جلوه ثارالله در کلام‌الله
اُمْرُرْ عَلى جَدَثِ الحُسَينِ فَـقُلْ لِاَعْظُمِهِ الزّكِيّـه
يـــا اَعْظُمـاً لازِلْتِ مـِن وَ طْفـاءَ سـاكِبَهًٍْ رَوِيـّه
وَ ابْکِ المُطَهـّرَ لِـلمُطَهّرِ  وَ الــمُطَهّرهًِْ الــنّقِيّـه
كَبُكــاءِ مَعُولَــهًٍْ اَتَـــت يَـوماً لِواحِدِهـا المَنيّه
رهسپار زیارت قبر حسین(ع) شو و آن پیکر مقدس را بگو: «پیوسته ریزش باران رحمت تو را سیراب سازد.»
بر آن پاکیزه سرشت که فرزند آقا و بانویی پاک نهاد است مویه کن همچون مادری که در سوگ فرزند خود از سوز دل شیون و فغان سرمی‌دهد.
[سید اسماعیل حِمیَری- شاعر اهل‌بیت (متوفی۱۷۳ق) الغدیر ج۲ ص۲۳۵]
* * *
جبرئیل امین از روز نخستِ آفرینش روایتگر واقعه عظیم کربلا و برانگیزنده سوز دل‌ و ‌اشک چشم‌ انبیاء و اولیاء بوده است. در روایات چنین آمده که همه پیامبران، کربلا را زیارت کردند و آن قلمرو ملایک را ستودند.(بحارالانوار ج۴۴ ص۳۰۱) با این وجود چه جای شگفتی است اگر جبرئیل امین از جام وحی، جرعه‌هایی از اسرار کربلا را بر رسول خدا(ص) چشانیده و آیات و سوره‌هایی ناظر بر آن رویداد باشکوه آورده باشد؟
در حقیقت ائمه طاهرین(ع) آیات متعددی از قرآن کریم را به موضوع عاشورا، تأويل و تفسیر فرموده‌اند و آن غیر از آیاتی نظیر آیه تطهیر و مباهله است که سیدالشهدا علیه‌السلام با آل‌کسا در آنها شراکت دارد. از انبوه آیات یاد شده، به تعدادی از آنها اختصارا‌ اشاره می‌شود:
۱. سوره فجر: از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که سوره فجر، سوره حسین بن‌علی علیهماالسلام است. همچنین ابوبصیر از قول امام صادق(ع) روایت کرده است که در آخرین آیه سوره فجر(یا أيّتُها النّفسُ المُطمَئِنّهًُْ ارجِعى إلى رَبّکِ...) مقصود از «نفس مطمئنه»، حسین(ع) است. (نورالثقلین ج۵ ذیل تفسیر سوره فجر)
۲. «فَتَلَقّى آدَمُ مِنْ رَبّهِ كَلِمات؛ سپس آدم از پروردگار خود کلماتی را دریافت کرد (و به وسیله آنها توبه نمود)» /بقره ۳۷ 
   علامه مجلسی در تفسیر این آیه از کتاب دُرّ ثمین روایت کرده است که حضرت آدم در ساق عرش، نام‌ مبارک پیامبر و امامان معصوم علیهم‌السلام را دید و جبرئیل به او آموخت که خداوند را به آن ذوات مقدس قسم دهد. آن حضرت هنگامی‌که نام حسین(ع) را برد ‌اشکش جاری شد و دلش شکست و چون سبب آن را پرسید. جبرئیل از فاجعه کربلا و مصیبت سیدالشهدا(ع) چنین یاد کرد:  
«او را با لبان تشنه، غریب و دور از وطن، تنها و بدون پشتیبان می‌کشند. آتش عطش چنان در او شعله می‌کشد که آسمان را همچون دود می‌بیند. اما رجّالگان پاسخش را جز از لبه تیغ نمی‌دهند و به جای آب، جرعه‌های مرگ را به او می‌چشانند و سرش را از قفا جدا می‌سازند. خیمه‌هایش را به غارت می‌برند و سرهای مطهر او و یارانش را به همراه بانوان حرم، شهر به شهر می‌گردانند.» آنگاه آدم و جبرئیل چون زن فرزند مرده‌گریستند.(بحارالانوار ج۴۴ ص۲۴۵)
۳. «وَ فَدَیناهُ بِذِبْحٍ عَظيمٍ؛ و ما اسماعیل را در برابر قربانی بزرگی (از ذبح شدن) رهانیدیم.» / صافات ۱۰۷
فضل بن‌شاذان گوید از امام رضا علیه‌السلام شنیدم فرمود: «هنگامی‌ که حق‌تعالی فرمان داد حضرت ابراهیم(ع) به جای فرزندش اسماعیل، گوسفندی را که فرستاده بود قربانی کند، ابراهیم آرزو کرد‌ای کاش گوسفند فرستاده نمی‌شد و او عزیزترین دارایی خود یعنی فرزند گرامی‌اش را در راه معبود و محبوب قربانی می‌کرد تا به سبب چنین مصیبتی سزاوار ثواب و درجات قرب می‌گردید. در این هنگام خداوند وحی کرد‌ای ابراهیم! محبوب‌ترین خلق نزد تو کیست؟ عرض کرد هیچ‌کس نزد من از حبیب تو محمد(ص) گرامی‌تر نیست. فرمود فرزند او نزد تو عزیزتر است یا فرزند خودت؟ عرض کرد بلکه فرزند او. حق‌تعالی فرمود شهادت مظلومانه فرزند او به دست دشمنانش تو را بیشتر آزرده می‌سازد یا قربانی کردن فرزندت به دست خودت در راه طاعت من؟ عرض کرد کشته‌شدن فرزند او دلم را بیشتر به درد می‌آورد. آنگاه خداوند فرمود‌ای ابراهیم! مردمانی می‌پندارند که از امت محمد(ص) هستند. اما پس از او فرزندش حسین(ع) را به جور و ستم سر می‌بُرند و با اين عمل، همگی سزاوار خشم و غضب من می‌گردند. حضرت ابراهیم فریاد به ناله بلند کرد و‌گریست. خداوند وحی کرد‌ای ابراهیم! این ناله و فغان تو بر حسین(ع) را عوض ذبح فرزندت قرار دادم. آنچنانکه گویی اسماعیل را قربانی کرده‌ای و بدین سبب بالاترین درجات ثواب اهل مصیبت را برای تو قرار دادم. و این است تفسیر وَ فَدَیْناهُ بِذِبحٍ عَظیم.»  (نورالثقلین ج۴ ص۴۲۹ به نقل از عیون اخبارالرضا)
۴. «وَ مَنْ قُتِلَ مَظلُوماً فَقَد جَعَلْنا لِوَلِيّهِ سُلطاناً فَلا يُسْرِفْ فِى القَتلِ؛ كسی که به ستم کشته شود برای خونخواهش تسلطی بر قاتل قرار داده‌ایم. پس در کشتار زیاده روی نکند.»/ اسرا ۳۳
از امام باقر(ع) روایت شده است که فرمود حسین بن علی(ع) همان کسی است که به ستم کشته شد و ما خونخواهان او هستیم و قائم ما چون ظهور کند به خونخواهی حسین(ع) برمی‌خیزد. و نیز فرمود مقصود از کشته شده، حسین است و خونخواه او حضرت قائم ارواحنا فداه می‌باشد. (بحارالانوار ج۴۴ ص۲۱۸)
شیخ جعفر شوشتری در بیان مظلومیت حضرت سیدالشهدا چنین
می‌نویسد: 
وصف مظلوم، اختصاص به آن حضرت دارد و این کلمه با همه معانی مختلف خود بر آن جناب مطابق است از جمله اینکه با زخم شمشیر و نیزه، جای سالمی ‌در بدن مقدسش نگذاشتند و او را تنها و بی‌یاور کشتند و بر مال و اهل‌بیت و کودکانش تعدی نمودند و آواره شهرهایشان کردند. 
همچنین بی‌آنکه جرمی ‌مرتکب شده باشد و بدون هیچ حق شرعی دست به این جنایت زدند. همان‌گونه آن حضرت خود فرمود وای بر شما از من چه می‌خواهید؟ آیا کسی از شما را کشته‌ام که می‌خواهید قصاص کنید یا مالی از شما را برده‌ام یا شریعت را تغییر داده‌ام؟ 
معنای دیگر مظلوم در چگونگی قتل است که وصف آن ممکن نیست. همچنین پس از کشتن از ربودن لباس و قطعه قطعه کردن اعضا و اسب تازاندن بر پیکر مطهر و بی‌کفن و دفن رها کردنش هیچ کوتاهی نکرده حتی جامه کهنه و پاره را نیز بر بدنش نگذاشتند. (ترجمه خصایص حسینیه ص۳۵۰ با تصرف و تلخیص)
٥. «وَ إذا الْمَوؤُدَهًُْ سُئِلَتْ بِأىّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ؛ و هنگامی‌ که از دختران زنده به گور بپرسند به کدامین گناه کشته‌شدند؟»/ تکویر۸ و ۹
از امام صادق(ع) روایت شده که این آیه در‌باره حسین بن‌علی(ع) نازل گردیده است.
مرحوم شوشتری در توضیح روایت فوق چنین می‌نویسد:
موؤده جاهلیت که دختران بی‌گناه را زنده به گور می‌کردند هر چند جنایت بزرگی است، اما احوال کسی که او را احاطه کرده و بر اصحاب و اهل خیامش سخت گرفتند و به فجیع‌ترین شکل او را کشتند، یقینا ناگوار و جانگدازتر است و شاید بدین سبب امام صادق(ع) فرمود این آیه در شأن آن حضرت(ع) نازل شده است و در حقیقت موؤده، حسين بن‌علی(ع) و اهل‌بیت و کودکان او هستند که تا عصر عاشورا آنان را به تشنگی و انواع رنج و بلا و محنت و عذاب و اقسام مصیبت و اندوه مبتلا نمودند. آری ایشان حقیقتا موؤده هستند و در قیامت سؤال خواهد شد به چه گناهی کشته‌ شدند؟ (همان ص۳۵۱ با تصرف)
سید ابوالحسن موسوی طباطبایی