نگاهی به علل شکل‌گیری گنبدآهنین و کارایی آن در عمل
فروپاشی اسطوره ساختگی گنبد آهنین در نبرد دو روزه جنبش حماس
محمدحسن نیک‌بین
در همان زمان سایت خبری مزبور از موفقیت مهار موشک‌های حماس خبر داده و مدعی شده بود، این سامانه توانسته 90 درصد از راکت‌های شلیک شده توسط حماس را از بین ببرد. در این گزارش آمده بود: «اسرائیل درخواست یک بودجه اضافی معادل 225 میلیون دلار برای تقویت سامانه گنبد آهنین کرده که با موافقت کنگره (آمریکا) هم همراه شده است. این سامانه حفظ جان صدها تن از یهودیان را تضمین می‌کند.»
آمریکا برای تقویت بنیه دفاعی رژیم صهیونیستی، «گنبد آهنین» را با هزینه میلیون‌ها دلار تاسیس و بارها با اختصاص دادن بودجه اضافی، آن را تقویت کرده است. مجمع آمریکایی‌های یهودی بارها از دولت آمریکا به‌خاطر این دست و دلبازی تقدیر و از اختصاص بودجه تکمیلی برای ارتقاء کیفیت «گنبد آهنین»، استقبال کرده بود.
اما کیفیت کار «گنبد آهنین» چگونه است و چرا صهیونیست‌ها با داشتن این سامانه، نسبت به امنیت خود خیلی مطمئن بودند. «گنبد آهنین» یک سامانه دفاع هوایی بوده و راکت‌های شلیک شده با برد کوتاه را شناسایی می‌کند و در زمان مقتضی نیز این موشک‌ها را هدف قرار می‌دهد. همچنین گفته می‌شد سامانه گنبد آهنین توانایی این را دارد تا موشک‌هایی را که در فاصله بین 4 تا 70 کیلومتر شلیک می‌شوند را منهدم کند. هر چند که به خیال صهیونیست‌ها، برد 70 کیلومتری سامانه گنبد آهنین برای مهار راکت‌های گروه‌های مقاومت، محیط امنی را برای آنها ایجاد می‌کند، اما آنها همواره امیدوار بودند این برد را حدود 250 کیلومتر افزایش دهند. «گنبد آهنین» از 27 مارس سال 2011 کار خود را آغاز کرده است و به ادعاهای منابع صهیونیستی، توانست موشک «گراد» را که از نوار غزه شلیک شده بود، منهدم کند.
دولت آمریکا اولین بار در سال 2010 و با درخواست اوباما از کنگره، بودجه‌ای معادل با 205 میلیون دلار را برای تکمیل و تجهیز «گنبد آهنین» به تل‌آویو هدیه داد. بدین ترتیب اولین کمک رسمی و مستقیم مرتبط با سامانه فوق، در سال 2010 به رژیم صهیونیستی داده شد.
ایده ایجاد گنبد آهنین به درگیری سال ۲۰۰۶ اسرائیل با حزب‌الله لبنان بر می‌گردد. در آن نبرد، حزب‌الله موشک‌های زیادی را به سمت سرزمین‌های اشغالی شلیک و خسارات و تلفات فراوانی را به رژیم صهیونیستی وارد کرده بود. راکت‌هایی که در اواسط جنگ ایستگاه قطار شهر «حیفا» در فلسطین اشغالی را مورد حمله قرار داد، واحد پدافندی ارتش اسرائیل را مجاب کرد که سیستم دفاع ضد موشک سابق یعنی همان سیستم هوایی «پیکان» دیگر کاربرد خاصی برای حفاظت از آنان ندارد.
«پیکان» نوعی سامانه دفاع موشکی است که از سال ۱۹۸۶ به طور مشترک توسط رژیم صهیونیستی و آمریکا تولید شده بود. این موشک تنها توسط نیروهای دفاعی ارتش اشغالگر صهیونیستی مورد استفاده قرار می‌گرفت و تا قبل از سال 2006 یکی از ابزارهای دفاعی متداول این رژیم به شمار می‌رفته است. طراحی و تولید این موشک بر عهده صنایع هوافضای رژیم صهیونیستی و شرکت هوانوردی «بوئینگ» و نظارت بر آن به عهده وزارت جنگ اسرائیل و آژانس دفاع موشکی آمریکا بوده است.
«گنبد آهنين» تنها زمانی وارد عمل می‌شود که تشخيص دهد راکت هاي شليک شده از سوی گروه‌های مقاومت و حزب‌الله در حال نزدیک شدن به سوی مناطق مسکونی است. اگر سامانه تشخيص دهد که راکت‌ها در محیطی غیر مسکونی به زمین اصابت می‌کند و هیچ تلفات و یا خسارتی برجای نمی‌گذارد، از منهدم کردن آن منصرف می‌شود.
گفته می‌شد که «گنبد آهنين» توانایی شلیک همزمان به چندین هدف را دارد؛ سيستم رهگيری گنبد آهنین مسير راکت‌های شلیک شده را پيگيری می‌کند و در زمان مناسب با شلیک یک راکت، موشک مهاجم را منهدم می‌کند. از انهدام راکت‌های کوتاه برد منهدم شده، دنباله دود در آسمان به راحتی دیده می‌شود.
هرچند که مبالغ هنگفت و سرمایه زمان زیادی را صهیونیست‌ها صرف ساخت و ارتقا «گنبد آهنین» کرده‌اند، اما جنبش حماس روز 21 آبان سال جاری و در جریان آخرین تجاوز صهیونیست‌ها به نوار غزه، حدود 470 راکت، خمپاره و موشک به سرزمین‌های‌اشغالی شلیک کرده که اکثر آنها هم به هدف اصابت کرده است. اصابت این موشک‌ها به سرزمین‌های‌اشغالی و بر جای گذاشتن تعداد زیادی کشته و مجروح، در واقع آب سردی بود که بر پیکر صهیونیست‌ها ریخته شد و ثابت کرد که «گنبد آهنین» بسیار ضعیف‌تر از آن چیزی است که سران تل‌آویو تصور می‌کرده‌اند.
اما علت ناکارآمدی سامانه «گنبد آهنین» چه بوده و چطور تنها 100 راکت از 470 موشک شلیک شده، توسط این سامانه منهدم شده است؟ این در حالی بود که گفته می‌شد، برد راکت‌های «تامير» در «گنبد آهنين» می‌تواند راکت‌های دشمن را تا فاصله ۷۰ کيلومتری شکار کند و حتی قدری بیش از آن را می‌تواند رصد کند. هرچند تبلیغات گسترده‌ای در مورد ارتقا برد «گنبد آهنین» تا حدود 250 کیلومتر صورت می‌گرفت، اما ظاهرا به هیچ عنوان عملی نشده است. بنابراین ضعف سامانه «گنبد آهنین» اصلا پیچیده نیست و بسیار واضح است. موشک‌هایی که از نوار غزه شلیک شوند و برد بیش از 70 کیلومتر داشته باشند حتما به اهداف خود در سرزمین‌های اشغالی اصابت خواهند کرد.
اما داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود و اتفاقات سالیان گذشته نشان می‌دهد که «گنبد آهنین» حتی توانایی شکار راکت‌های کوتاه برد شلیک شده از سوی گروه‌های مقاومت را ندارد. در جریان جنگ 9روزه رژیم صهیونیستی علیه مقاومت اسلامی فلسطین نیز، نیروهای مقاومت برای اولین بار دست به موشک‌باران گسترده سرزمین‌های اشغالی کرده بودند به نحوی که تعداد زیادی از راکت‌های برد کوتاه «فجر»، از غزه به سمت پایتخت این رژیم یعنی تل‌آویو و برخی شهرهای صهیونیستی شلیک شده و به برخی مراکز در این شهرها نیز اصابت کرده بود. این در حالی بود که ارتش صهیونیستی بخش عمده‌ای از سامانه موشکی «گنبد آهنین» را دقیقا به منظور مقابله با موشک‌های گروه‌های فلسطینی، در نزدیکی باریکه غزه مستقر کرده تا بتواند جلوی موشک‌های مقاومت را بگیرد اما در این جنگ و در صحنه عمل آشکار شد که این سامانه از عهده مقابله با حجم انبوه موشک‌باران برنمی‌آید.
بار دیگر و در مهر ماه سال 91 نیز یک هواپیمای بدون سرنشین توانسته بود با عبور از دید رادارهای فوق پیشرفته، وارد فضای سرزمین‌های اشغالی شده و با طی مسیری در حدود 300 کیلومتر و عبور از روی مهم‌ترین مراکز استراتژیک رژیم صهیونیستی،تا نزدیک اصلی‌ترین مرکز تاسیسات هسته‌ای این رژیم یعنی نیروگاه دیمونا در صحرا پیش برود. این موضوع تا مدت‌ها برای صهیونیست‌ها قابل حل نبود و علاوه‌بر آن، این اتفاق حیثیت صهیونیست‌ها را نشانه رفته و عملا کارکرد ضعیف سامانه «گنبد آهنین» را اثبات کرده بود.
در این بین، شتاب سریع «گردان‌های عزالدین قسام» در ارتقا برد راکت‌های خود هم درخور تامل است. به گزارش العالم، اولین موشک به نام «قسام 1» با برد دو تا سه کیلومتر در سال 2011 شلیک شد؛ دومین موشک به نام «قسام 2» در سال بعد حدود 9 تا 12 کیلومتر برد داشت. قسام در ادامه و در سال 2014 اعلام کرد که سامانه موشکی خود را به «آر 160» با برد 160 کیلومتر مجهز کرده است.گردان‌های «عزالدین قسام» همچنین در سال 2015 از ساخت موشک «اس اچ» خبر داد، اما بنا بر ملاحظاتی هیچگاه برد آن را رسانه‌ای نکرد.
بنابراین حتی اگر فرض کنیم که حداکثر برد موشک‌های گروه‌های عزالدین قسام 160 کیلومتر باشد، بازهم بسیار بیش از آن چیزی است که «گنبد آهنین» می‌تواند پوشش دهد.
«امیر بوحبوط» کارشناس امور نظامی سال گذشته مقاله‌ای را که در پایگاه صهیونیستی «والا» به‌اشتراک گذاشته بود، شگفتی تل‌آویو از راکت‌های نوع «آر-160» بیان می‌کند. این مقاله تصریح می‌کند: « باوجود اینکه سرویس اطلاعاتی اسرائیل تحولات «نوار غزه» را به طور کامل رصد می‌کنند؛ نهادهای امنیتی اسرائیل از اینکه «گردان‌های قسام» توانسته‌اند با توانمندی، موشک R-160 را تولید کند؛ بسیار شوکه شده‌اند.»
این تحلیلگر صهیونیست به نقل از منابع ارشد در نهادهای امنیتی رژیم اشغالگر قدس خاطرنشان می‌کند: «ارتش اسرائیل از قدرت «حماس» در تولید موشک‌هایی که برد آنها به «حیفا» می‌رسد، به وحشت افتاده است.به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، بوحبوط این را هم گفت که: ژنرال «افیف کوخافی» رئیس‌بخش اطلاعات نظامی ارتش در جلسه ارزیابی قدرت حماس در دسامبر سال 2013 میلادی به آگاهی فرماندهان ارتش و سران سیاسی رساند، که حماس موشک‌هایی را در اختیار دارد که قادر است «حیفا» را هدف قرار دهد.
این افسر در جنگ 51 روزه غزه شرکت داشت، جنگی که در آن صدها موشک از «نوار غزه» به سرزمین های اشغالی و مخصوصا «شهرک‌اشدود»، «بئرالسبع»، «اشکلون» اصابت کرده است. علاوه‌بر این، «حیفا» نیز با موشک‌های «آر-160» مورد اصابت قرار گرفته است. حماس انبار مهمات خود را با موشک‌های با برد تا 200 کیلومتر تقویت کرده و این موشک‌ها می‌تواند اهداف مختلفی را در سرزمین‌های اشغالی هدف قرار دهند.
رژیم صهیونیستی همواره و از ابتدای شکل‌گیری نامشروع خود، با بحران «هویت» روبرو بوده و با توجه به عدم تمایل دنیا و از جمله کشورهای منطقه به قبول هویت این رژیم، هیچگاه از باب امنیت آسوده خاطر نبوده است. کابوس یهودی‌های صهیونیست با توجه به مساحت بسیار کم سرزمین های‌اشغالی، محو شدن یک باره از نقشه بوده است. تل‌آویو برای اینکه از فشار بر صهیونیست‌های مهاجر بکاهد، همواره و تحت حمایت‌های گسترده آمریکا، به دنبال گسترش سرزمین‌های تحت اشغال خود بوده است، اما این تاکتیک نه تنها سایه تهدید بر «هویت» این رژیم را کم نکرده، بلکه حتی گروه‌های مقاومت در نوار غزه، لبنان و سوریه را برای باز پس گیری حقوق خود، فعال‌تر کرده است. آمادگی موشکی و توانایی نظامی روز افزون حزب‌الله و گردان‌های عزالدین قسام و قدرت بازدارندگی بالای آنها در چند دهه گذشته صهیونیست‌ها را واداشت تا یک فکر اساسی برای تامین امنیت خود بکنند.
آنها با کسب مبالغ هنگفت از واشنگتن، «گنبد آهنین» را طراحی کرده و سپس آن را توسعه دادند. «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر این رژیم با خیال آسوده درمورد امنیت داخلی و باز کردن یک حساب ویژه روی «گنبد آهنین» حرف می‌زده است. او حتی درتوهم گسترش روابط با جهان، طی سال‌های گذشته به نقاط مختلف جهان سفر کرده بود. نتانیاهو به قدری از امنیت سرزمین‌های تحت نظارتش مطمئن بوده که از مقبولیت جهانی سخن به میان می‌آورد و در نشست عمومی سازمان ملل می‌گفت که حتی «پنگوئن‌ها هم ما را دوست دارند.»
در این شرایط ذهنی بود که گردان عزالدین قسام با شلیک 470 موشک به قلب فلسطین اشغالی، نه‌تنها سران این رژیم را شوکه کردند، بلکه تمام معادلات و نقشه‌های صهیونیست‌ها را بر هم زدند. رزمندگان مقاومت در جنگ دوروزه اخیر کاری کرده‌اند که صهیونیست‌ها مجددا سایه تهدید را بر هویت خود می‌بینند. «سید حسن نصرالله» قبلا در‌باره سست بودن رژیم صهیونیستی گفته بود که رژیم صهیونیستی سست‌تر از لانه عنکبوت است. امروز شاید بتوان این سخن را این‌طور تکمیل کرد که رژیم صهیونیستی لانه عنکبوتی است که گنبدی به سستی تار عنکبوت از آن حفاظت می‌کند.