شاید خیلی از جزئیات جنگ هشت ساله ایران برای خواننده اسپانیایی زبان مورد توجه قرار نگیرد و یا بگیرد. اما به هر حال باید کار ترجمه کتاب را طی کنیم. این آثار را در جامعه اسپانیایی زبان منتشر کنیم و بازخورد آن را در قالب تحقیقی به دست آوریم تا ببینیم چند درصد کتابی چون دا در جامعه وسیع اسپانیایی زبان مورد پذیرش قرار گرفته است. همان‌طور که من کتابی راجع به انقلاب مکزیک و کوبا می‌خوانم و زوایای این انقلاب‌ها برایم روشن می‌شود ؛ چرا ما این کار را با منابع دست اولی چون ترجمه انجام ندهیم و اجازه دهیم کشورهای غربی با ارائه اخباری دروغین و دست چندم چیزهایی راجع به ایران و دفاع مقدس بگویند که صحت ندارد.
* اینکه‌راوی کتاب و نویسنده کتاب” دا "خانم هستند ،باعث شد این کتاب را ترجمه کنید. چه ویژگی دیگری در این کتاب دیدید که آن را ترجمه کردید ؟
به آثار ادبیات دفاع مقدس و پایداری علاقه مند بودم و تصمیم به ترجمه گرفتم. بعضی از آثار به خصوص آثار کلاسیک ما بسیارترجمه شده است مثل ؛ حافظ و شاهنامه فردوسی و اشعار مولانا و...” و زمانی که با اسپانیایی زبان‌ها درباره ادبیات ایران صحبت کنید، عنوان می‌کنند که من حافظ و خیام و... را خوانده ام و در همین حد اطلاعات درباره ادبیات ایران دارند و در حال حاضر باید ادبیات معاصرمان نه فقط دفاع مقدس و پایداری بلکه تمام آثار معاصرمان باید معرفی شوند. در حالی که آنها ادبیاتشان را لحظه به لحظه معرفی می‌کنند.برخی از دوستانی که با زبان اسپانیایی آشنایی دارند قصد دارند مثلا قصه‌های مجید و یا زندگی شهید چمران را ترجمه کنند. درحقیقت در ترجمه آثار به زبان اسپانیایی سعی کردیم سلیقه‌های مختلف را در نظر بگیریم.
کشورهای مختلف دوست دارند در مورد کشور ما به عنوان قدرت برتر در خاورمیانه بدانند.
حدود دو سال پیش دو سمیناردر دانشکده برگزار کردیم و فراخوان را به زبان اسپانیایی در سایت‌های اسپانیایی زبان قرار دادیم. 12 مهمان خارجی با هزینه خودشان به ایران‌سفر کردند. و یک روز قبل از سمینار به اتفاق یکی از دانشجویان برایشان ماشین گرفتیم تا از مکان‌های تاریخی و بازار تهران را دیدن کنند. این مهمانان متشکل از افرادی از مکزیک و اسپانیایی‌هایی که مقیم انگلیس، بودند که در آمریکای شمالی زندگی می‌کردند . مهمانان سمینار به اتفاق عنوان می‌کردند ایران آن چیزی نیست که در غرب نمایش می‌دهند، دو ماه بعد در همایشی در دانشگاه آریزونا؛ سه نفر از مهمانان در سمینار دو روزه‌ای به نام پنل " ایران " ،راجع به فرهنگ و جامعه ایران سخنرانی کردند. در مکاتبه‌ای که با آنها داشتم عنوان کردند که سمینار ما سه نفر شلوغ‌ترین سمینار در دانشگاه آریزونا بوده است در حقیقت از بازخورد سمیناری که در دانشکده زبان برگزار کردیم ، خوشحال بودم.
*به نظرشما بازخورد کتاب "دا" در جامعه اسپانیا چگونه خواهد بود ؟
این مورد به تبلیغات ایران مربوط می‌شود و فقط چاپ و نشر آن مطرح نیست بلکه باید - نه تنها برای این کتاب بلکه همه آثاری که ترجمه می‌شود - با برنامه‌ریزی برای کتاب رونمایی برگزار کنند تا معرفی شود و خواننده اسپانیایی زبان بداند کتابی با این موضوع وجود دارد و در نمایشگاه‌های مختلف هم شرکت داده باشند. مثلا نمایشگاه کتاب مکزیک و نمایشگاه کتاب کوبا مکان خوبی برای تبلیغات کتاب است .
* نام و عنوان ترجمه اسپانیایی کتاب دا چیست ؟
شاید اسم کتاب را همان " دا” بگذارم و در کتاب اسمش را پاورقی دهم. البته هنوز تصمیم جدی نگرفته‌ام. دوست دارم قبل از تحویل کتاب با خانم حسینی - راوی کتاب - گفت و گویی داشته باشم.
*این کتاب تا چه اندازه بر روی مخاطب اسپانیایی تاثیر گذار است ؟
این کتاب در آمریکای لاتین موثر‌تر است تا اسپانیا به این دلیل که اسپانیا در جامعه جهانی کشوری خنثی است. استکبارستیزی کشورهای اسپانیایی زبان‌هر سال بیشتر از سال قبل می‌شود. روحیه‌های انقلابی و استکبار ستیزی شبیه به هم داریم. من در کوبا که بودم بایک روز سوار اتوبوس شدم. دستیار یا شاگرد راننده به لحاظ حجاب من سوال کرد اهل کجایی؟ و من گفتم اهل ایران. و یک مرتبه شاگرد راننده بلند گفت من امام خمینی (ره) را می‌شناسم و دوباره با صدای بلند گفت زنده باد ایران و بعد همه اتوبوس برگشتند مرا دیدند.
یادم هست زمانی که آمریکا عراق را تهدید می‌کرد، من در کوبا بودم و از اخبار می‌شنیدم هم زمان ایران را هم تهدید می‌کند و من اینجا نگران بودم. در صف تاکسی بودم که شنیدم دو تا پیرمرد با هم درباره ایران صحبت می‌کردند. آنها می‌گفتند؛ آمریکا نمی‌تواند با ایران مقابله کند چون این‌ها زمان جنگ به خودشان نارنجک می‌بستند و زیر تانک می‌رفتند. وقتی آنها کار بزرگ جوان 13ساله محمد حسین فهمیده را می‌دانند حتما این کتاب در جامعه اسپانیایی زبان مورد پذیرش قرار می‌گیرد.
* در نظر دارید مترجم آثار زنانی که در دفاع مقدس نقش آفرینی کردند را انجام بدهید ؟
بله من خودم را البته مترجم نمی‌دانم اما این رسالت را به دوش می‌گیریم تا دانشجویان با استعداد اسپانیایی زبانمان این راه ادامه دهند. و قرار است که با سازمان فرهنگ و ارتباطات صحبت کنیم کتاب‌هایی را به دانشجویان خوبمان برای ترجمه بسپارند.
* رهبر معظم انقلاب بر کتاب من زنده هستم تقریظی نوشته‌اند و در آن عنوان کردند که این کتاب باید ترجمه شود .شما حاضر هستید ترجمه کتاب را به عهده بگیرید ؟
بله. همین الان اگر سازمانی با من قراردادی بنویسد نه اینکه به خاطر مسایل مالی بلکه دو سال بعد مترجم دیگری عنوان نکند من این کتاب را دارم، ترجمه می‌کنم .اعتقاد دارم که موازی کاری نشود و بیت المال هدر نرود.
* ترجمه‌هایی را که از فارسی به اسپانیایی داشته ایم چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آثار خیلی کمی از فارسی به اسپانیایی ترجمه شده است. به هر حال با گذشت زمان بعضی از آثار نیازمند ویرایش مجدد دارد.
*مترجم فارسی زبان که می‌خواهد کتابی را به اسپانیایی در آورد باید چه نکاتی را رعایت کند ؟
اول اینکه به زبان فارسی به عنوان زبان مادری باید تسلط داشته باشد ؛ باید کاملا به زبان اسپانیایی مشرف باشد نه اینکه از کتاب‌ها آموخته باشد بلکه مترجم با محیط جامعه اسپانیایی آشنا باشد. مثلا در ترجمه باید بداند که مثلا فلان قسمت باید باشد یا نباشد. ممکن است با ترجمه جمله یا قسمتی بازخورد منفی در پی داشته باشد و کل کتاب را تحت تاثیر قرار دهد.
رئیس دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران کتاب «دا»را به زبان اسپانیایی ترجمه کرد. دکترمریم حق روستا، نویسنده، مترجم و مدير گروه مطالعات اسپانيا و آمريکای لاتين- دانشکده مطالعات جهان- دانشگاه تهران حدود سه سال پیش ترجمه کتاب دا را توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عهده گرفت. با ایشان درباره کم و کیف ترجمه کتاب دا و پیرامون آن گفت و گوی کوتاهی کرده ایم که می‌خوانید:
*درباره کتاب‌هایی که تا کنون ترجمه و تالیف کرده اید، بگویید ؟
در حقیقت کمبودهای منابع و پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه ترجمه از زبان اسپانیایی به فارسی و معرفی ایران به زبان اسپانیایی در کشورهای آمریکای لاتین محسوس بود. اولین کاری که انجام دادم داستان‌های فولکلوریک ایرانی را به زبان اسپانیایی ترجمه کردم. به این صورت که مادربزرگم داستان‌های فولکلور را برایم تعریف می‌کرد و من بعد از ضبط و ثبت آنها ؛ داستان‌ها را به زبان اسپانیایی ترجمه می‌کردم و بعد از آن ترجمه این داستان‌ها را به اسپانیا فرستادم که توسط یکی از اساتید اسپانیا به طورمشترک منتشر شد و در آنجا این اثر مورد توجه قرار گرفت.
کتابی در زمینه " تاثیرادبیات فارسی بر ادبیات اسپانیایی زبان" توسط انتشارات علمی فرهنگی به زبان فارسی تالیف و منتشر کردم .در سفرهایی که به اسپانیا داشتم ؛ آثار فارسی را- ابتدا تا حال- که بر نویسندگان اسپانیایی زبان ثاثیر گذاشته بود را پیدا کردم و امسال هم چاپ شد. همچنین کتاب دیگری درباره تاریخ آمریکای لاتین دارم ؛ با توجه به اینکه مدیر گروه مطالعات آمریکای لاتین هستم، کمبود این منبع درباره آمریکای لاتین احساس می‌شد و این کتاب را به فارسی منتشر کردم.
کتابی هم درباره ایران با عنوان «سفر به قلب سرزمین ایران» را از زبان اسپانیایی به فارسی ترجمه کرده ام. این کتاب را یک دیپلمات قرن 19 نوشته است. این دیپلمات درنوزدهم برای ماموریت به ایران می‌آید و در مدت یک سال در سفرهای زمینی تمام ایران را سیر می‌کند و کتابش تمام دیده‌ها و شنیده هایش از ایران است که تا چند ماه آینده منتشر می‌شود.
* درباره کتاب” دا” بگویید؟ چه شد کتاب دا را برای ترجمه انتخاب کردید ؟
با توجه به اینکه رئیس کانون زبان اسپانیایی سازمان فرهنگ و ارتباطات بودم ؛ با دوستانی که به زبان اسپانیایی آشنا بودند ؛ اتاق فکر تشکیل می‌دادیم . بدین صورت که در اتاق‌های فکر آسیب شناسی و نیازسنجی می‌کردیم تا ببینیم چه کتاب‌هایی در کشورهای اسپانیایی زبان جایش خالی است که پیشنهاد خود من کتاب‌های ادبیات دفاع مقدس و پایداری بود و در همان جلسات از کتاب "دا " مثال آوردم و کار ترجمه کتاب را به عهده گرفتم. کشورهای اسپانیایی زبان خیلی قهرمانان ملی خودشان را - با نوشتن رمان و داستان- در قالب اسطوره بزرگ می‌کنند و آنها را به زبان‌های مختلف ترجمه و منتشر می‌کنند.
ویراستار کتاب دا اسپانیایی زبان است و در مکاتبه‌ای که با ویراستار اسپانیایی داشتم، قرار شد فصل به فصل ترجمه کتاب را بفرستم تا ویراستاری کند .فصل اول را فرستادم ولی فصل بعدی کتاب کمی طول کشید و هنوز تمام نشده بود که ایشان مصرانه به دنبال بقیه ترجمه کتاب بود. و بالاخره ویراستار اسپانیایی از من خواست که کتاب را هر چه زودتر به فارسی بفرستم چون به زبان فارسی مسلط بودند. پی دی اف کتاب را فرستادم و بعد از مدتی به وسیله یکی از دوستان کتاب را برایش فرستادم و جلوتر از ترجمه، کتاب را می‌خواند .
* چه انگیزه‌ای باعث شد شما به سمت ترجمه گرایش یابید ؟
من خودم را مترجم نمی‌دانم اما دوست دارم بعضی از آثار به خصوص آثار ادبی ترجمه شوند. با توجه به اینکه در محیط آمریکای لاتین زندگی کردم، متوجه شدم شناخت زیادی نسبت به ایران وجود ندارد و اگر هم ایران را بشناسند، خیلی مثبت نیست. در حقیقت رهبر معظم انقلاب هم بر روی ترجمه معکوس تاکید داشتند ؛ همه این موارد دست به دست هم داد تا آثار ادبی ایران را به زبان اسپانیایی ترجمه کنم. ترجمه از زبان‌های دیگربه فارسی بیشتر است اما از زبان فارسی به زبان دیگر به خصوص زبان اسپانیایی کم است.
*چرا داستان‌های فولکلور ایران را در اولین قدم ترجمه کردید ؟
در داستان‌های ما خیلی از عشق و صلح و صفا آمده است و آنچه که غرب در حال تبلیغ علیه ایران است ،دروغی بیش نیست ؛ و ترجمه داستان‌های فولکلوریک ایران بسیار تاثیر گذار بود در شکستن تصویری که غرب از ایران ساخته است.
* قطعا به عنوان مترجم حاضر به ترجمه هر اثری نیستید، ملاک و معیار شما برای انتخاب کتاب چیست ؟
رشادت‌های مردان در جنگ تحمیلی که بر کسی پوشیده نیست اما در این میان زنان هم رشادت‌های بسیاری داشته اند: خانم معصومه آباد راوی کتاب " من زنده ام " .کتاب‌های بسیاری است که می‌توانیم با ترجمه آن ظلمی که به ما شده است را به دنیا نشان دهیم.
* ترجمه خوب دارای چه ویژگی‌هایی است ؟
ترجمه خوب آن نیست که کلمه به کلمه آورده شود بلکه مترجم زمانی مجبور است بیشتر از حد توضیح دهد و یا بالعکس. در حقیقت ترجمه مناسب آن است که ایده اصلی از بین نرود، در عین حال که وفادار به متن است. امیدوارم در "دا” این مورد رعایت شده باشد .
*دراثر" دا " بیشتر به ترجمه خود اثر پایبند بودید یا فهم خواننده را در نظر گرفتید ؟
در حقیقت هر دو مورد مد نظر بود. باید گفت تلاش کرده ام هم به اثر خدشه‌ای وارد نشود و هم خواننده را در نظر داشته ام تا ترجمه برای خواننده ملموس باشد.
* جامعه اسپانیایی زبان با فرهنگ دفاع مقدس ما نا آشنا هستند ؛ با توجه به نا آشنایی فرهنگی واژه‌هایی چون شهادت ودفاع مقدس ... را چگونه ترجمه کردید ؟
واژه‌هایی چون" دفاع مقدس" را پاورقه‌ای می‌دهیم. حتی آنها واژه " شهید " به معنی قدیسان را در فرهنگشان دارند اما کشته شدگان جنگ برای آنها شهید محسوب نمی‌شود. " شهید " کلمه خیلی مقدسی برای ما است و این واژه را درپاورقی توضیح می‌دهیم. به عنوان مثال واژه دفاع مقدس را این گونه در پاورقی توضیح می‌دهیم که هشت سال جنگ ایران و عراق دفاع مقدس نامیده می‌شود.
*ضرورت ترجمه آثار دفاع مقدسی را چگونه می‌دانید ؟
به هر حال جنگ هشت ساله‌ای رخ داده و حتی خودمان هم از خیلی از وقایع دفاع مقدس آگاهی نداریم کتاب‌هایی چون دا، پایی که جا ماند، من زنده ام اگر به رشته تحریر در نمی‌آمد هیچ کس از این وقایع مطلع نمی‌شد. شاید خیلی از جزئیات جنگ هشت ساله ایران برای خواننده اسپانیایی زبان مورد توجه قرار نگیرد و یا بگیرد. اما به هر حال باید کار ترجمه کتاب را طی کنیم. این آثار را در جامعه اسپانیایی زبان منتشر کنیم و بازخورد آن را در قالب تحقیقی به دست آوریم تا ببینیم چند درصد کتابی چون دا در جامعه وسیع اسپانیایی زبان مورد پذیرش قرار گرفته است. همان‌طور که من کتابی راجع به انقلاب مکزیک و کوبا می‌خوانم و زوایای این انقلاب‌ها برایم روشن می‌شود ؛ چرا ما این کار را با منابع دست اولی چون ترجمه انجام ندهیم و اجازه دهیم کشورهای غربی با ارائه اخباری دروغین و دست چندم چیزهایی راجع به ایران و دفاع مقدس بگویند که صحت ندارد.
* اینکه‌راوی کتاب و نویسنده کتاب” دا "خانم هستند ،باعث شد این کتاب را ترجمه کنید. چه ویژگی دیگری در این کتاب دیدید که آن را ترجمه کردید ؟
به آثار ادبیات دفاع مقدس و پایداری علاقه مند بودم و تصمیم به ترجمه گرفتم. بعضی از آثار به خصوص آثار کلاسیک ما بسیارترجمه شده است مثل ؛ حافظ و شاهنامه فردوسی و اشعار مولانا و...” و زمانی که با اسپانیایی زبان‌ها درباره ادبیات ایران صحبت کنید، عنوان می‌کنند که من حافظ و خیام و... را خوانده ام و در همین حد اطلاعات درباره ادبیات ایران دارند و در حال حاضر باید ادبیات معاصرمان نه فقط دفاع مقدس و پایداری بلکه تمام آثار معاصرمان باید معرفی شوند. در حالی که آنها ادبیاتشان را لحظه به لحظه معرفی می‌کنند.برخی از دوستانی که با زبان اسپانیایی آشنایی دارند قصد دارند مثلا قصه‌های مجید و یا زندگی شهید چمران را ترجمه کنند. درحقیقت در ترجمه آثار به زبان اسپانیایی سعی کردیم سلیقه‌های مختلف را در نظر بگیریم.
کشورهای مختلف دوست دارند در مورد کشور ما به عنوان قدرت برتر در خاورمیانه بدانند.
حدود دو سال پیش دو سمیناردر دانشکده برگزار کردیم و فراخوان را به زبان اسپانیایی در سایت‌های اسپانیایی زبان قرار دادیم. 12 مهمان خارجی با هزینه خودشان به ایران‌سفر کردند. و یک روز قبل از سمینار به اتفاق یکی از دانشجویان برایشان ماشین گرفتیم تا از مکان‌های تاریخی و بازار تهران را دیدن کنند. این مهمانان متشکل از افرادی از مکزیک و اسپانیایی‌هایی که مقیم انگلیس، بودند که در آمریکای شمالی زندگی می‌کردند . مهمانان سمینار به اتفاق عنوان می‌کردند ایران آن چیزی نیست که در غرب نمایش می‌دهند، دو ماه بعد در همایشی در دانشگاه آریزونا؛ سه نفر از مهمانان در سمینار دو روزه‌ای به نام پنل " ایران " ،راجع به فرهنگ و جامعه ایران سخنرانی کردند. در مکاتبه‌ای که با آنها داشتم عنوان کردند که سمینار ما سه نفر شلوغ‌ترین سمینار در دانشگاه آریزونا بوده است در حقیقت از بازخورد سمیناری که در دانشکده زبان برگزار کردیم ، خوشحال بودم.
*به نظرشما بازخورد کتاب "دا" در جامعه اسپانیا چگونه خواهد بود ؟
این مورد به تبلیغات ایران مربوط می‌شود و فقط چاپ و نشر آن مطرح نیست بلکه باید - نه تنها برای این کتاب بلکه همه آثاری که ترجمه می‌شود - با برنامه‌ریزی برای کتاب رونمایی برگزار کنند تا معرفی شود و خواننده اسپانیایی زبان بداند کتابی با این موضوع وجود دارد و در نمایشگاه‌های مختلف هم شرکت داده باشند. مثلا نمایشگاه کتاب مکزیک و نمایشگاه کتاب کوبا مکان خوبی برای تبلیغات کتاب است .
* نام و عنوان ترجمه اسپانیایی کتاب دا چیست ؟
شاید اسم کتاب را همان " دا” بگذارم و در کتاب اسمش را پاورقی دهم. البته هنوز تصمیم جدی نگرفته‌ام. دوست دارم قبل از تحویل کتاب با خانم حسینی - راوی کتاب - گفت و گویی داشته باشم.
*این کتاب تا چه اندازه بر روی مخاطب اسپانیایی تاثیر گذار است ؟
این کتاب در آمریکای لاتین موثر‌تر است تا اسپانیا به این دلیل که اسپانیا در جامعه جهانی کشوری خنثی است. استکبارستیزی کشورهای اسپانیایی زبان‌هر سال بیشتر از سال قبل می‌شود. روحیه‌های انقلابی و استکبار ستیزی شبیه به هم داریم. من در کوبا که بودم بایک روز سوار اتوبوس شدم. دستیار یا شاگرد راننده به لحاظ حجاب من سوال کرد اهل کجایی؟ و من گفتم اهل ایران. و یک مرتبه شاگرد راننده بلند گفت من امام خمینی (ره) را می‌شناسم و دوباره با صدای بلند گفت زنده باد ایران و بعد همه اتوبوس برگشتند مرا دیدند.
یادم هست زمانی که آمریکا عراق را تهدید می‌کرد، من در کوبا بودم و از اخبار می‌شنیدم هم زمان ایران را هم تهدید می‌کند و من اینجا نگران بودم. در صف تاکسی بودم که شنیدم دو تا پیرمرد با هم درباره ایران صحبت می‌کردند. آنها می‌گفتند؛ آمریکا نمی‌تواند با ایران مقابله کند چون این‌ها زمان جنگ به خودشان نارنجک می‌بستند و زیر تانک می‌رفتند. وقتی آنها کار بزرگ جوان 13ساله محمد حسین فهمیده را می‌دانند حتما این کتاب در جامعه اسپانیایی زبان مورد پذیرش قرار می‌گیرد.
* در نظر دارید مترجم آثار زنانی که در دفاع مقدس نقش آفرینی کردند را انجام بدهید ؟
بله من خودم را البته مترجم نمی‌دانم اما این رسالت را به دوش می‌گیریم تا دانشجویان با استعداد اسپانیایی زبانمان این راه ادامه دهند. و قرار است که با سازمان فرهنگ و ارتباطات صحبت کنیم کتاب‌هایی را به دانشجویان خوبمان برای ترجمه بسپارند.
* رهبر معظم انقلاب بر کتاب من زنده هستم تقریظی نوشته‌اند و در آن عنوان کردند که این کتاب باید ترجمه شود .شما حاضر هستید ترجمه کتاب را به عهده بگیرید ؟
بله. همین الان اگر سازمانی با من قراردادی بنویسد نه اینکه به خاطر مسایل مالی بلکه دو سال بعد مترجم دیگری عنوان نکند من این کتاب را دارم، ترجمه می‌کنم .اعتقاد دارم که موازی کاری نشود و بیت المال هدر نرود.
* ترجمه‌هایی را که از فارسی به اسپانیایی داشته ایم چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آثار خیلی کمی از فارسی به اسپانیایی ترجمه شده است. به هر حال با گذشت زمان بعضی از آثار نیازمند ویرایش مجدد دارد.
*مترجم فارسی زبان که می‌خواهد کتابی را به اسپانیایی در آورد باید چه نکاتی را رعایت کند ؟
اول اینکه به زبان فارسی به عنوان زبان مادری باید تسلط داشته باشد ؛ باید کاملا به زبان اسپانیایی مشرف باشد نه اینکه از کتاب‌ها آموخته باشد بلکه مترجم با محیط جامعه اسپانیایی آشنا باشد. مثلا در ترجمه باید بداند که مثلا فلان قسمت باید باشد یا نباشد. ممکن است با ترجمه جمله یا قسمتی بازخورد منفی در پی داشته باشد و کل کتاب را تحت تاثیر قرار دهد.