گروه گزارش

آن هم در فصلي كه اغلب ميوه هايش پرتقال است و نارنگي و ليمو شيرين.يعني فصلي كه به خودي خود ميوه هاي متنوعي ندارد و به ناچار بايد به همين چند قلم اكتفا كرد.
 در اين ايام هم زياد خبرهايي از اين دست مي شنويم ،كه بازار هيچ كمبودي ندارد يا مثلا دولت به اندازه نياز براي ايام و مناسبت هاي خاص يا شب عيد مركبات ذخيره سازي كرده است و .....
اما اين تمام ماجراي مركبات زمستاني نيست. ماجرايي كه خود باغدارها و كشاورزان روايتي متفاوت ازآن دارند اما مسئولان و دست اندركاران جهاد كشاورزي بسياري از اين صحبت‌ها را تاييد نمي كنند.گلايه اصلي باغدارها بي توجهي به مشكلات،تلنبار شدن محصول روي دست آنها و نبود خريدار و قيمت هاي پيشنهادي بسيارپايين و ازهمه مهم‌تر وجود مركبات وارداتي به بازار است اما مسئولان معتقدند كه نه تنها هيچ گونه وارداتي در اين خصوص وجود ندارد كه هر سال نيز تمام نياز بازار را با مركبات داخلي و آن هم با قيمت هاي رايج از باغدارها تامين مي كنند.
در كل بايد گفت روايت اين روزهاي مركبات شيرين، كمي رو به تلخي است.روايتي كه شايد در صورت بي توجهي به آن به رها كردن اين حرفه و باغداري هاي بزرگ ختم شود.
در گزارش امروز و فردای کیهان نگاهي داريم به مشكلاتي كه كشاورزان از آنها مي گويند و  البته صحبت هايي كه مسئولان امر ادعاي عملي كردن آنها را دارند.
واردات مركبات ممنوع
در مشاهده‌ای كه درشب‌ها و ايام و مناسبت‌هاي خاص از برخي ميادين ميوه و تره‌بار تهران صورت گرفت،هرچند رضايتمندي در چهره خيلي از شهروندان موج مي زد اما با اين حال بسيار بودند كيسه هاي خريدي كه ميوه‌هاي خوشرنگ و يكدست و البته با برچسب‌هاي خارجي در آنها ديده مي شد.
پرتقال‌ها و نارنگي هاي خارجي كه اتفاقا خيلي‌ها هم از خريد آنها راضي بودند و ابراز رضايت مي كردند. پرتقال هاي پاكستاني و مصري كه خيلي از فروشنده‌ها هم هيچ ابايي از بيان اين موضوع نداشتند. به عبارت ديگر اگرچه هيچ كمبودي در اين بازارها احساس نمي شد اما باز هم نمي توان گفت تمام فروشگاه‌ها و سوپرهاي ميوه لوكس عاري از هرگونه مركبات وارداتي هستند.
اين در حالي است كه معاون وزیر جهاد کشاورزی چندي پيش اعلام كرده بود كه هيچ گونه كمبودي در خصوص مركبات وجود ندارد و واردات ميوه به ويژه مركبات ممنوع است.
او همچنين گفته بود كه هيچ گونه مجوزی برای واردات مركبات داده نمی‌شود.
محمدعلی طهماسبی دراين باره به ايسنا گفته بود كه با توجه به میزان تولید انواع مرکبات و افزایش تولید کیوی و نارنگی در سال جاری حتی در صورت کاهش نسبی تولید پرتقال هیچ نیازی به واردات این محصولات نداریم.برخی مدعیان کمبود پرتقال و واردات آن به کشور تنها به دنبال منافع خودشان هستند. این درحالی است که تولیدکنندگان و نمایندگان آنها در اتحادیه‌های بخش خصوصی هم نظر با وزارت جهاد کشاورزی بوده و معتقدند هیچ نیازی به واردات مرکبات نداریم.
وزارت جهاد کشاورزی هم بر نداشتن کمبود مرکبات برای سال جاری و تامین نیاز شب عید تاکید دارد. این درحالی است که متاسفانه برخی افراد تنها با واردات میوه منافع‌شان تامین می‌شود و این اقدام آن‌ها سبب می‌شود محصول روی دست تولیدکنندگان باقی بماند و مشکلات و مصائب سال گذشته تولیدکنندگان مجددا تکرار شود چرا که آنها در سال گذشته تا خرداد ماه و پس از آن نیز محصول روی دست‌شان باقی ماند.
در حال حاضر تولید برخی مرکبات مانند کیوی بیشتر از همه سال‌های گذشته بوده و به نظر می‌رسد بیش از 300 هزار تن از این محصول تولید شود و مسئولان وزارت جهاد کشاورزی نگران هستند آن قدر محصول روی دست تولیدکننده بماند که مجبور به خرید توافقی آن شوند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی همچنين تاكيد كرده بود كه اگر در سال گذشته بخشی از مرکبات استان مازندران آسیب دید، جای هیچ نگرانی وجود ندارد چرا که پرتقال ارقام مختلفی دارد و تنها به تامسون و والنسیا محدود نمی‌شود و در استان‌های دیگر نیز پرتقال تولید می‌شود.وزارت جهاد کشاورزی در جلسات مختلف به ویژه جلسات ستاد تنظیم بازار بر عدم نیاز به واردات و ممنوعیت آن تاکید داشته و آمادگی دارد از هم اکنون محصولات مختلف از جمله مرکبات را به هر میزان برای تامین نیاز شب عید خریداری کند.عده‌ای تنها به دنبال دلالی خود هستند و هر کاری که دوست دارند انجام می‌دهند؛ به گونه‌ای که پرتقال را از باغدار حدود 1200 تومان می‌خرند و در بازار کیلویی 5000 تومان می‌فروشند.
پرتقال بدون خريدار روي درخت
دلالان بي انصاف،كساني كه هم باغدارها و هم خود مسئولان نگران جولان دادنشان هستند.هرچند جهاد كشاورزي وعده خريد محصولات و مركبات را داده اما باغدارها گلايه هاي زيادي دارند. تا جايي كه در حرف هايشان مي گويند سال قبل آن‌قدر پرتقال روي دستشان باد كرد كه حتي صرف نمي كرد پول كارگر و چيدن آن را بدهند حتي آنهايي هم كه چيده بودند و انبار كردند نيز به ناچار خيلي از محصولشان را به دريا ريختند.
مصطفي گليجاني، يكي از باغدارهاي قديمي و با تجربه شهرستان تنكابن است كه سالهاي سال در كار كشت و برداشت مركبات است.
او با تاييد اين واقعيت هاي تلخ در خصوص تلنبار شدن مركبات روي دست باغدارها به گزارشگر روزنامه كيهان مي گويد :”ما همين الآن در مجموع بيش از 2 ميليون و 500 هزار تن پرتقال داريم .يعني در تمام مناطق مركبات خيز شمال از ساري گرفته تا گيلان كه اين حجم خيلي بالايي براي توليد مركبات در يك منطقه است.البته امسال به دليل برف سال گذشته تنكابن، پرتقال برخي مناطق مثل تنكابن،عباس‌آباد و نشتارود كمتر ازسالهاي قبل است.اما متاسفانه كشاورزان و باغداران با همين حجم بالاي توليد هم مشكلات زيادي دارند با وجود اينكه ما داراي نظام صنفي هستيم اما تا به امروز هيچ توجهي به اين وضع نشده است. كشاورزها به بانك‌ها بدهكار هستند هنوز هيچ مصوبه اي براي پرداخت راحت‌تر اقساط كشاورزها ايجاد نشده.خيلي از آنها مجبورند زمين و باغ هايشان را بفروشند تا بتوانند اقساط باقي مانده بانك‌ها را پرداخت كنند.نتيجه چه مي شود خريدار زمين را مي خرد و قانون را دور مي زند و كاري مي كند تا باغ خشك و غير قابل استفاده شود و بتواند در آن زمين ساختمان و ويلا بسازد.خب نتيجه اين كارها چه مي شود جز اينكه ديگر روزي هيچ باغ و زمين زراعي باقي نمي ماند و همه فقط به ساختمان سازي مشغول مي شوند. الان پيش بيني‌ها نشان مي دهد كه براي سال 2020 به ازاي هر ايراني فقط يك بيستم زمين زراعي وجود دارد و بيشتر زمين هاي حاصلخيز تا آن موقع به زير ساختمان سازي رفته‌اند. "
او در خصوص قيمت هاي پيشنهادي دلالان هم مي گويد :” راستش قيمت میوه‌ها هيچ سالي حساب و كتاب مشخصي نداشته است. يك سال بازار آنقدر از پرتقال اشباع مي شود كه مي گويند ديگر نمي خواهيم ،مال خودتان، يك سال خريدار نيست،يك سال برف همه شاخه‌ها را مي سوزاند و پرتقال روي درخت نمي ماند بدون‌آنكه حتي يك ريال به كشاورزان خسارت بدهند.خودمان هم مانديم ديگر چه كاركنيم.پرتقال تنكابن كه آن‌قدر آبدار و خوش طعم است كه همين الآن هم از كشورهاي خارجي خريداردارد،چرا بايد در كشور خودمان اين طوري پس زده شود؟! تامسون تنكابن كيلويي 300 تومان از كشاورز خريده مي‌شود. اما همه مجبورند از ترس ماندن و گنديدن ميوه به هر قيمتي كه  واسطه‌ها مي گويند راضي شوند.الان قيمت‌ها واقعا متغير است.مثلا در بهترين حالت اينكه خيلي از كشاورزها امسال كيوي را به 1000 تومان هم رساندند اما باز هم هيچ كس نمي خرد مثلا بعضي سالها با 1700 تومان هم خريدند اما امسال هيچ خريداري نيست و مي گويند چون در ميادين تهران به فروش نمي‌رسد، صرف نمي كند از باغدار خريداري شود. قرار بود امسال پرتقال وارد نشود خيلي‌ها هم گفتند اين وعده اجرايي شده اما هنوز هم از اين طرف و آن طرف مي شنويم كه پرتقال هايي با كيفيت هاي مختلف از جاهاي مختلفي و به هر طريقي در مغازه‌ها ديده مي شود .”
مركباتي كه قانون را دور مي زنند
يكي ديگر از گلايه هاي اصلي خيلي از باغداران شمال نبودن مجراهاي قانوني براي نظارت بر قيمت‌ها و البته جلوگيري از ورود مركبات خارجي است. موضوعي كه نه تنها نگراني هاي زيادي ايجاد كرده كه حتي بسياري از باغداران را به رها كردن اين حرفه و رو آوردن به مشاغل كاذب كشانده است.
روح الله مقيم وند يكي ديگر از باغداران اين منطقه است.او هم به مشكلات زيادي در فصل برداشت مركبات اشاره مي كند و به گزارشگر كيهان مي گويد :”تا چند سال قبل وضعيت به اين شكل نبود اما الان اوضاع جوري شده كه فقط براي باغدارهاي بزرگ و سرشناس كه واسطه‌ها به قيمت پرتقال هايشان را مي خرند صرف مي كند ميوه را براي فروش بچينند ،بقيه حتي حاضر نيستند هزينه چيدن را بدهند.خب وقتي مشتري نيست  و حتي پول چيدن محصول هم در نمي آيد براي چي بايد هزينه كرد.الان هزينه چيدن كارگر و واكس زدن و تميز كردن و خريدن سبد و بسته بندي و هزينه بار و حمل و نقل در كه نمي آيد هيچ يك مبلغي هم بايد از جيب گذاشت.خب به نظر شما باغدار چرا بايد اصلا محصول را بچيند؟ سال قبل كيوي را به كيلويي 300 تومان هم فروختيم اما فقط از سر ناچاري كه گندیده نشود.”
اين باغدار مركبات به خلأهاي قانوني كه در زمينه برخورد با متخلفان وجود دارد نيز اشاره مي كند و مي گويد :”خب اين موضوع خيلي باعث دلسردي باغدارها و توليد كننده‌هاي اين محصولات مي شود كه هنوز مركبات خودشان روي دستشان مانده آن‌وقت بعضي مغازه‌ها پراست از پرتقال هاي وارداتي.مسئولان مي‌گويند اينها قانوني نيستند و از راه قاچاق وارد شده‌اند خب به فرض هم كه اين طور باشد يعني اگر چيزي از راه قاچاق آمده باشد نبايد با متخلفان آن برخورد كرد؟ بزرگترين مشكل ما اين است كه توجه كافي به اين موضوع نمي‌شود. مسئولان آنقدري كه به خيلي از ميوه‌ها و محصولات ديگر مثل انار و پسته و سيب توجه مي‌کنند اصلا به مركبات شمال توجهي ندارند.یعنی كشاورزان این منطقه متولي مدافعي ندارند.چهار سال است كه كشاورزها هنوز زير پوشش بيمه تامين اجتماعي نرفته‌اند و هنوز هم در تلاش هستند.پارسال عده اي خريدار آمده‌اند و حتي محصول را بار هم كردند اما نتوانستند پولش را بدهند و محصول ماند روي دستمان. هيچ پشتوانه اي وجود ندارد.خريدار مي آيد و چك مي دهد براي آخر سال، آن هم آيا چک وصول بشود یا نه! مشكلات باغدارها خيلي زياد است و هيچ كسي هم به‌طور جدي رسيدگي نمي كند .سر برف سنگين سال گذشته خيلي از باغدارها  زمين‌هايشان را رها كردند .آفت اين باغ‌هاي رها شده همه را خسته كرده چون كسي نيست به اين باغ‌ها رسيدگي كند.در نتيجه آن‌قدر مي ماند تا تمام درخت هايش خشك وافت زده شود و بعد هم خيلي راحت قانون را دور بزنند و به جاي باغ ساختمان، و ويلا بسازند.