سرویس اقتصادی-

روز گذشته، شاخص بورس تهران با رشدی شتابان، بیش از ۱۷ هزار واحد صعود کرد و به مرز ۵۰۰ هزار واحد نزدیک شد که رقمی بی‌سابقه در تاریخ این بازار محسوب می‌شود. البته پیش از این نیز شاهد صعود ۱۰ هزار و همچنین ۱۵ هزار واحدی شاخص هم بودیم، اما می‌توان گفت رشد ۱۷ هزار واحدی نوعی رکورد است؛ آن هم اینکه 15 هزار واحد طی یک ربع ابتدایی بازار افزایش یافت و تا پایان بازار پابرجا ماند. دو روز قبل یعنی شنبه سوم اسفند هم شاخص بورس تهران در حالی که با افت هفت هزار واحدی معاملات خود را آغاز کرده بود، اما در ادامه با ثبت رشد بیش از سه هزار واحدی، به کار خود پایان داده بود.
این رشد کم سابقه در حالی است که ماه‌ها و بویژه هفته گذشته، روزهای پرالتهابی بر اقتصاد ایران گذشت و یک جریان رسانه‌ای با بزرگنمایی FATFچنین جا انداخته بود که قرارگرفتن نام ایران در لیست سیاه FATF، همزمان با انتشار اخبار شیوع ویروس ناشناخته کرونا، بازارهای مالی ایران را دچار ریزش سنگین خواهد کرد.
تفنگ خالی FATF
کارگروه اقدام مالی (FATF) پس از ماه‌ها کشمکش، سرانجام روز جمعه، نام ایران را در لیست کشورهای دارای بالاترین حد ریسک مبادلات اقتصادی قرار داد. این کارگروه در ماه‌های گذشته بارها ایران را در وضعیت خاکستری نگه داشته بود و همزمان هم طرفداران داخلی تصویب کنوانسیون‌های ذیل این کارگروه، بر طبل بحران‌های آتی و سقوط اقتصاد ایران در صورت امتناع از تصویب کنوانسیون‌های «پالرمو» و «سی‌اف‌تی» می‌دمیدند.
برخی طرفداران پیوستن به FATF که بعضاً از طیف غربگرا محسوب می‌شوند، معتقد بودند اگر ایران به خواسته این کارگروه -که ریاست آن را یکی از مسئولان سابق دولتی آمریکا برعهده‌دارد!- تن ندهد، ریسک مبادلات اقتصادی کشور بالا رفته و اقتصاد ایران به فروپاشی نزدیک می‌شود. اما همزمان با این ادعاها، کارشناسان زیادی هم رویکردی منتقدانه به این سیاه‌نمایی حامیان FATF داشتند و معتقد بودند آثار این تصمیم قبلا در قالب تحریم‌های آمریکا تخلیه شده و این اقدام در حقیقت ترساندن ایران با تفنگ خالی است.در این باره، مجید شاکری، کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سؤال که با قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF در عمل چه اتفاقی برای کشور ما می‌افتد؟ به باشگاه خبرنگاران جوان، گفته بود: «همانطور که رئیس‌ کل بانک مرکزی گفت عملا هم اکنون به دلایل مسائل تحریمی آمریکا اتفاقی در حوزه انتقالات مالی ایران نمی‌افتد یعنی انتقالات مالی اساسا از حالتی که FATF بخواهد اثر بگذارد عملا از این حالت خارج شده است.» عبدالناصر همتی، رئیس ‌کل بانک مرکزی هم در صفحه خود در فضای مجازی نوشته بود: «عملکرد بانک مرکزی در طول یک‌سال گذشته این اطمینان خاطر را نزد مردم عزیز ایجاد کرده است که چنین وقایعی، مشکلی برای تجارت خارجی ایران و ثبات نرخ ارز ایجاد نخواهد کرد.»
کرونا و بحران اقتصادی
درباره تأثیر اخبار مربوط به شیوع ویروس کرونا هم چند روزی است جریانی در داخل و خارج از کشور با موج‌سواری بر نگرانی این روزهای مردم، فضای رسانه‌ای را به سمت ایجاد رعب و وحشت و ترساندن مردم از بحران‌های اقتصادی هل می‌دهد و بسیار امیدوار بود با انتشار این اخبار همزمان با تصمیم FATF، به ریزش بازارهای مالی دامن بزند.
این در حالی است که به اعتقاد برخی کارشناسان اقتصادی، شیوع این ویروس مانند سایر کشورها، به طور طبیعی آثاری بر اقتصاد کشور ما نیز خواهد گذاشت، اما این تأثیرات آنقدری نیست که اقتصاد ایران را زمین‌گیر کند.در همین رابطه میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی درباره محدوده اثرگذاری ویروس کرونا بر اقتصاد ایران معتقد است که «اثر کرونا بر اقتصاد ایران» نخست بر حوزه صنعت گردشگردی است که ورود گردشگر به کشور را با محدودیت و حساسیت همراه خواهد کرد، از این رو احتمال دارد این صنعت با زیان مواجه شود هرچند شاخص سهام گردشگری نیز دیروز در بورس مثبت بود. وی در ادامه، مواردی همچون اختلال در صادرات، رکود در برخی کسب و کارهای عمومی مانند سینما- تئاتر، باشگاه‌های ورزشی، رستوران‌دارها و... و همچنین افزایش مصرف بنزین را به عنوان آثار اقتصادی شیوع ویروس کرونا مطرح کرد.
عوامل تقویت بورس
با همه این اوصاف، بازار سرمایه به عنوان ویترین اقتصاد ایران، همچون ماه‌های گذشته با قدرت به مسیر صعودی خود ادامه داد و این بحران را هم از سر گذراند. البته کارشناسان دلایل متنوعی برای این موضوع مطرح می‌کنند.
ورود نقدینگی‌های خرد و کلان مردم به بورس را می‌توان به عنوان مهم‌ترین موتور محرک بازار در ماه‌های اخیر عنوان کرد. از ابتدای سال 98 تا پایان بهمن ماه، بیش از 18 هزار میلیارد تومان به بورس وارد شده است. با توجه به تورم انتظاری و نرخ پایین سود بانکی، انتظار می‌رود این روند ورود نقدینگی از بازارهای موازی به بازار بورس ادامه
داشته باشد.
در همین رابطه علیرضا تاج‌بر، تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با ایسنا، با ‌اشاره به رشد شاخص بورس در یک‌سال و نیم اخیر اظهار کرد: «عمده رشد شاخص در یک‌سال و نیم اخیر مربوط به رشد نرخ ارز و تورم می‌شود. دلیل دیگر امنیتی شدن و غیرجذاب شدن بازارهای موازی و جذابیتی که بازار سرمایه داشت است. همچنین باید توجه داشت جذابیت بازار سرمایه به خوبی برای مردم تشریح شد؛ به طوری که شاهد چند برابر شدن تعداد کدهای صادر شده در این بازار هستیم.» لازم به تذکر است هرچند بازار بورس این روزها از رونق برخوردار است، ولی تضمینی وجود ندارد که این روند برای همیشه ادامه داشته باشد. بورس مجموعه‌ای از نوسانات است و رشد و اصلاح آن را باید با هم در نظر گرفت، ولی در بلندمدت به احتمال زیاد بیشتر از بازارهای دیگر بازدهی خواهد داشت. سهامداران هم باید با آگاهی از این موضوع و با رعایت توصیه‌های کارشناسان به این
بازار ورود کنند.