Research@kayhan.ir
در سال 1374، عطاءالله مهاجرانی معاون پارلمانی و حقوقی رئیس جمهور وقت ـ هاشمی رفسنجانی با وجود آگاهی از موضع امام خمینی مبنی بر عدم صلاحیت نهضت آزادی در کارهای دولتی و قانون گذاری، در تاریخ 16 آذر 74 بر شرکت نهضت آزادی در انتخابات مجلس تأکید می‌کند. متقابلاً دبیر کل نهضت آزادی نیز بعداً برای گردهم‌آیی سالیانه حزب کارگزاران پیام مفصلی می‌فرستد و پس از سیاه نمایی‌های بسیار درباره جمهوری اسلامی و اعلام اینکه «ما در استبداد گرفتار هستیم و باید دست به دست هم بدهیم تا تمامیت خواهان و حزب پادگانی حاکم بر حکومت را به زیر کشیم»، از کارگزاران می‌خواهد با احزاب اصلاح طلب دیگر همکاری نمایند و تصمیم مشترک اتخاذ نمایند .1
گفتنی است که عطاءالله مهاجرانی ـ معاون حقوقی و پارلمانی آقای هاشمی رفسنجانی و وزیر ارشاد دولت  سید محمد خاتمی ـ چند سالی است که در پناه دولت انگلیس و سازمان جاسوسی آن، به فعالیت علیه نظام جمهوری اسلامی ایران مشغول می‌باشد.
بهزاد نبوی ـ یکی از اعضای مؤثر سازمان مجاهدین انقلاب ومرتبط با ابراهیم یزدی ـ در تاریخ 14 اسفند 1375 طی سخنانی اظهار می‌دارد:
«اگر امروز نهضت آزادی بخواهد برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد معرفی کند، نه تنها من مخالف نیستم، بلکه آن را بسیار مفید می‌دانم ... اگر شورای نگهبان صلاحیت کاندیدای نهضت آزادی را رد کند، سخت در اشتباه است یعنی عملاً بدون اینکه خودشان متوجه شوند، به ضرر نظام کار کرده اند» .2
پس از آنکه کاندیدای نهضت آزادی رد صلاحیت می‌شود، عزت الله سحابی در اردیبهشت 1376 با تبلیغ برای سید محمد خاتمی می‌گوید:
«امیدوارم آقای خاتمی در همان دور اول به پیروزی برسد ولی اگر انتخابات به دور دوم کشید، طرفداران ما خوب می‌دانند به چه کسی رأی بدهند» .3
نهضت آزادی و مؤتلفین چپ و راست آن، مجموعه تجارب و دستاوردهای تشکیلاتی و ایدئولوژیک خود را به طور بسیار گسترده‌ای در دوره 8 ساله بعد از دوم خرداد 76 به صحنه آوردند. استراتژی این جریان بر این تحلیل نادرست استوار شده بود که مردم در انتخابات دوم خرداد به راه امام و اصل ولایت فقیه نه گفتند. این توهم و شرایط خارجی و داخلی سبب شد که فرصت و جسارت پیدا کرده و دشمنی‌های خود را از تریبون‌های مختلف و به روش‌های گوناگون، آشکارتر و شدیدتر بازگو کردند و در فتنه گری‌های مختلف از جمله 18 تیر 1378 نقش اساسی داشتند که البته با نفوذی که در دولت دوم خرداد داشتند، اهداف و ابعاد آن را مخفی نگاه داشتند .4  جریان هژمون و مسلط بر مجموعه نیروهای مقابل ولایت، همین جریان بوده، بخش مهمی از تیم تئوریک فتنه‌های بعد از دوم خرداد 76، رسماً این هژمونی را پذیرفته بودند ؛ همان گونه که در قالب حلقه کیان و با رفتاری نمادین و شبه آئینی، در اوایل دهه 70 به ملاقات مهندس بازرگان رفتند و گفتند که ما از سخنانی که قبلاً علیه تو زده ایم، توبه می‌کنیم. سپس فرقه وار با او اعلام بیعت و وفاداری کردند .5  مجتبی سلطانی محقق تاریخ معاصر، طی مصاحبه‌ای در سال 1377 اظهار می‌دارد: «نهضت آزادی در مراسم سالگرد بازرگان [ در زمستان 76 ] می‌گویند که ما الان در مرحله اقدام عیسایی هستیم و در شرایط مناسب، موسایی می‌شود ؛ یعنی در شرایط مناسب، روزی وارد فاز شورش مسلحانه خواهند شد» .6
این شرایط مناسب ظاهراً در سال 78 به وجود آمد. در تیر ماه 1378، به دنبال زمینه سازی‌هایی که توسط برخی چهره ‌ها و نشریات به اصطلاح اصلاح طلب صورت گرفت ؛ درگیری‌هایی در کوی دانشگاه تهران به وقوع پیوست که منجر به چند روز آشوب و اغتشاشات خیابانی گردید. حضور گسترده نهضت آزادی در مدیریت آشوب‌های تیر ماه 1378 و حتی حضور عزت الله سحابی و ابراهیم یزدی در کوی دانشگاه و اعلام حمایت آنان از اقدامات عناصر به اصطلاح اصلاح طلب، از نکاتی است که پشت پرده جریان را آشکار می‌کند. 7
ماجرا از این قرار بود که در تیر ماه 1378، به بهانه توقیف روزنامه سلام ( به مدیریت محمد موسوی خوئینی ‌ها )، اغتشاشاتی در کوی دانشگاه تهران رخ داد و پس از آن به سطح برخی از خیابان‌های تهران کشیده شد. در این ناآرامی ‌ها که با تحریک برخی از مدیران دولتی مانند مصطفی تاج‌زاده گسترش یافته بود، آشوبگران در نظر داشتند که در صورت امکان، به بیت رهبری هجوم برده و آنجا را به تصرف خود درآورند. این توطئه، سرانجام با مداخله نیروهای بسیجی و با یک تجمع گسترده ملت مسلمان در دانشگاه تهران، خاتمه یافت.
وقتی برخی از اعضای نهضت آزادی در تیر ماه 78 به اتهام تلاش برای براندازی نظام بازداشت شدند، محمد سلامتی دبیرکل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، با حمایت از آن‌ها اعلام نمود که ما اولین گروهی بودیم که در ارتباط با نهضت آزادی گفتیم باید آن‌ها آزاد باشند.  حمایت سازمان مجاهدین انقلاب از نهضت آزادی بی پاسخ نماند و افراد وابسته در نهضت آزادی اعلام نمودند که بهزاد نبوی ـ همان کسی که روس‌ها در سال 1360 ارتباط او با سازمان سیا را فاش کرده بودند ـ را بهترین نامزد برای ریاست مجلس ششم می‌دانند. از آن پس، بیانیه ‌ها و سخنرانی‌های اعضای سازمان مجاهدین انقلاب درباره قوه قضائیه و ولایت فقیه و ... مورد حمایت بی چون و چرای نهضت آزادی قرار گرفت .8