پرسش:
 آيا رسول خدا(ص) به مرگ طبيعي از دنيا رفتند یا به شهادت رسیدند؟
پاسخ:
درباره اين موضوع ميان نويسندگان و مورخان اختلاف است. در این رابطه بعضي از نويسندگان فقط به بيان اين جمله كه حضرت مريض شدند و از دنيا رفتند اكتفا كرده‌اند و بعضي قائلند كه حضرت مسموم شده و به شهادت رسيدند كه اكثرا هم همين قول دوم را قبول دارند.
در حديث صحيحي از امام باقر(ع) آمده است: آن زن يهودي که گوشت گوسفند را براي مسموم کردن پيامبر با سم آغشته کرده بود، نزد پيامبر آورده، پيامبر به او فرمود: چه عاملي تو را بر اين کار واداشت؟ آن زن گفت: در دل خودم گفتم: اگر اين شخص پيامبر باشد اين سم به او ضرر نمي‌زند و اگر پادشاه باشد مردم را از دست او راحت کرده‌ام. پيامبر از اين زن چشم‌پوشي کرد. (اصول کافي، کتاب الايمان و الکفر ج3 باب العفو، حديث 9)
در كتب تاريخي نقل شده است كه يهوديان چندين مرتبه تصميم گرفتند كه پيامبر اكرم(ص) را به شهادت برسانند ولي هر مرتبه پيامبر(ص) توسط جبرئيل از اين توطئه آگاه مي‌شد و يهوديان به مقصود خود نمي‌رسيدند و در پايان جنگ خيبر نيز گروهي از بزرگان قوم يهود، زينب دختر حارث را كه از اشراف يهود بود و پدر خود حارث و برادر خود مرحب و شوهر خود سلام بن‌مشكم را از دست داده بود، تحريك كردند تا شايد به مقصود خود كه نابودي رسول خدا(ص) و در نتيجه نابودي دين تازه تأسيس اسلام بود، نايل شوند، ولي اگرچه اين عمل نيز به شهادت آني و فوري آن حضرت منجر نشد ولي باعث مسموميت آن حضرت شد و در نهايت در زمان نسبتا طولانی به شهادت آن حضرت انجاميد.مرحوم حاج شيخ عباس قمى بعد از آن كه كيفيت رحلت آن حضرت را از شيخ مفيد و طبرسى نقل مى‏كند، در پايان همان باب احاديثى را كه ناظر به شهادت آن حضرت است آورده است. مى‏گويد: «در احاديث معتبره وارد شده است كه آن حضرت به شهادت از دنيا رفت».پس حضرت در مرض موت خود ‏فرمود كه امروز پشت مرا درهم شكست آن لقمه كه در خيبر تناول كردم و هيچ پيغمبر و وصى پيامبرى نيست مگر آن كه به شهادت از دنيا بيرون برود.
در روايت ديگر فرمود كه زن يهوديه آن حضرت را زهر داد.... اين روايات ناظر بر اين است كه اثر سم‏ موجبات شهادت و رحلت آن حضرت را فراهم كرده است، يعنى رحلت آن حضرت مستند به همان مسموميت‏ است.در نتيجه قول مشهور كه پيامبر اسلام(ص) در سال دهم هجرت در اواخر عمر خود در اثر بيمارى رحلت فرمودند منافاتى با قول شهادت حضرت ندارد زيرا ممكن است بيمارى حضرت در اثر همان زهر باشد چنان که از روايت مذكور نيز فهميده مى‏شود. مورّخان و محدّثان شيعه نيز بيشتر به اين سمت رفته‌اند كه علت مرگ رسول خدا(ص) همان گوشت مسمومي بوده است كه «زينب دختر حارث» به آن حضرت خورانيده بود.
در كتاب «فروغ ابديت» نیز بعد از نقل اين واقعه در پاورقي آمده است:
«معروف اين است كه پيامبر در كسالت وفات خود مي فرمود: اين بيماري از آثار غذاي مسمومي است كه آن زن يهودي پس از فتح خیبر براي من آورد. زيرا اگرچه پيامبر(ص) اولين لقمه را بيرون انداخت ولي آن زهر خطرناك با آب دهان پيامبر(ص) كمي مخلوط شد و روي دستگاه‌هاي بدن آن حضرت اثر خود را گذاشت.» (سبحاني، جعفر، فروغ ابديت، قم، دفتر تبليغات اسلامي، ج2، ص664)
مرحوم شيخ طوسي در كتاب تهذيب الأحكام مي‌نويسد:
محمد بن عبد الله(ص)... در روز دوشنبه 28 صفر سال دهم هجري در حالي از دنيا رفت كه مسموم شده بود. (تهذيب الأحكام - الشيخ الطوسي - ج6 ـ ص2 )
بنابراین از مجموع آنچه بيان شد به اين نتيجه مي‌رسيم كه وفات پيامبراكرم(ص) طبيعي نبوده است و آن حضرت به وسيله سم به شهادت رسيده‌اند، اما از آنجايي كه اين سم در  زمان طولانی كار خود را كرده بود و تا حدودي مرگ را طبيعي نشان داده بود، بيشتر كلمه وفات را به جاي شهادت به كار برده‌اند، ولي حق اين است كه كلمه شهادت درمورد ايشان هم به كار گرفته شود.