پرسش:
از منظر قرآن کریم الگوهای زن کفر و ایمان چه ویژگی‌های متمایزی داشته‌اند که خدای متعال آنها را به عنوان نمونه و ضرب‌المثل برای اهل کفر و ایمان نام می‌برد؟
پاسخ:
خدای متعال در سوره تحریم آیات 10 و 11 و 12 چهار زن را به عنوان نمونه و الگو معرفی می‌کند. دو نفر از آنها در آیه 10 به عنوان همسر نوح و لوط (علیهماالسلام) و دو فرد دیگر در آیه 11 و 12 به عنوان همسر فرعون و دختر پیامبر می‌باشند. همسران حضرت نوح(ع) و حضرت لوط(ع) به دلیل خیانت به عنوان الگوی کفر معرفی شده‌اند: «خداوند برای کسانی که کفر ورزیدند، همسر نوح و همسر لوط را مثال زده است که این دو زن، همسر (و از خانواده) دو بنده صالح از بندگان ما بودند، ولی به آن دو خیانت کردند. پس در برابر (کیفر) خداوند، برای آن دو زن هیچ کاری از آن دو پیامبر ساخته نبود و به آنان گفته شد: به آتش وارد شوید با وارد شوندگان در نقطه مقابل خداوند متعال برای کسانی که ایمان آورده‌اند به همسر فرعون و مریم دختر عمران مثال زده است. آنگاه که گفت: پروردگارا! برای من نزد خویش در بهشت خانه‌ای بساز و مرا از فرعون و کردار او نجات بده و مرا از گروه ستمگر رهایی‌ بخش. و (خداوند به) مریم دختر عمران (نیز مثال زده است) زنی که دامن خویش را (از گناه) حفظ کرد، پس ما از روح خود در او دمیدیم (تا عیسی در دامان او متولد شد) و کلمات پروردگارش و کتب آسمانی را تصدیق کرد و از اطاعت‌پیشگان بود.
از مجموعه این آیات و شرایط حاکم بر آن می‌توان چنین نتیجه گرفت که محیط‌های اجتماعی افراد برای تربیت دینی هیچگاه مطلق و صددرصد نیست و انسان با انتخاب و اراده خود به عنوان عامل تعیین‌کننده می‌تواند برخلاف محیط و شرایط اجتماعی حرکت کند. بنابراین همسر پیامبر بودن سبب نجات نیست. چنانکه فرزند پیامبر بودن نیز چنین است. بلکه این عملکرد هر انسانی است که آگاهانه و بااراده خود آن را انتخاب می‌کند و به دنبال آن سعادت یا شقاوت برای او رقم می‌خورد.
نکات کلیدی
1- زن می‌تواند الگوی فساد یا صلاح، در طول تاریخ باشد.
2- زن در عقیده و عمل آزاد است. وابستگی خانوادگی و اقتصادی و اجتماعی او را مجبور نمی‌کند.
3- جریان کفر و نفاق، حتی در خانه انبیا نفوذ می‌کند.
4- بندگی و عبادت، زمانی ارزش دارد که همراه با عمل صالح باشد.
5- در نظام خانوادگی دینی، سرپرستی و مدیریت با مرد است.
6- وابستگان فاسد، ضربه‌ای به عصمت و عدالت رهبران آسمانی نمی‌زنند.
7- خیانت به مکتب، انسان را به جایی می‌رساند که حتی شفاعت انبیا سودی ندارد.
۸- جبر محیط نمی‌تواند انسان را به سوی خود سوق دهد و انسان می‌تواند بر خلاف ارزش‌های محیطی خود حرکت کند.
انواع خانواده‌ها در قرآن
1- زن و شوهری که همفکر و همگام در کار خیر هستند. (همچون حضرت علی و حضرت زهرا علیهماالسلام)
2- زن و شوهری که در خباثت همفکر و همگام هستند. (ابولهب و همسرش) «تبت یدا ابی‌لهب... و امرأته حمالهًْ الحطب»
3- خانواده‌هایی که مرد خوب، اما زن بد است. (زن لوط و نوح)
4- خانواده‌هایی که مرد بد، اما همسر خوب است. (زن فرعون)
ادامه دارد