گام دوم و نهضت سوادآموزی نوین
حمید وحیدیان
در بیانیه گام دوم رهبر انقلاب، نکته بسیار مهمی به چشم میخورد که به نظر میرسد کمتر مورد توجه صاحب نظران قرار گرفته است. آن نکته تعیین اولین اقدام عملی در جهت رسیدن به اهداف این بیانیه از سوی معظمله است.
رهبر انقلاب اسلامی در ۲۵ مهر ۱۳۹۷ در دیدار با نخبگان و استعدادهای برتر علمی فرمودند: «الان یک جنگ تبلیغاتی و رسانهای بسیار تندی علیه ما وجود دارد، درست مثل جنگ تحمیلی. در جنگ تحمیلی، ما اوایل جنگ حتّی آرپیجی نداشتیم؛ آرپیجی! خب مقابل ما یگانهای بزرگ زرهی آمده بودند صف کشیده بودند؛... اینها [سلاح] ضدّتانک لازم داشتند؛ ضدّتانک معمولیِ دمدستیِ همهکساستفادهکن هم آرپیجی است، ما آرپیجی نداشتیم! سلاح سازمانی ارتش هم نبود؛ حتّی این را نداشتیم. آنوقت دشمن از انواع و اقسام تسلیحات برخوردار بود؛ الان هم همانجور شده. الان امکانات تبلیغاتی و رسانهای ما در مقابل دشمن، مثل امکانات آن روز ما است در مقابل دشمن؛ البتّه آن روز ما غلبه کردیم بر دشمن، امروز هم غلبه خواهیم کرد؛ بدون تردید غلبه خواهیم کرد، امّا وضع این است.»
ایشان در بخشی از بیانیه گام دوم که به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب منتشر شد، نوشتند: «امّا پیش از همهچیز، نخستین توصیه من امید و نگاه خوشبینانه به آینده است. بدون این کلید اساسیِ همه قفلها، هیچ گامی نمیتوان برداشت.... در طول این چهل سال - و اکنون مانند همیشه- سیاست تبلیغی و رسانهای دشمن و فعّالترین برنامههای آن، مأیوسسازی مردم و حتّی مسئولان و مدیران ما از آینده است. خبرهای دروغ، تحلیلهای مغرضانه، وارونه نشان دادن واقعیّتها، پنهان کردن جلوههای امیدبخش، بزرگ کردن عیوب کوچک و کوچک نشان دادن یا انکار محسّنات بزرگ، برنامه همیشگی هزاران رسانه صوتی و تصویری و اینترنتی دشمنان ملّت ایران است؛ و البتّه دنبالههای آنان در داخل کشور نیز قابل مشاهدهاند که با استفاده از آزادیها در خدمت دشمن حرکت میکنند. شما جوانان باید پیشگام در شکستن این محاصره تبلیغاتی باشید. در خود و دیگران نهال امید به آینده را پرورش دهید. ترس و نومیدی را از خود و دیگران برانید. این نخستین و ریشهایترین جهاد شما است. »
در برخی از آثاری که درباره این بیانیه تولید شده است به خوبی به بحث پروراندن نهال امید توجه شده است اما به گام پیشین آن یعنی «شکست محاصره تبلیغاتی دشمن»اشاره نشده است. همان طور که در متن بیانیه نیز بیان شده است پروراندن این نهال، بدون شکستن محاصره تبلیغاتی دشمن شدنی نیست. رسانههای پرتعداد دشمن با تبلیغات پرحجم و هوشمندانه دائماً در حال بمباران فضای ذهنی هموطنانمان است. آنها برای خشکاندن ریشه نهال امید هر روز مواد سمی مختلفی را پای آن میریزند و ما تا جلوی ورود این مواد سمی را نگیریم گامهای بعدی برای رشد و بارور کردنش ابتر خواهد ماند. اهمیت مضاعف این مطلب با توجه به توصیفی که معظمله از نسبت توان رسانهای ما و دشمن ارائه کردهاند روشن میشود. شرایط امروز ما دقیقا مشابه آغازین روزهای جنگ تحمیلی است. برای پیروزی در این نبرد نیز همچون دفاع مقدس نیازمندِ به میدان آمدن اقشار مختلف مردم هستیم. روشن است ورود به میدان نبرد نیازمند آموزش دیدن است. برای حضور در عرصه، صرفا توانایی شلیک با اسلحه کافی نیست، باید آموزشهای مختلف نظامی امنیتی و... دید. گرفتار نشدن در دام خبرهای دروغ، تحلیلهای مغرضانه، وارونه نشان دادن واقعیّتها، پنهان کردن جلوههای امیدبخش، بزرگ کردن عیوب کوچک و کوچک نشان دادن یا انکار محسّنات بزرگ نیازمند آموزش دیدن است. تا مهارت تعامل با این سلاح موثر و استفاده از آن را نیاموزیم قطعا در این نبرد مغلوب خواهیم بود. این آموزش هم ما را در مقابل حملات ناجوانمردانه رسانهای واکسینه میکند و هم به ما توان حملات رسانهای هدفمند و موثر خواهد داد. ما برای حضور هوشمندانه و اثر بخش در این نبرد رسانهای نیازمند راهاندازی نهضت سواد رسانهای هستیم. باید دوباره مساجد و پایگاههای بسیج و... به مراکز نهضت سوادآموزی تبدیل شوند؛ این بار سوادی از جنس رسانه. این اولین گام از نخستین و ریشهایترین جهاد ما است.