kayhan.ir

کد خبر: ۱۷۴۹۶۰
تاریخ انتشار : ۲۶ آبان ۱۳۹۸ - ۲۱:۱۱

چرا بسته‌های حمایت معیشتی دولت خلاف سیاست‌های جمعیتی است؟ از تشویق به تجرد تا اجبار به داشتن حداکثر 3 فرزند

این روزها جنجالی‌ترین خبر در فضای عمومی کشور طرح جدید مدیریت مصرف سوخت است که البته با نارضایتی‌هایی نیز همراه شده است. براساس این طرح، تفاوت قیمت نرخ جدید با نرخ قبلی به عنوان کمک هزینه معیشتی از سوی دولت به خانواده‌ها پرداخت خواهد شد.



بعد از اعلام آغاز افزایش قیمت بنزین بود که رئیس‌سازمان برنامه و بودجه از پرداخت کمک معیشتی به مردم خبر داد.
محمدباقر نوبخت در تشریح این برنامه کمک معیشتی اظهار داشت: جامعه هدف دریافت کنندگان کمک معیشتی بیش از ۱۸ میلیون خانوار (بیش از ۶۰ میلیون نفر) هستند و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی موظف شده تا همه منابع حاصل از این برنامه را در یک حساب مشخص که به همین عنوان نزد خزانه افتتاح خواهد شد واریز کند.
وی با‌اشاره به جزئیات مبلغ پرداختی کمک معیشت به خانوارها، اظهار داشت: سازمان برنامه و بودجه نیز موظف شد همه مبالغی که به حساب واریز می‌شود بین این خانوارها که از یک نفر تا پنج نفر هستند به صورت ماهانه در قالب مبالغی بین ۵۵ تا ۲۰۵ هزار تومان پرداخت کند.
بر اساس این طرح، قرار است ماهانه به خانوارهای یک نفره مبلغ ۵۵، دو نفره ۱۰۳، سه نفره ۱۳۸، چهار نفره ۱۷۲ و به خانوارهای پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان کمک معیشت پرداخت شود.
به عبارتی دیگر، بین پرداختی به یک فرد مجرد و یک عضو خانواده پنج نفره و بیشتر، 14هزار تومان اختلاف وجود دارد؛ تفاوتی که نشان‌دهنده وجود خلائی اساسی در رابطه با تعداد خانوارها و تضاد طرح با موضوع خانواده محوری است.
طرح حمایتی دولت
در تضاد با سیاست‌های افزایش جمعیت
واقعیت آن است که علیرغم اذعان مسئولان و کارشناسان بر آغاز بحران کاهش جمعیت در کشور، طرح جدید حمایتی دولت در تضاد کامل با سیاست‌های افزایش جمعیت و خانواده محوری است.
غلبه طبقه سالمند بر جمعیت ایران طی 2 دهه آینده، کاهش میزان ازدواج و افزایش تجرد قطعی، کاهش نرخ باروری زوج‌های جوان و نزولی شدن نمودار تمایل به فرزندآوری میان زوج‌های ایرانی، از جمله نشانه‌های عمیق‌تر شدن بحران کاهش جمعیت بیش از هر زمان دیگری در کشور است. این موضوع به حدی جدی است که مسئولان وزارت بهداشت ضمن اذعان به آن، در نامه‌ای به مقام معظم رهبری خواستار اتخاذ تدابیری برای مقابله با این بحران شدند.
از سال ۹۳ و همزمان با ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری، بحران کاهش جمعیت جوان کشور بیش از پیش شنیده شد. کارشناسان حوزه جمعیت نیز به صورت مکرر از کاهش نرخ فرزند آوری کشور و نزدیک شدن جامعه به بحران سالمندی خبر می‌دادند هرچند که با وجود گذشت بیش از ۵ سال از زمان ابلاغ این سیاست‌ها، مسئولان دولتی هیچ توجهی به این موضوع نداشته و برای اجرای سیاست‌های افزایش جمعیت نیز قدمی برنداشته‌اند. این در حالی است که به عقیده کارشناسان تا ۳۰ سال آینده ایران جزو پنج کشور سالمند جهان خواهد بود و باید منتظر عواقب کمبود نیروی جوان در کشور بود.
فرزند سوم به بعد
 از هرگونه کمک معیشتی محروم است!
بررسی جزئیات طرح حمایتی دولت نشان می‌دهد، با افزایش شمار خانوارها و بیش‌تر شدن تعداد فرزندان، میزان کمک معیشتی کاهش می‌یابد به طوری که در خانواده‌های پنج نفره، به هر فرد مبلغی برابر با ۴۱ هزار تومان تعلق می‌گیرد. یعنی با افزایش شمار خانوارها و تعدد فرزندان، رقم پرداختی دولت به جای افزایش، با کاهش مواجه شده است. همچنین دولت در این طرح فرزند سوم به بعد را از هرگونه کمک معیشتی محروم کرده است، این موضوع عملا بیان می‌کند که خانواده‌ها نباید بیش از سه فرزند داشته باشند.
در تمامی کشورهایی که در حال مقابله با خطر کاهش جمعیت هستند، خانواده‌های بدون فرزند یا دارای یک فرزند به نسبت محدودی حق استفاده از خدمات اجتماعی را دارند و خانوارهای دارای فرزندان بیشتر نیز از خدماتی بیشتری بهره‌مند می‌شوند. این در حالی است که طرح حمایتی دولت به جای تلاش برای مقابله با کاهش جمعیت، در حال تشویق به تجرد و کاهش فرزندآوری است؛ به طوری که هرچه تعداد فرزندان افزایش می‌یابد، شاهد کاهش نسبت دریافتی کمک معیشت هستیم.
طی 6 سال گذشته از عمر دولت‌های یازدهم و دوازدهم، سیاست‌های افزایش جمعیت از سوی دولت نادیده گرفته شده و به یک روند عادی تبدیل گشته است. حذف مواد جمعیتی قانون برنامه ششم و جایگزینی آن با مواد ۱۰۱، ۱۰۲ و ۱۰۳ و دستکاری آمارهای جمعیتی درباره تعداد خانوارهای ۱، ۲ و ۳ نفره از جمله تلاش‌های قانونی برای محدودسازی سیاست‌های جمعیتی است. این در حالی است که اخیراً رهبر معظم انقلاب نیز بحران کاهش جمعیت جوان را بار دیگر به مسئولین گوشزد کردند اما باز هم شاهد اقدامات دولت برای ممانعت از افزایش فرزندآوری هستیم.