برنامه ریزی برای سال جدید در ابعاد فردی و اجتماعی -بخش نخست
موفقیت تصادفی نیست با برنامه پیش برویم
گالیا توانگر
روزهای اول بعد از تعطیلات سال نو بی‌حوصله‌ای. نسیم خنکی از سمت پنجره کناریت می‌وزد و تو را به خوابی بهاری دعوت می‌کند، با این حال کلی کار روی میز جمع شده که تو را به شروعی دوباره فرا می‌خوانند. از خود می‌پرسی برای چه، از کجا و چطور شروع کنم؟
هر سال در ابتدای سال جدید، با کلمه‌ها، جمله‌ها و متن‌های زیادی مواجه می‌شویم که همگی در پی انگیزه بخشیدن به ما برای یک شروع دوباره و البته مثبت و پرانرژی هستند، اما در لابلای تمام این جمله‌ها و مطالب کوتاه و بلند، یک جمله خیلی کوتاه و ساده می‌شناسم که هر وقت می‌بینمش و بعد با خودم تکرارش می‌کنم، به طرز عجیبی برایم الهام بخش است و حرکت و انرژی و امید می‌بخشد: «سختکوشی، مادر خوش شانسی است.»
حقیقتش این است که به شانس تصادفی چندان اعتقادی ندارم. حتی اگر شانس تصادفی هم رخ دهد، دوام نخواهد داشت. توکل، برنامهریزی و سختکوشی رمز موفقیت پایدار در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی است. برای شروع می‌توانید از جملات انگیزشی بهره ببرید.
اگر مدیر قسمتی هستید، می‌توانید تعدادی از این جمله‌ها و عکس نوشته‌ها انتخاب کنید و آن‌ها را پرینت کرده و در محل کار خودتان و کارمندانتان قرار دهید تا همه با انرژی بیشتری به کار خود ادامه دهند یا اگر کارمند هستید می‌توانید جملات انگیزشی مورد علاقه خودتان را انتخاب کنید و پیش رویتان قرار دهید.
می‌توانید پرینت جمله انگیزشی را در آسانسور محل کارتان نصب کنید. این گونه وقتی وارد آسانسور می‌شوید، انگیزه و انرژی می‌گیرید تا روز کاری خود را با قدرت شروع کنید. ارباب رجوع هم که از آسانسور استفاده می‌کنند، برای لحظاتی که در آسانسورهستند از این جمله‌های انگیزشی انرژی بهره می‌گیرند. طبق روال بهتر است هر هفته یا هر سه روز یک بار یک عکس نوشته انگیزشی در داخل آسانسور نصب کنید.
چطور برای ده سال آینده مان برنامه بچینیم؟
«ده سال است همیشه کارهایم را در سررسید یاداشت می‌کردم و برنامه داشتم. همیشه برنامهریزی برای من آن جایگاه والایش را داشت.»
مطلب بالا را حمید طهماسبی یک مدیر موفق در کار و زندگی برایمان می‌گوید؛ وی ادامه می‌دهد: «بودن در جایی که امروز هستم، حاصل برنامه‌ریزی‌هایی است که از چندین سال قبل طرح‌ریزی کردم. الان تا ۱۴۰۰ برنامه دارم و می‌دانم که تا 80 درصد می‌خواهم چه کنم؟ سال‌های شروع مهندسی اهدافم چون اوایل برنامهریزی بود و احتمال خطا داشتم، چند سناریو می‌چیدم، ولی الان شاید باور نکنید با یک سناریو خیلی مشخص و واضح به کارهایم رسیدگی می‌کنم.»
وی ادامه می‌دهد: «من همیشه می‌گویم راضی هستم، اما قانع نیستم. سختکوشی رمز موفقیت من است. هر کاری را آغاز می‌کنم، معمولا تا آخر آن می‌روم. اعتقاد دارم می‌توان تا ۱۰ سال آینده را برنامه ریزی کرد. برنامه ریزی که من از آن حرف می‌زنم، منظورم یک برنامهریزی استراتژیک هست، نه این که با بیشترین جزئیات برنامه چیده شود.»
وقت‌های تلف شده‌تان را بکاهید
در مترو به هم خیره شده‌اید. هر روز دست کم 2 ساعت از زمان گرانبهایتان این گونه تلف می‌شود. واقعا وقت آن نرسیده که این زمان‌های دور ریز را به کار بگیرید. چطور؟
افسانه حیدری یک دانشجو برایم می‌گوید: «چون هم کار می‌کنم و هم درس می‌خوانم شاید باورتان نشود که بخش اعظم مطالعه درسی خورد را در مسیر رفت و آمد با مترو انجام می‌دهم.»
علی رستم‌زاده یک جوان برایمان می‌گوید: «من درچنین ساعاتی کتاب صوتی گوش می‌دهم. مردم باید به این باور برسند که زیربنای هر گونه تغییر در سبک زندگی‌شان مطالعه است. متاسفانه هنوز به این باور نرسیده‌اند.»
سیما نیک‌زاد یک فرهنگی می‌گوید: «همیشه به دانش‌آموزان خود می‌گویم، طوری برنامهریزی داشته باشید که به سمت نمره عالی به پیش بروید. این که نمره عالی بگیرید یا نه؟ چندان اهمیتی ندارد، مهم رهسپاری در مسیر درست است. همین دیدگاه را می‌توان به اغلب برنامه‌ریزی‌ها در متن زندگی مان تعمیم دهیم.»
روح الله مومنی یک شهروند تهرانی می‌گوید: «برای برنامه ریزی صحیح در زندگی به توانایی‌ها و امکانات خود توجه داشته باشید. خود را با دیگران مقایسه نکنید. خود را با روز قبل خود مقایسه کنید.»
برنامهریزی باید منعطف و منطبق
با واقعیات شما باشد
برنامهریزی برای شروع سال جدید از اهم ضروریات است. شاید خیال کنید این‌ها همه متدهایی است که هیچ وقت به نتیجه نخواهد رسید اما به شما اطمینان می‌دهم که افراد موفق همواره برنامه و چشم اندازی برای فعالیت‌های مهم خود داشته‌اند.
سمانه افتخارمنش یک مشاور برایمان توضیح می‌دهد: «گام اول پیش از برنامهریزی بازنگری سال پیش است تا عمیقا دریابید چه عواملی شما را به موفقیت رساند؟ و چه عواملی موجبات شکست را فراهم آورد؟ در این نوع بازنگری می‌توانید به نقاط قوت و ضعف خود پی ببرید، در نتیجه در برنامهریزی جدید خیلی راحت‌تر می‌توانید از نقاط قوتتان استفاده کرده و نقاط ضعفتان را اصلاح کنید.»
وی در ادامه می‌گوید: «یک برنامهریزی سنجیده و کاربردی باید منطبق با استعدادها، توانایی‌ها و امکانات زندگی شما باشد. پس خود و توانایی‌هایتان را به خوبی بشناسید. حال که زمان برنامهریزی رسیده، باید بگویم که یک برنامهریزی خوب، کاربردی و سنجیده دارای فاکتورها و معیارهایی است؛ اما در بین همه مشخصه‌ها یک اِلِمان از همه مهمتر است و آن این که یک برنامه خوب باید انعطاف‌پذیر باشد. مثلا اگر شما برای مطالعه در سال جدید برنامه می‌ریزید و روزها و ساعات مشخصی را مدنظر قرار می‌دهید، توجه داشته باشید که شما یک انسان هستید، نه ماشین. برای مثال ممکن است روز شنبه ساعت 5 تا 6 بعد از ظهر مریض شوید و لازم باشد در همین ساعتی که به مطالعه در برنامه‌تان اختصاص داده اید، برای رفتن به دکتر اقدام کنید. برنامهریزی شما باید طوری باشد که امکان جابه جایی ساعات و یا حتی روزها را داشته باشید. آن قدر فشرده و سخت برنامه ریزی نکنید که هم خارج از توانتان بوده، خسته شوید و هم هیچ انعطافی نداشته باشد.»
رونق تولید با برنامهریزی درون خانوادگی
یک سری برنامه ریزی‌ها هستند که در زندگی جمعی ما اثر گذارند. مثل برنامهریزی برای رونق تولید در سال جدید.
رضا بوشهری یک جوان موفق کار آفرین برایمان می‌گوید: «برای رونق تولید و به تبع آن رونق چرخ اقتصاد خانوار و کشور باید از دوران نوجوانی برنامهریزی داشت. پدرم همیشه به من توصیه می‌کرد که در کنار تحصیلات باید یک فنی بیاموزی تا در آینده چراغی فرا راه خود داشته باشی. تمام اوقات فراغتم را به آموختن فنون الکتریکی پرداختم. به محضی که مدرک کارشناسی برق خود را گرفتم یک مغازه خدمات فنی الکتریکی زدم و مشغول به کار شدم. شکر خدا درآمد خوبی دارم و بابت آینده تضمین شده‌ام نگرانی ندارم.»
برای رونق اقتصاد خانوار و به تبع آن رونق اقتصاد داخلی کشور باید از خانواده‌ها شروع کرد. هر خانواده خود می‌تواند نقش مدیری در این چرخه داشته باشد و در این بین نقش مادران در محوریت خانواده بسیار حائز اهمیت است. مادران می‌توانند با یک برنامهریزی درست در درون خانواده استفاده از کالاهای تولید داخل را در اولویت خانواده‌شان قرار دهند.
نگار خسرونیا یک دانش آموخته علم اقتصاد برایمان توضیح می‌دهد: «طی دو سال گذشته شاهد تغییرنگرش زنان در استفاده از کالای ایرانی و حمایت از تولید داخلی بوده‌ایم و بدون اغراق می‌توان گفت: زمانی که این ضرورت، توسط قشر زنان خانه‌دار و مادران جامعه درک شد، شاهد نقش راهبری بانوان در این عرصه شده‌ایم. بدون شک این خواست زنان جامعه ما بود که تلاش صنعت گران و کارگران ایرانی را در بالابردن کیفیت کالا دیدند و بر این باوری که به ما القا می‌کرد «کیفیت کالای خارجی بالاتر از ایرانی است» خط بطلان بکشند و همین امر باعث شد، زنان با انتخاب کالاهای باکیفیت ایرانی علاوه بر کمک به تولیدات داخلی در صرفه جویی و در نتیجه کاهش هزینه خانوار موثر خواهند بود و همه این موارد در دراز مدت، رونق تولید را رقم خواهد زد.»
وی در تکمیل صحبت هایش می‌گوید: «رونق تولید ملی دو نتیجه مثبت دارد؛ هم حمایت از تولید ملی، استقلال، امنیت، عزت و اقتدار ایرانی را در پی دارد و هم ایجاد اشتغال و کار را برای جوانان این مرز و بوم به ارمغان می‌آورد. پس از هر لحاظ که به این موضوع بنگریم به نفع کشور است که از تولیدات ملی با توجه به ارتقای کیفیت حمایت کنیم تا شاهد رونق تولید کشور باشیم.»
مدیریت هزینه در دست بانوان خانه دار
هنر اول برای مدیریت هزینه‌های زندگی برنامهریزی است. تعیین اهداف و تقسیم بندی آن‌ها به اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت یکی از مهم‌ترین اصول برنامهریزی محسوب می‌شود. یک برنامه‌ریز موفق، باید در انتخاب اهداف دقت کافی داشته باشد؛ اهداف انتخاب شده نه تنها باید قابل وصول باشد، بلکه لازم است هماهنگی منطقی بین اهداف نیز وجود داشته باشد. برنامهریزی مالی جنبه‌های متفاوتی را در بر می‌گیرد که صرفا شامل پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری هنگفت در منابع سرمایه‌گذاری خاص نمی‌شود. این سرمایه‌گذاری‌ها فقط بخش کوچکی از یک برنامهریزی جامع است.
دارا حکیم کارشناس ارشد اقتصاد برایمان می‌گوید: «بعد از برنامهریزی، بودجه بندی بسیار مهم است و شاید اولین و تنها راهی است که به کاهش هزینه نیز کمک می‌کند. با یک بودجه‌بندی درست و اصولی متوجه دخل و خرج‌ها می‌شوید و می‌توانید خرج‌ها را هم کنترل کنید.»
این دانش آموخته علم اقتصاد ادامه می‌دهد: «هنر سوم پس‌انداز کردن است. این جا این سؤال مطرح است که آیا با درآمد کم هم می‌شود پس‌انداز کرد؟ فرقی نمی‌کند که جزو خانواده‌های کم درآمد باشید یا پرآمد، اگر حساب دخل و خرج تان را نداشته باشید، هرگز نمی توانید پس‌انداز کنید، اما با یک برنامهریزی دقیق و بودجه بندی درست، نه تنها شرایط اقتصادی‌تان را مدیریت می‌کنید، بلکه می‌توانید پس‌اندازی هم داشته باشید. اگر فرد آینده نگری باشید، قطعا برای مدیریت شرایط اقتصادی‌تان پس‌انداز خواهید کرد تا در روز مبادا و به هنگام وقوع حوادث پیش‌بینی نشده دچار مشکل نشوید و بتوانید به راحتی حل مشکل کنید یا کمتر دچار زحمت شوید. چه بسا با همین پس‌اندازهای کوچک در درازمدت است که می‌توانید یک سرمایه قابل توجهی داشته باشید و اندک اندک به خواسته‌های درازمدت تان دست یابید. قناعت، صرفه‌جویی و چشم وهم‌چشمی نکردن رموز موفقیت حتمی شماست. یادتان باشد قطره قطره جمع شود وانگهی دریا شود و این هنری است که هم باید خودتان یاد بگیرید و هم به فرزندانتان آموزش دهید اگر در حقوق ماهانه خود را تقسیم بر سه کنید، شما می‌توانید دو قسمت آن را خرج و یک قسمت آن را پس‌انداز کنید.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «به عنوان بانوی یک خانه می‌توانید هم سرمایه‌گذار باشید و هم پس اندازکننده! زیرا اگر بپذیرید تمام اسباب و کالای مصرفی در زندگی‌‌تان سرمایه است و استفاده صحیح از آن‌ها پس‌انداز، بی تردید سعی خواهید کرد با مصرف درست، از اسباب‌‌تان به خوبی مراقبت کنید که دیرتر خراب شود تا مجبور نباشید مبلغی را برای تعمیر یا خرید دوباره آن‌ها پرداخت کنید و در عوض بتوانید این هزینه‌های مازاد را پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری کنید.»