kayhan.ir

کد خبر: ۱۶۰۴۶۱
تاریخ انتشار : ۲۵ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۲۰:۴۸

خدیجه (س) حامی و شریک رسالت



یکی از کسانی که در اوج انسانیت و خدایی بودن قرار دارد ، حضرت خدیجه(س) است. ایشان هر چند که به عنوان همسر پیامبر(ص) ام‌المومنین است: واَزواجُهُ امهاتکم (احزاب، آیه ۶)، از فضایل دیگری نیز برخوردار می‌باشد که برخی از آن فضایل برای هر انسانی قابل دسترسی است و می‌تواند الگو قرار گیرد.
یکی از خصوصیات و فضایل آن حضرت که غیر قابل دسترسی برای ماست، همسر پیامبر(ص) و مادر فاطمه (س) بودن است؛ اما ایشان پیش از اینکه این شرافت‌ها و فضایل را به دست آورد، از شخصیت الهی برخوردار بوده و از صبغه الله بودن(بقره، آیه ۱۳۸) به انسانی متاله و ربانی تبدیل شد و افتخار همسری پیامبر(ص) و مادری فاطمه(س) را یافت.
هر چند که در قرآن به صراحت از حضرت خدیجه (س) یاد نشده، ولی به کنایه در آیه ۸ سوره ضحی از ایشان سخن به میان آمده است ، چنانکه می‌فرماید: «وَ وَجَدَکَ عَائِلاً فَاَغْنَی؛ خداوند تو‌ای پیامبر را عائله‌مند و فقیر یافت، پس تو را غنی و ثروتمند ساخت. هر چند که این غنا و ثروت به اشکال گوناگونی برای پیامبر(ص) تحقق یافت، ولی چنانکه علامه مجلسی طبق روایات می‌گوید، خداوند ایشان را با مال و ثروت خدیجه بی‌نیاز و غنی ساخت؛ زیرا که این آیه شریفه به حضرت خدیجه(س) اشاره دارد.(بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۴۹)
ابن عبّاس نیز در تفسیر این آیه می‌فرماید: «خداوند پیامبر را فقیر یافت و مردم می‌گفتند پیامبر مالی ندارد؛ اما با مال خدیجه وی را غنی و بی‌نیاز گرداند.»( البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۴۷۳)
حضرت خدیجه انسانی متخلق به اخلاق الهی و مکارم و فضایل انسانی بود. همین برجستگی ایشان موجب شد تا شرافت همسری پیامبر(ص) و مادری فاطمه(س) را به دست آورد. بر اساس آموزه‌های قرآنی وی در جاهلیت، انسانی متقی بود و دست کم از تقوای عقلانی و فضایل آن برخوردار بود که شایستگی این را یافت که نخستین زنی باشد که به پیامبر(ص) ایمان آورد. به یک معنا آن حضرت(س) پس از حضرت امیرمومنان علی(ع) دومین ایمان آورنده به رسالت است؛ زیرا نخست امیرمومنان علی(ع) در غار حراء همزمان با نزول وحی، ایمان آورد و سپس هنگامی که آنان به خانه مراجعت کردند و پیامبر(ص) رسالت خویش را عرضه داشت حضرت خدیجه(س) به ایشان ایمان آورد.
به هر حال،‌ پاکی و طهارت روح و روان و صفات و فضایل اخلاقی ایشان موجب می‌شود تا هدایت کتاب وحی را بپذیرد(بقره، آیه ۳) و براحتی اهل یقین و رستگاری شود.(بقره، آیه ۵)
آن حضرت پس از تصدیق نبوت و رسالت پیامبر(ص) و پذیرش آن به عنوان نخستین زن مسلمان و مومن، تا آخرین لحظه در کنار رسول اکرم (ص) ماند و در همه دوران سخت دعوت و تبلیغ در مکه و طائف، مشکلات و تهدیدها و خطرات را به جان خرید و همه ثروت و سرمایه مادی و جانی خویش را در راه پیامبر(ص) ریخت و تحت فشارهای اقتصادی و شرایط سخت و دشوار تحریم و محاصره در شعب ابی طالب(ع) شهید شد و رخت از جان بر کشید.
در بیان منزلت و مقام آن حضرت گفته شده: «دین اسلام به وسیله دو عامل استوار شد؛ یکی شمشیر علی(ع) و دیگر مال خدیجه (س).» (فاطمه از ولادت تا شهادت، ص ۴۳۹)
پیامبر(ص) در میان زنان خویش همواره از حضرت خدیجه(س) یاد می‌کرد، به گونه‌ای که عایشه از این همه ستایش آن حضرت(ص) شاکی و دلخور می‌شد.
عایشه می‌گوید: با آنکه خدیجه را ندیده بودم، هیچیک از زنان پیغمبر چون خدیجه مورد رشک و حسادتم قرار نگرفته است. زیرا بسیار اتفاق می‌افتاد که رسول خدا از خدیجه به نیکی یاد می‌کرد و از او تعریف و تمجید می‌نمود. (صحیح بخاری، ج ۲، ص ۲۷۷ و ۲۱۰)
و نیز حکایت کرده است: روزی هاله، خواهر خدیجه از پیغمبر خدا اجازه خواست تا وارد شده آن حضرت را دیدار کند. رسول خدا که گوئی با شنیدن صدای هاله به یاد صدای خدیجه افتاده بود حالش به شدت دگرگون شد و بی‌اختیار گفت: آه خدایا! هاله.
من که از رفتار پیغمبر رشک و حسادتم نسبت به خدیجه سخت تحریک شده بود بلافاصله گفتم: چقدر از آن پیرزن بی‌دندان قرشی یاد می‌کنی؟! مدتهاست که او مرده و خدا بهتر از او را به تو ارزانی داشته است!
عایشه می‌گوید: پس از این اعتراض دیدم چهره رسول خدا برافروخت و آنچنان تغییر کرد که مانندش را تنها به هنگام فرود آمدن وحی بر آن حضرت دیده بودم که نگران دستورهای آسمانی است تا پیام رحمت نازل شود یا عذاب.
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در این حالت فرمودند: نه! هرگز خداوند نیکوتر از او را به من عوض نداده است... (مسند احمد، ج ۶، صص۱۵۰ و ۱۵۴ و ۱۱۷ و ۵۸؛ سنن ترمذی، ص۲۴۷، باب ما جاء فی حسن العهد؛ سنن ابن ماجه، باب الغیره من ابواب النکاح، ج ۱، ص ۳۱۵ ، صحیح بخاری، ج ۲، صص ۱۷۷ و ۴ و ۳۶ و۱۹۵؛ تاریخ ابن کثیر، ج ۳، ص ۱۲۸؛ و کنزالعمال، ج ۶، ص ۲۲۴ حدیث شماره ۳۹۷۳)
در مقام منزلت حضرت خدیجه همین بس که در روایات بیان شده که او یکی از چهار زن برگزیده است(الخصال، ج ۱، ص ۲۰۶) و بهشت مشتاق اوست(بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۵۳) وآن حضرت بعد از مرگ، همدم مریم و آسیه خواهد بود(همان، ج ۴۳، ص ۲۸) که خداوند آن دو را الگوی زنان معرفی کرده است.(تحریم، آیه ۱۱)
ایشان این شرافت را داشت که نطفه آخرین دخترش، فاطمه (س) از مائده بهشتی(بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۴) باشد و در هنگام حزن و نگرانی نسبت به رسول اکرم(ص) در زمان بارداری، فرزندش فاطمه (س) از درون رحم خدیجه، با مادر سخن گوید و به او دلداری دهد (همان، ج ۴۳، ص ۲).