به مناسبت بیست وپنجم ذی‌القعده،روز دحوالارض
«دحوالارض» وحقیقت آن
بیست‌وپنجم ذی‌القعده، مطابق با دحوالارض، روزی است که خداوند با نظر به کره‌زمین، به جهان خاکی حیات بخشید، از این روز، بخش‌هایی از کره‌زمین ـ که سراسر از آب بود ـ شروع به خشک شدن کرد تا کم‌کم به شکل یک‌چهارم خشکی‌های امروزی درآمد.
مطابق روایات، اولین نقطه‌ای که از زیر آب سر برآورد، مکان کعبه شریف و بیت‌الله‌الحرام بود. برخی از بزرگان اهل معرفت گفته‌اند: دحوالارض به معنای بیرون آمدن خشکی از زیر آب است و اولین نقطه‌ای که از زیر آب خارج شده است، کعبه است.
معنای دحوالارض
«دحو» به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی اش تفسیر کرد ه‌اند. منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز خلقت، تمام سطح زمین را آبهای حاصل از بارانهای سیلابیِ نخستین فراگرفته بود. این آبها، به تدریج در گودالهای زمین جای گرفتند و خشکی‌ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده‌تر شدند.
از سوی دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی‌ها و بلندی‌‌ها یا شیب‌های تند و غیرقابل سکونت بود. بعد‌ها بارانهای سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره‌‌ها را گستردند. اندک اندک زمین‌هایِ مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع پدید آمد. مجموع این گسترده شدن، «دَحوالارض» نام‌گذاری می‌شود.
دحوالارض در قرآن
در قرآن کریم به دحوالارض اشاره شده است. خداوند در آیه ۳۰ سوره نازعات می فرماید: و زمین را پس از آن (آفرینش آسمان و زمین) گسترش داد. بر پایه نظر بیشتر مفسران، منظور از «دحی‌ها» در این آیه، همان دحوالارض است.
فضیلت دحوالارض
از امیرالمومنین (ع) روایت شده است که فرمودند: نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست وپنج ذی‌القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت.
همچنین در برخی از روایات این روز به عنوان روز قیام امام زمان مهدی موعود(عج) معرفی شده و خاتم‌المحدثین، شیخ عباس قمی(ره) روز دحوالارض را از چهار روز معروفی ذکر کرده که روزه آن ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.
در کتاب شریف المراقبات آیت‌ا... میرزا جواد آقا ملکی تبریزی روایتی است که امام رضا (ع) فرموده‌اند: در شب بیست و پنجم ماه ذىالقعده، حضرت ابراهیم(ع) و حضرت عیسى(ع) متولد شده‌اند.
در این روز، رسول‌خدا(ص) به قصد حجة الوداع از مدینه با یکصد و چهارهزار یا یکصد‌وبیست و چهار هزارنفر و به همراه حضرت فاطمه(س) و تمامى اهل بیت خود از راه شجره به مکه عزیمت کردند.
برنامه‌های معنوی
توبه، استغفار، عبادت و شب زنده‌داری از اعمالی است که در شب دحوالارض سفارش و تأکید بسیاری برای انجام دادن آنها شده است.
شب و روز دحوالارض، نماز‌ها و ادعیه مخصوصی دارد که کیفیت آنها در کتاب مفاتیح‌الجنان مرحوم شیخ عباس قمی (ره) آمده است.
برخی ازاین آداب و اعمال ویژه عبارتند از :
۱. روزه داشتن که ثواب آن در بعضی روایات معادل هفتاد سال عبادت است.
۲. احیا و شب زنده داری شب دحوالارض که برابر با یک سال عبادت است.
۳. ذکر و دعا.
۴. انجام غسل به نیت روز دحوالارض و نماز مخصوص آن.
زیارت حضرت امام رضا (ع) بهترین و با فضیلت ترین عمل مستحبی این روز است.