چگونگی برخورد با جوان معتاد(رضافرخی)
طبق آخرین آمار رسمی یک میلیون و325 هزار معتاد در کشور وجود دارد.آماری که منابع غیر رسمی خبر از بیشتر بودن آن میدهند.این آمار در حالی است که 45 درصد این افراد را جوانان تشکیل میدهند.
طبق آخرین آمار رسمی یک میلیون و325 هزار معتاد در کشور وجود دارد.آماری که منابع غیر رسمی خبر از بیشتر بودن آن میدهند.این آمار در حالی است که 45 درصد این افراد را جوانان تشکیل میدهند.
سهم بالای جوانان معتاد در جامعه سبب شده تا هم کارشناسان به هشدارهای مدام بپردازند و هم والدین از این نگران باشند که مبادا جوان آنها هم در دام سوداگر جوانی اسیر شود.به ویژه که با افزایش بیکاری در جوانان وافزایش سن ازدواج و رخ دادن تجرد قطعی این مسئله بیش از گذشته در کمین جوانان نشسته است.
ورود والدین،گزینهای ناگزیر
در این میان برخی از صاحب نظران براین باورند که در شرایط امروز با توجه به تمام مسائل ومشکلات پیش رو والدین باید به سهم خود وارد عرصه شده و از اتفاقات ناگوار آینده جلوگیری کنند.
مهرانه بخشی ،روانشناس در این باره میگوید:در جامعه امروز، مسائلی که سبب کشیده شدن جوانان به سمت اعتیاد میشود را میتوان در دو دسته تقسیم بندی کرد.دسته اول مسائلی هستند که در درون جامعه وجود دارند ودائما با ذهن جوانان بازی میکنند.دسته بعدی موضوعات درون خانوادگی یا به تعبیری بهتر مسائلی هستند که در فضای خانه بستر آنهاست.قطعا صحبت درباره دسته اول بحثی جداگانه میطلبد. در بعد دوم ماجرا که در اختیار خانواده هاست باید به راه کارهای کوتاه مدتی که تا حد ممکن ضریب ایمنی جوان را نسبت به اعتیاد بالا میبرد توجه داشت.
خانه، مامنی برای جوان یا ملامتگاه!
این استاد دانشگاه خاطرنشان میسازد:در گام اول خانه باید محلی برای آرامش جوانان باشد.جوان باید در خانه خود کاملا احساس امنیت وآرامش کند.آگاهی از وضعیت جوانان توسط والدین خوب است اما اگر فضا به سمت تفتیش سوق پیدا کند نتیجهای جز فراری شدن جوان ندارد.والدین باید دقت داشته باشند که جوانان امروز به دلیل گستردگی منابع اطلاعاتی ومنابع آموزشی،از شیوه رفتاری خاصی پیروی میکنند.آن چنان که احتمال موضع گرفتن آنها در مقابل برخی سوالات والدین بسیار بالاست.وقتی پای موضع گیری به میان میآید دیگر نمیتوان حرفهای منطقی را به جوان جامعه انتقال داد.
از سوی دیگر به باور مهرانه بخشی،روانشناس حوزه جوانان،یکی از دلایلی که در کنار موضوع بیکاری سبب گرایش جوانان به سیگار ودر مراحل بعدی دیگر مواد مخدر میشود،موضوع شکستهای عاطفی وبه ویژه شکستهای عشقی است.مهرانه بخشی دراین باره خاطرنشان میکند:والدین از بدو ورود جوانان به سنی که ممکن است چنین اتفاقاتی برای آنها رخ دهد باید نوعی پیش ایمنی برای آنها ایجاد کنند.این پیش ایمنی با بازکردن وتوضیح برخی مسائل برای جوانان ایجاد میشود.
نادیده گرفتن،کشمکش،تقابل،سم صمیمیت خانوادگی
در این باره به نظر میرسد که از نگاه کارشناسان حل موضوعی که باعث سرخوردگیهای اجتماعی میشود در جامعه برعهده دولت است اما والدین هم باید نقش خود را ایفا کنند.مهرانه بخشی،پژوهشگر روانشناس درباره این اتفاق،براین باور است که چالشهای عاطفی یکی از پاشنههای آشیل جوانان برای گرایش به اعتیاد است.به باور این استاد دانشگاه پیش ایمنی دراین باره به چند صورت ایجاد میشود:
1-در سن مقتضی درباره دگرگونیهای عاطفی در جوان به جوانان نکات لازم گفته شود.
2-والدین در کنار جوانان قرار گیرند و موضع گیری وتقابل را به طور کلی فراموش کنند.
3-از کشمکش بر سر دوستانی که فرزندانشان با آنها معاشرت میکنند پرهیز کرده وبه دنبال حل موضوع در کوتاه مدت نباشند.چرا که به طور معمول جوانان امروز دوستان تازه پیدا کرده را در کوتاه مدت کنار نمیگذارند،هر چقدر که این دوستان هم ناباب باشند،والدین نباید از دریچه سرزنش فرزندان وارد شوند.از طرفی دیگر والدین باید در ابتدا در مورد دوستان جوانانشان کاملا مطمئن باشند وتحقیق کنند.چرا که اگر بدون دلیل وتنها از روی نگرانی به دوستان فرزند جوان خود برچسب بزنند به مرور راهنمایی آنها نزد جوان رنگ میبازد.
4-در محیط خانواده اعضای خانه از به کار بردن هر گونه واژهای که باعث تحقیر جوانان شود به شدت پرهیز کنند.این واژه ها حتی به صورت مزاح هم نباید به کار برده شود چرا که جوانان از هر گونه تحقیر شخصیت وجایی که درآن این اتفاقات رخ دهد گریزان هستند.
محبت فرزند- والدین ،بهترین واکسن
صحبتهای این کارشناس روانشناسی درباره نکاتی که میتواند خانه را به محل بهتری برای جوانان تبدیل کند در حالی است که این روزها زمان دستیابی به مواد مخدر در برخی نقاط تهران به زیر دو دقیقه رسیده واین مسئله را برای خانواده ها حادتر میکند.
به باور مهرانه بخشی،استاد دانشگاه سن جذب ذهن جوان در دل خانواده بین 15 تا 20 سالگی است واگر در این سن ،ذهن جوان به سمت خانواده خود بیشتر متمایل شود از نظر روانی نوعی وابستگی به فضای خانه پیدا میکند.این چنین است که جوان طبیعتا به والدین خود هم نوعی تعهد همیشگی دارد و به طور ناخودآگاه سعی میکند که از انجام کارهایی که والدینش را میرنجاند خودداری کند.اعتیاد هم از این دست کارهاست.
اعتیاد جوان در چه مرحلهای است؟
این استاد دانشگاه میافزاید:اگر زمانی به هر دلیلی والدین متوجه غلتیدن جوانشان به سمت مواد مخدر شدند در مرحله اول باید به این مسئله پی ببرند که جوان در چه مرحلهای است.در شرایطی که مراحل آغازین راطی میکند باید به او به چشم یک فرد کاملا سالم نگاه کنند وبه تدریج وی را آن قدر در محیط خانه با محبت ویژه و فوق العاده جلب کنند که جوان در خلوت خود از انجام این کار پشیمان شده واحساس عذاب وجدان کند.اما اگر در مرحله میانی وحادی به سر میبرد والدین باید به شدت به سمت اعتماد سازی گام بردارند. اعتماد سازی در این مرحله با آرامش رخ میدهد.در فضایی امن باید با جوان آلوده صحبت کرد وبه او محبت را ابراز داشت. آن چنان که وی والدین را بهترین دوستان خود دریابد.در صورت طی شدن صحیح این روند،جوان به سوی همکاری برای ترک گام خواهد برداشت.
مجادله از روی نگرانی،نتیجه عکس!
مهرانه بخشی،روانشناس،درپاسخ به این سوال که پیامدهای جنگهای لفظی والدین با جوانانی که آلوده شدهاند ویا در معرض آن هستند چیست؟پاسخ میدهد:والدین به هر ترتیب از لحاظ روانی دائما ذهنشان مشغول این مسئله است.به همین دلیل به محض رویت اولین نشانه ها خیلی سریع شروع به واکنش نشان دادن میکنند.آنها گمان دارند با داغ کردن فضا ومجادله میتوانند هشدار محکم تری به جوان خود بدهند.از لحاظ روانی این مجادله داغ دقیقا نتیجه عکس میدهد.در مجادله ها وجنگهای لفظی این چنینی جوان ها خیلی سریع وارد موضع گیری میشوند. به طور کلی فضای خانههای پرتنش مکانی مناسب برای گریز جوانان واعتیاد است.
اضطراب،دشمن حضور جوانان
در محیط خانواده!
در این میان برخی از کارشناسان از واکنشهای طبیعی جوانان به محیطهای پرتنش میگویند.مهرانه بخشی دراین باره خاطرنشان میکند:واکنش فکری –روانی جوانان به محیهای پر اضطراب فرار از موقعیت است.به این صورت که آنها سعی میکنند همیشه از چنین محیطهایی دوری کنند ود رواقع به همین علت هم آنها به سوی گروههای دوستی وفضای آن گرایش بسیار زیادی دارند،چرا که دراین گونه فضاها احساس آرامش دارند.در همین راستا هم نباید به بهانههای واهی به جوانان در محیط خانه استرس وارد کرد.چرا که استرس واتهام زنیهای پی در پی وملامت مداوم، دشمن حضور جوانان در محیط گرم خانواده محسوب میشوند.