قدرت مطالبه‌گری
علی اکبری
این‌که برخی از افراد و جریانات سیاسی تمایل دارند که بتوانند جریان دانشجویی را به نفع منافع خویش مصادره نموده و در مواقع ضروری با استفاده از این اهرم و به میدان کشاندن جریانات دانشجویی، به عنوان ابزار چانه‌زنی به اهداف حزب و جریان خویش نائل آیند، قابل کتمان و انکار نیست. طی سال‌های گذشته موارد متعددی از این نوع استفاده از جریانات دانشجویی را شاهد بوده‌ایم.
بر همین اساس برخی دیگر از افراد نیز با اشاره به همین موارد و رخدادها، نظریه عدم دخالت دانشجویان در سیاست را مطرح نموده و اظهار می‌داشتند جریان دانشجویی باید به همان کسب دانش پرداخته و صحنه سیاست را به اهل خود واگذار نماید. جریانی که اعتقاد به حذف جریان دانشجویی از صحنه سیاست کشور را داشته و این اعتقاد را نیز تبلیغ و ترویج می‌نماید. گذر زمانه نشان داد که هر دو جریان خسارات سنگینی به جنبش دانشجویی وارد کرده و باعث شده‌اند که صحنه سیاسی کشور از وجود یک جریان بسیار قدرتمند و تأثیرگذار، بی‌نصیب باشد. آن‌هایی که مورد نفرین رهبر انقلاب قرار گرفتند که تلاش داشتند دانشجو و دانشگاه را غیرسیاسی کنند و آنها که دانشگاه را عرصه سیاسی‌کاری حزب و جریان خویش ساختند، هر دو به یک اندازه در خیانت به جنبش دانشجویی نقش داشته‌اند. البته در چند سال اخیر برخی از اقدامات جریان دانشجویی این امید را زنده کرد که این جنبش بتواند نقش راستین خود را در سپهر سیاسی کشور بازیابی نماید. امری که قطعاً موردنظر این جریانات سیاسی نبوده و تلاش خواهد شد در این مسیر انحراف ایجاد شود.
ناتوانی برخی از نمایندگان مجلس در تصویب پیوستن ایران به برخی از کنوانسیون‌های بین‌المللی به‌واسطه اعتراض جنبش دانشجویی که باعث شد ماجرایی شبیه ماجرای تصویب بیست‌دقیقه‌ای برجام، بار دیگر امکان تحقق پیدا نکند، نمونه دیگری از قدرتی است که جریان دانشجویی از خود نشان داد. فشار به مجلس به‌منظور ممانعت از اعزام برخی از نمایندگان برای مشاهده مسابقات جام جهانی فوتبال و یا ممانعت از تعطیلات تابستانی مجلس نمونه‌های دیگری است که به‌واسطه اقدامات مطالبه‌گرایانه جریانات دانشجویی اتفاق افتاده است.
یک نمونه دیگر از موضوعاتی که می‌تواند در دستور کار مطالبه‌گری جریان دانشجویی قرار گیرد، موضوع تولید ملی و حمایت از کالای داخلی است. نحوه اختصاص ارز به واردات کالا که اخیراً برخی از اطلاعات آن در اختیار افکار عمومی قرار گرفته است، بیانگر بی‌تدبیری و بي‌برنامه بودن کشور در این خصوص است. نوع کالاهای وارداتی و حوزه فعالیت شرکت‌هایی که در این امر فعالیت داشته‌اند، بیانگر همین مسئله است و بر همین اساس است که برخی از افراد و جریانات تمایل ندارند که این اطلاعات در اختیار افکار عمومی قرار گیرد. واردات کالاهای واقعاً غیرضرور، عدم واردات کالا توسط برخی شرکت‌ها و افرادی که ارز دریافت کرده‌اند، فروش بالاتر از نرخ قانونی و کسب سودهای نجومی توسط برخی از این واردکنندگان و... ازجمله این مسائل است. همین آشفتگی را می‌توان در بازار سکه و طلا مشاهده کرد. مطالبه‌گری جنبش دانشجویی می‌تواند در این بخش نیز نقش‌آفرین باشد.
به نظر می‌رسد همین چند نمونه برای مشخص نمودن قدرت مطالبه‌گری جنبش دانشجویی کفایت می‌نماید و نشان می‌دهد چرا برخی کانون‌های قدرت و جریانات سیاسی تلاش داشته‌اند که این قدرت تأثیرگذار را به‌جای مطالبه‌گری‌هایی از این جنس، به موضوعاتی حاشیه‌ای چون پیگیری رفع حصر برخی پشت‌پا زنندگان به قواعد مردم‌سالاری و یا حضور زنان در ورزشگاه‌ها و مواردی از این قبیل مشغول کرده و تنزل دهند. آیا دولتمرد محترمی که شفافیت اقتصادی را امری بیهوده می‌داند و سؤال می‌کند چرا باید مردم مثلاً تعداد کفش و لباس یک دولتمرد یا مسئول را بدانند، در حال فریب ملت نیست؟ ملت و مردم کاری به تعداد کفش فلان مدیر ندارند اما برایشان این سؤال ایجاد می‌شود که چرا فلان فرد با نسبت درجه‌یک با فلان مسئول، همزمان با تلاطم ارزی، صرافی باز می‌کند و در بحبوحه مشکلات اقتصادی، ارز دولتی برای واردات یک کالای غیرضروری دریافت کرده است و همزمان در نوشته و کلام، همواره از کاسبان تحریم می‌نالد. فلان شخص که خودش اعلام کرده در اوایل انقلاب سرمایه در حد مردم معمولی و طبقه پایین کشور داشته است و در تمام دوران انقلاب در مشاغل دولتی حضور داشته، چگونه توانسته سرمایه کنونی خود را کسب کند؟ این‌ها سؤالات و مطالبه‌گری‌هایی است که جنبش دانشجویی می‌تواند آن را در دستور کار قرار دهد. این‌که چرا برخی از دولتمردان که شعار شفافیت را سر می‌دهند، جرئت و جسارت حضور در مجامع دانشجویی را نداشته و یا بعضاً به‌صورت کلیشه‌ای و تحت تدابیر از پیش طراحی‌شده و با تعیین سخنرانان و نیز تصویب متون سخنرانی دانشجویان قبل از برگزاری نشست، در این مجامع حضور می‌یابند، موضوعی است که باید مورد توجه قرار گیرد. به نظر می‌رسد این دولتمردان و مسئولان، تاب‌وتوان مقابله و پاسخگویی مطالبات به‌حق و البته بی‌رودربایستی دانشجویان را ندارند.