به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، چندی پیش گزارشی مبنی بر صادرات قیر خام به اصطلاح فروش مواد اولیه قیر (وکیوم باتوم) در رسانه ملی منتشر شد که بازتاب‌های بسیار زیادی را به همراه داشت.
وکیوم باتوم (VB) ماده اولیه تولید قیر و نفت کوره است و ۷۰ درصد ماده اولیه نفت کوره نیز VB است، همچنین بالای ۹۰ درصد تولید نفت کوره کشور در نیروگاه‌ها استفاده می‌شود. همچنین این مواد می‌بایست به صورت تولیدی و فرآوری شده جنبه صادراتی به خود بگیرد. در کشور ما شرکت نفت پاسارگاد و شرکت نفت جی به عنوان تولیدکنندگان در صنعت قیر فعالیت می‌کنند.
پالايشگاه‌های نفت اصفهان، بندرعباس، تبريز، تهران و شيراز به عنوان عرضه‌کننده وکیوم باتوم در بورس کالا هستند؛ مجتمع ذخیره‌‌سازی تولید قیر در بندرعباس به عنوان بزرگترین تولیدکننده قیر در خاورمیانه شناخته شده است و کارخانه اصلی این مجتمع در اصفهان و محصول نهایی آن از بندر شهید رجایی به کشورهای خارجی صادر می‌شود.
بر اساس گزارش منتشر شده، شرکت پالایش نفت بندرعباس مقدار زیادی از مواد اولیه قیر را در اختیار شرکت نفت جی قرار‌داده است اما مواد اولیه تولید قیر از پالایشگاه مورد نظر را تحویل گرفته شده و برای صادرات به بندر شهید رجایی ارسال گردیده است!
این موضوع از آنجایی اهمیت بیشتر پیدا می‌کند که قیر ارزش بسزایی در صنعت تولیدات آسفالت مرغوب را دارد، اما در مهر امسال خبر از واردات قیر نامرغوب و بی‌کیفیت از کشورهای همجوار نیز به گوش رسید، داستانی که قرار بود برعکس عملیاتی شود و ما با تولید قیر مرغوب در رسته صادرکننده آن باشیم، نه صادرکننده وکیوم باتوم که ماده خام این صنعت به شمار می‌رود. اما صادرات قیر ایران از ۶۳ بازار به ۲۱ بازار کاهش پیدا کرده و عمده این بازارها را رقبای ایران از جمله عراق تأمین می‌کنند.
پس از پخش گزارش فوق، مدیرعامل پالایش نفت جی دیروز در نشستی خبری، ضمن تکذیب ادعای گزارشگر صدا و سیما، وکیوم باتوم را فاقد ارزش صادراتی دانست و مدعی شد تصاویر منتشر شده در این گزارش درخصوص قاچاق وکیوم باتوم از یک اسکله در بندرعباس مربوط به این شرکت نبوده است.
به گزارش خبرگزاری‌ها، مجید اعظمی با بیان اینکه «شرکت پالایش نفت جی در بندرعباس، تولید ندارد بلکه وکیوم باتوم را خریده و در بورس کالا به همیار جی واگذار می‌کند و همیار جی قیر تحویل می‌دهد»، گفت: صادرات قیر تنها با مجوز صادراتی و پس از عرضه در رینگ صادراتی بورس کالا انجام می‌شود و ساز و کار بورس امکان تقلب ندارد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، برای صادرات باید سازمان ملی استاندارد، گمرک، بازرس بین‌المللی و منطقه ویژه اقتصادی صادرات را تایید کنند و امکان قاچاق به صفر می‌رسد.
مدیرعامل پالایش نفت جی همچنین با اشاره به اینکه از ابتدای سال 98 مشکل کمبود خوراک مطرح شده است، گفت: از ابتدای سال یک میلیون و 195 هزارتن وکیوم باتوم عرضه شده و تنها 75 درصد آن برداشت شده‌ و 25 درصد ظرفیت عرضه خوراک خالی است.
بر اساس این گزارش، فروش وکیوم باتوم آن هم در بنادر کشور تاحدودی خارج از عرف و قانون تجارت جهانی به نظر می‌رسد و آنطور که فعالان این بخش می‌گویند اکثر کشورها به دنبال قیر هستند، اما به نظر میرسد این روزها خرید وکیوم باتوم و صادرات غیرقانونی آن احتمال خروج منابع ملی کشور از طریق دلالان لنجی در حاشیه خلیج‌فارس را تقویت می‌کند.
متاسفانه برای بررسی چرایی و نحوه خام فروشی در سبد معاملاتی کشور، مسئولان شرکت ملی نفت ایران نیز تا کنون پاسخگو نبوده‌اند و با هر بار تماس تنها جمله‌ای تحت عنوان «مسئولان این نهاد مصاحبه نمی‌کنند» را مطرح می‌کنند. این موضوع در چند روز گذشته، نارضایتی مردم  مبنی بر هدر رفت سرمایه‌های ملی و همچنین از دست رفتن فرصت‌های شغلی در این زمینه را در برداشته است.