kayhan.ir

کد خبر: ۹۵۳۵۱
تاریخ انتشار : ۲۷ دی ۱۳۹۵ - ۱۹:۰۳
نیاز درختان به تنفس مصنوعی

۳۰ سال دیگر جنگل از شمال ایران حذف می‌شود!

در سال‌های اخیر شاهد حذف چند میلیون هکتاری جنگل‌ها بوده‌ایم و اکنون برنامه ششم توسعه تلاش دارد با طرح تنفس جلوی این تخریب را بگیرد. روزانه ۴۰ هزار هکتار از جنگل‌های شمال مورد تخریب کمی و کیفی قرار می‌گیرد. این آماری است که رئیس ‌یک مجموعه تحقیقاتی در حوزه منابع طبیعی ارائه داده است. البته آمارها درباره تخریب جنگل به مراتب حتی از این هم بدتر و سیاه‌تر است.
به گزارش خبرگزاری مهر، علی‌محمد شاعری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از تخریب و بهره‌برداری بی‌رویه از جنگل‌ها می‌گوید: این موضوع باعث شده سرانه جنگل در کشور نسبت به دنیا بسیار پایین‌تر باشد به طوری که مساحت جنگل‌های کشور از ۱۸ میلیون به ۱۴ میلیون هکتار کاهش پیدا کرده است و ۱۴ میلیون هکتار باقی مانده از جنگل‌های کشور وضعیت مناسب و مطلوبی ندارند.
پیش‌بینی نابودی جنگل‌های شمال کشور
 تا 30 سال آینده
این آمارها را بگذاریم در کنار یک پیش‌بینی؛ رئیس‌ انجمن جنگلبانی ایران می‌گوید: پیش‌بینی می‌کنیم شاید در ۳۰ سال آینده در شمال کشور هیچ جنگلی نبینید.
هادی کیادلیری با اشاره به نابودی کامل جنگل‌های شمال کشور تا ۳۰ سال آینده، می‌گوید: این موضوع را به لحاظ بصری هم می‌شود دید، شاهد این مدعا هم مرگ و میر دسته جمعی درختان است.
به گفته این استاد دانشگاه، عوامل تخریب در کشور ما غیرطبیعی است و از سوی دیگر اکوسیستم ما بسیار بسیار شکننده است، چون ۹۳ درصد کشور خشک و نیمه خشک است و کمتر از ۷ درصد جنگل داریم و از این آمار تنها یک درصد جنگل‌های شمال کشور است.
کیادلیری ادامه می‌دهد: جنگل‌های زاگرس به نوعی نابود شده است و جنگل‌های شمال کشور هم در حال نابود شدن است. بر اساس تفکر عمومی ما جنگل را فقط درخت می‌دانیم اما از نظر فنی مجموعه‌ای از عوامل را می‌بینیم از حیوانات و حیات وحش گرفته تا پوشش گیاهی و... حیات وحش از بین رفته و درختان در حال نابودی هستند.
وی با اشاره به مرگ ۴۰ میلیون درخت کهنسال، می‌گوید: در شمال کشور بر اساس یک آمار در سه چهار سال اخیر ۴۰ میلیون اصله درخت ۳۰۰ ساله خشک شده است و جنگل در حال فروپاشی است. الان الگوی تمام آشفتگی‌ها عوض شده است. وقتی الگوی آشفتگی‌ها عوض می‌شود بسیار هشداردهنده است. آتش‌سوزی‌ها به شدت افزایش یافته و در زاگرس دو تا سه برابر شده است. یک میلیون هکتار از زاگرس دچار مرگ شده است. در مجموع وقتی این‌ها را در کنار اقدامات بشر قرار می‌دهیم باید گفت این عوامل مرگ اکوسیستم را بسیار نزدیک کرده است.
سرعت عجیب تخریب جنگل
نماینده مردم قائمشهر و سوادکوه در ادوار مختلف مجلس نیز با بیان اینکه سرعت تخریب جنگل همه را متحیر کرده است، می‌گوید: کافی است با هواپیما از روی جنگل‌های شمال عبور کنید؛ آن وقت است که به عمق فاجعه پی خواهید برد.
اکبری تالارپشتی، اضافه می‌کند: معتقدم اگر کشور بر مبنای مدیریت صحیح، کارآمد و به روز اداره شود، نه تنها منابع موجود پاسخگوی نیازهای داخلی کشور است، که حتی سهم عمده‌ای از نیازهای دیگر کشورها را نیز تامین می‌کند. امروز ما در عصر تکنولوژی قرار داریم و بسیاری از کشورها این تکنولوژی را در خدمت گرفته‌اند تا نه تنها موجب حفظ منابعشان شوند که استفاده بهینه از آنها داشته باشند، اما متاسفانه عدم برنامه مدون ما را از این توفیق بازداشته است. ما در زمینه قانون و وضع قوانین برای حفظ منابع مشکلی نداریم و اقدامات خوبی نیز در این زمینه صورت گرفته است، اما مشکل اصلی ما نبود برنامه‌ای اجرایی برای تحقق این قوانین و مقررات است.
این نماینده مجلس می‌گوید: من اصلا نمی‌دانم (اداره) منابع طبیعی از چه فرمولی تبعیت می‌کند، اصلا آیا قانون مدونی دارد یا نه؟ نه فرهنگسازی می‌کند، نه آموزش می‌دهد که چه درختانی برای کدام مناطق مفیدترند. در واقع معتقدم منابع طبیعی با این اهمال‌کاری در از بین بردن جنگل نقش دارد. سؤال و تذکر هم داده می‌شود، اما تا وقتی زیرساخت‌ها فراهم نشود، فرهنگسازی نباشد و مسئول پاسخگو و کارشناس حاضر نباشد نمی‌توان قدم جدی در این زمینه برداشت.
درختان قانونی قطع می‌شوند
درباره عوامل تخریب جنگل‌های شمال مسائل بسیاری را مطرح کرده‌اند که مهم‌ترین آن عدم نظارت کافی بر توسعه بوده است. رئیس ‌انجمن جنگلبانی ایران مهم‌ترین عوامل تخریب در جنگل‌ها را این گونه شرح می‌دهد: اولین بحث ساختاری است. منابع طبیعی با این عظمت که ۸۳ درصد کشور منابع طبیعی است زیرمجموعه یک وزارتخانه است، این خود گام اول تخریب است.
هادی کیادلیری اضافه می‌کند: یک بخشی از تخریب جنگل در زاگرس، کشاورزی است. بعد بحث فرهنگی است؛ توسعه باید در بستر فرهنگی جامعه ایجاد شود. وقتی دولت هزار هزار کامیون درخت قطع می‌کند نمی‌توانید به مردم بگویید که از درخت محافظت کنند.
وی به سطح دیگری از عوامل اشاره می‌کند و می‌گوید: بحث بعدی بستر قانونی است. چارچوب‌هایی که در مجلس تصویب می‌شود همه خلاف جهت توسعه است. متاسفانه نمایندگان مجلس به جای اینکه دید ملی داشته باشند نگاه منطقه‌ای دارند. به خاطر منافع منطقه کل کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اینها در کنار مسائل فنی باعث شرایط بد شده است.
این استاد دانشگاه بحث قاچاق را جزو مسائل اصلی در نابودی جنگل‌ها نمی‌داند، وی می‌گوید: آمار قاچاق سال قبل ۲۲ هزار متر مکعب بوده است که در قیاس با ۵۰۰ هزار متر مکعب که دولت قطع می‌کند و ۲۵۰۰ متر مکعب که قبلا قطع می‌کرد چیزی نیست. ضمن اینکه معتقدم قاچاق از بیرون اتفاق نمی‌افتد. یک قاچاقچی با یک اره موتوری چقدر می‌تواند ببرد؟ باید جلوی قطع قانونی را گرفت که در گذشته چند برابر استاندارد جهانی است و موجودی ما از بابت این بهره‌برداری به نصف رسیده است.
کم درخت می‌کاریم
نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس هشتم نیز با اشاره به اینکه متاسفانه از کشورهایی هستیم که شاخص‌های سلامت محیطی‌مان سال به سال افت پیدا می‌کند، توضیح می‌دهد: این امر برای سلامت انسانی و همچنین محیط زیست و اکوسیستم مشکل ایجاد می‌کند. آلودگی خاک، آب و هوا و وجود رادیواکتیو در هوا بسیار بالاست و این نشان‌دهنده این است که شاخص‌های زیست محیطی کشور مطلوب و رو به بهبود نیست. انوشیروان محسنی بندپی، می‌گوید: نکته تاسف‌بار دیگر اینکه گزارشات حاکی از آن است که ایران در زمینه سلامت خاک و هوا چندین پله سقوط داشته است.
محسنی بندپی یکی از ایرادات کار را اجرا نشدن درست قانون می‌داند و می‌گوید: به لحاظ قانونی چندین سال است که در بودجه سالانه برای حفاظت از جنگل‌های کشور اعتبار مشخص می‌شود. از برنامه چهارم توسعه هم دخل و تصرف در جنگل‌های کشور ممنوع است، اما ما در این زمینه هم نتوانسته‌ایم خوب عمل کنیم. حتی سال‌های پیش هم گونه‌های به کار گرفته شده برای احیای جنگل با محیط زیست سازگار نبود و آن رشد معقول و مورد انتظار را نداشت.
وی تاکید می‌کند: متاسفانه آمارها نشان می‌دهند در این سال‌ها میزان جنگل ما از ۱۸ میلیون هکتار به ۱۱ میلیون هکتار کاهش یافته است که نشان می‌دهد ما سال به سال نه تنها افزایشی در این حوزه نداشته‌ایم که با کاهش چشمگیر و محسوس رو به رو بوده‌ایم. در چند سال اخیر که اصلا شاهد درخت‌کاری نبوده‌ایم. الان فقط از جنگل بهره‌برداری می‌شود و به هیچ وجه شاهد تجدید کاشت و توسعه جنگل نیستیم. همان طور که گفتم کاهش جنگل‌ها خطری بسیار جدی است اما بر اساس شاخص‌ها ما هر سال حجم زیادی از جنگل‌ها را از دست می‌دهیم که تلاشی هم برای جبران آن صورت نمی‌گیرد.
آیا قانون تنفس جنگل نفسی دوباره به جنگل‌ها
 خواهد داد؟
در پی آسیب‌هایی که طی سال‌های اخیر متوجه جنگل‌ها شده، مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست از اجرای طرح تنفس جنگل به عنوان تنها راهکار باقی مانده برای احیای جنگل‌ها خبر داده‌اند. رئیس ‌مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه کمیسیون کشاورزی بر پیگیری این طرح از کانال مجلس تاکید کرد. نمایندگان مجلس معتقدند تصویب طرح تنفس جنگل تنها راه احیای جنگل‌های کشور است.
نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اقدامات مجلس شورای اسلامی برای حفظ و صیانت از طبیعت شمال کشور می‌گوید: با توجه به مصوباتی که در برنامه پنج ساله ششم داشتیم، مجلس این موضوع را به عنوان یکی از موضوعات اساسی در دستور کار خود قرار داده است.
به گفته قاسم احمدی لاشکی، یکی از فعالیت‌های مهم، مخالفت با انتقال آب دریای خزر به استان سمنان و مناطق خشک مرکزی بود. کارشناسان محیط زیست و اهل فن نسبت به این موضوع احساس خطر کردند و عنوان کردند علاوه بر نمک‌هایی که در مسیر باقی می‌ماند، حدود ۵۰ کیلومتر جنگل پهن‌برگ نیز دچار نابودی می‌شود.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: نگرانی‌های بسیاری در این زمینه وجود داشت اما به لطف نمایندگان مجلس این موضوع حذف شد تا اتفاقی که برای زاینده رود، بختگان و ارومیه افتاده بود، با نگاه غیر کارشناسی در شمال کشور نیفتد.
احمدی لاشکی با اشاره به قانون تنفس جنگل نیز می‌گوید: یکی دیگر از اقدامات قابل تقدیر در مجلس، بحث تنفس جنگل بود. در این زمینه اعلام شد با شروع سال سوم برنامه، قراردادهای جدید بسته نشود و به گونه‌ای طراحی شود که صرفاً درختان آفت‌زده و خشک که می‌توانند زمینه‌ساز آتش‌سوزی باشند، قطع شوند. این نیز اخیراً به تصویب نمایندگان رسید تا جنگل بتواند از این طریق نفس بکشد.
وی با بیان اینکه امروزه یکی از دلایل اصلی سیل‌های ناگهانی، بهره‌برداری بی‌ضابطه از درختان است، می‌گوید: ایجاد جاده‌های خصوصی و ویلاسازی‌های گسترده، جنگل‌ها را نابود کرده که یکی از نتایج آن بروز سیل‌های ناگهانی است. شمال کشور فقط برای مردم مازندران و گیلان نیست، بلکه برای همه کشور و حتی همه جهان است. تاکید ما بر حفظ این طبیعت فوق‌العاده است. علی رغم تخریب‌های بسیار تاکید می‌کنم در برنامه پنج ساله ششم مباحث خوبی در حفظ جنگل دیده شده است.
مرگ گروهی برخی درختان بومی ایران
اوضاع در جنگل‌های کشور بسیار نگران‌کننده است. نمی‌توان آمارها را نادیده گرفت؛ آمارهایی که بسیار بسیار هشداردهنده هستند.
رئیس ‌انجمن جنگل‌بانی ایران می‌گوید: این درخت‌هایی که به صورت گروهی مردند بومی ایران بودند؛ هیرکانی ایرانی که به صورت بومی در ایران زندگی کرده و دیگر تحمل این شیوه را ندارد. تخریب‌های آنچنانی، ویلاسازی‌های فراوان، دفع نامناسب زباله، آتش‌سوزی، توسعه بی‌قاعده عمرانی بدون اینکه زمینه‌های بهره‌برداری آماده باشد.
کیادلیری می‌گوید: عدم درک صحیح از توسعه ما را به بیراهه برده است و فقط اکوسیستم را نابود کرده است که یکی از دلایل نابودی جنگل‌های شمال است؛ تکه تکه کردن باعث نابودی اکوسیستم شده است. بزرگراه می‌زنیم اما زمینه‌های دیگر را فراهم نکردیم، همه مسافران می‌آیند و حاصل آن آسیب به طبیعت است. اینها فشارهای غیرطبیعی است. انتقال آب از شمال کشور به سمنان به اسم توسعه است بدون اینکه 10 سال بعد را مدنظر قرار دهیم. فشارهای غیرطبیعی در کنار تغییر اقلیم را داریم. الان فرونشست زمین اولین گام بیابانی شدن است. در آینده بسیار بسیار نزدیک زاگرس بیابانی می‌شود و هیرکانی شرایط زاگرسی پیدا می‌کند. نشانه‌هایی که ۲۰ سال قبل در زاگرس داشتیم الان در شمال کشور می‌بینیم.