سرویس خارجی -

به گزارش دفتر رسانه‌ای دولت ترکیه، نیروهای ویژه ارتش ترکیه بامداد روز گذشته با حمایت جنگنده‌های ائتلاف به رهبری آمریکا عملیاتی را در شمال سوریه و در شهر مرزی جرابلس انجام دادند تا تروریست‌های داعش را از مناطق مرزی ترکیه و سوریه پاکسازی کنند.
همزمان با حملات هوایی جنگنده‌های نیروی هوایی ترکیه و ائتلاف منابع نزدیک به ترکیه اعلام کردند توپخانه ارتش ترکیه نیز این منطقه را به شدت زیر آتش گرفته و تانک‌های نظامی ترکیه با اجرای عملیات تهاجمی گسترده بیش از 70 هدف «گروه تروریستی داعش» را منهدم کردند و شمار نسبتا زیادی از نظامیان ترکیه‌ای وارد خاک سوریه شدند.
شبکه سی‌ان‌ان ترک ضمن پخش تصاویر زنده‌ای از نواحی مرزی ترکیه با سوریه گزارش داد که دود سفید و خاکستری مناطق وسیعی از شمال سوریه را در برگرفته است. این خبرگزاری همچنین تصریح کرد، ارتش ترکیه شهر جرابلس در مرز سوریه را گلوله‌باران کرده است. جرابلس در اشغال تروریست‌های داعش است و ترکیه به همراه تروریست‌های ارتش آزاد و ائتلاف آمریکایی، وارد این شهر شده‌اند.
ارتش ترکیه از چند روز پیش تجهیزات نظامی و تانک‌های خود را در منطقه «قرقمیش» در مرزهای سوریه و در مقابل شهر جرابلس مستقر کرده بود. به گفته ترکیه توپخانه ارتش ترکیه طی چند روز گذشته برخی مقرهای داعش در جرابلس را هدف قرار داده بود.
ادعای هماهنگی با روسیه
آنکارا اما مدعی شده پیش از این به مسکو درباره انجام این عملیات اطلاع داده بود و روسیه از آغاز این عملیات خبر داشته است. این کشور هدف از این تجاوز زمینی و هوایی را نیز انجام عملیات پاکسازی مرز ترکیه از تروریست‌های تکفیری داعش و افزایش ضریب امنیتی مرز و نیز «حمایت از تمامیت ارضی سوریه» عنوان کرده است.
تاکنون ترکیه و روسیه در این باره موضعی اتخاذ نکرده‌اند اما با توجه به وجود برخی نکات تحلیل‌های مختلفی از این اقدام ترکیه منتشر شده است.
برخی از تحلیلگران اعلام کرده‌اند ترکیه واقعا در حال مقابله با داعش است چرا که این کشور خود قربانی حملات داعش شده و از طرفی به شدت نگران افزایش نفوذ و قدرت شبه نظامیان کرد سوریه نیز هست که اخیرا با حمایت آمریکا توانسته‌اند منطقه‌ گسترده‌ای را از چنگ داعش خارج کنند و در آن مستقر شوند آن هم با شعار تجزیه‌طلبی.
گفتنی است گروهی از نیروهای کرد مدتی است بر شهرکی مرزی در جرابلس در کنار رود فرات تسلط یافته‌اند و این مسئله موجب خشم و نگرانی ترکیه شده است.
اما به گفته برخی دیگر از کارشناسان نظامی هدف اصلی از این عملیات نظامی مشترک ارتش ترکیه و ائتلاف موسوم به ضدداعش این بوده که به مخالفان به اصطلاح میانه‌رو (گروه تروریستی ارتش آزاد) اجازه دهند تا وارد این مناطق شوند و درواقع به نوعی مجوز ورود به این منطقه مرزی را برای تروریست‌های ارتش آزاد فراهم آورند. این عده در تایید تحلیل خود به این نکته اشاره می‌کنند که هم آمریکا و هم ترکیه از تروریست‌های ارتش آزاد حمایت می‌کنند و در این حوزه برخلاف مسئله کردها، اختلافی ندارند.
برخی دیگر از تحلیلگران با دیدگاهی خوشبینانه‌تر به چرخش و تغییر دیدگاه‌های ترکیه در قبال سوریه اشاره می‌کنند و می‌گویند آنکارا در تعامل نزدیک با تهران و مسکو قرار گرفته و تلاش می‌کند که با کمک این کشورها بحران طولانی سوریه را حل و فصل کند به ویژه آنکه مقامات رسمی این کشور از حل بحران سوریه از طریق سیاسی و گفت‌وگو با مقامات سوریه استقبال کرده‌اند. آنکارا دیروز اعلام کرده است نمایندگان خود را به مذاکرات سوریه بفرستد. به اعتقاد این تحلیلگران، این چرخش نشان خوبی است از تغییر موضع آنکارا در قبال سوریه.
اما سوای از این تحلیل‌ها، اینکه ترکیه در چه فرآیندی تصمیم به این عملیات گرفته هنوز در هاله‌ای از ابهام است، ابهامی که بسیاری از رسانه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از آن به عنوان «غافلگیری جدید ترکیه» نام برده‌اند، گمانه‌زنی‌ها متفاوت است اما پیش از هر چیز نمی‌توان به راحتی باور کرد که همزمانی شروع این عملیات با سفر «جوبایدن» که وارد آنکارا شده است تصادفی باشد.
با توجه به حضور ترکیه در نیروی ائتلاف و تخصیص پایگاه‌های خود به ویژه اینجرلیک به آمریکا و ائتلاف به احتمال زیاد آنکارا با آمریکا هماهنگی‌های لازم را انجام داده است نه با روسیه.
از سوی دیگر با توجه به شروع عادی‌سازی روابط آنکارا - مسکو به ویژه پس از تنش در رابطه این دو کشور که به دلیل ساقط کردن جنگنده‌ روسی در مرز سوریه ایجاد شده بود، ترکیه از ترس واکنش‌های روسیه نمی‌خواهد بدون هماهنگی این کشور عملیاتی را آغاز کند به همین دلیل به عقیده تحلیلگران اتخاذ «سیاست دو پهلو» و «کجدار و مریز» از سوی ترکیه در همین راستا صورت گرفته است.
واقعیت این است که ترکیه پس از کودتای نافرجام آمریکا در این کشور و به هم ریختن اوضاع داخلی در سیاست خارجی خود دچار سردرگمی و یأس از غربی‌ها شده است.
کودتای ترکیه به سردمداران این کشور ثابت کرد که تکیه به غرب نمی‌تواند ضامن امنیت و ثبات این کشور در منطقه حساس و ژئواستراتژیک غرب آسیا باشد و بازیگران منطقه‌ای نیز در جایگاه خاص خود قرار گرفته و اهمیت زیادی دارند به همین دلیل ترکیه با هماهنگی با این کشورها برای حمله به تروریست‌های داعش به نوعی مجوز دریافت کرده است.
از سوی دیگر مجلس ترکیه نیز مجوز لازم برای انجام عملیات نظامی برون‌مرزی را به رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور این کشور داده است.
تاکنون چهار حمله در خاک سوریه علیه تروریست‌ها انجام شده است و روزهای آینده باید در انتظار تحولات جدید در مرزهای سوریه و ترکیه باشیم تحولاتی که در اثر چرخش هرچند ظاهری ترکیه نسبت به سوریه ایجاد شده و در عین حال خشم سعودی‌ها را برانگیخته است.
در همین رابطه نیز روزنامه سعودی الشرق‌الاوسط نوشت، به نظر می‌رسد که مذاکرات محرمانه‌ای میان نظام سوریه و ترکیه با میانجی‌گری ایران جریان دارد که ممکن است به آشتی بشار اسد و اردوغان منجر شود.
خشم سعودی‌ها از تعامل آنکارا با مسکو، تهران و دمشق در حالی صورت می‌گیرد که دولت مصر نیز از حل سیاسی بحران سوریه استقبال و اعلام آمادگی برای همکاری کرده است.
اگرچه سناریوی دوم یعنی «حمله به جرابلس با هدف اشغال این منطقه و وارد کردن گروه تروریستی ارتش آزاد به این شهر» از سناریوهای دیگر قوی‌تر است اما خطراتی را که داعش و کردهای تجزیه‌طلب برای آنکارا ایجاد کرده‌اند را هم نباید نادیده گرفت.
به نظر می رسد گذشت زمان بهتر از هر تحلیلگری واقعی بودن یا نبودن چرخش اردوغان به سمت اسد را نشان خواهد داد.
سوریه محکوم کرد
وزارت خارجه سوریه عملیات ترکیه در شهر مرزی جرابلس را محکوم کرد و آن را نقض حق حاکمیت ملی خود دانست. وزارت خارجه سوریه اعلام کرد، هر عملیات ضد تروریستی درون مرزهای این کشور باید با هماهنگی دمشق انجام شود.
سوریه ترکیه را متهم کرده که می‌خواهد گروه‌های تروریستی دیگر را جایگزین داعش کند.
در همین رابطه وزیر اطلاع‌رسانی سابق سوریه نیز اعلام کرد که آنکارا هنوز هیچ‌گونه اقدام عملی در تغییر رویکرد در قبال سوریه اتخاذ نکرده است.
به گفته «مهدی دخل‌الله» مردم سوریه به ترکیه اطمینان ندارند و معتقدند مواضع ترکیه در قبال تروریست‌ها تغییر نکرده و ادعای مبارزه با تروریسم صرفا در مرحله حرف بوده نه عمل!