در محکمه‌های قضایی در جهان، هرگز قاضی که حکم می‌کند، همان شاهدی نیست که چیزی را دیده و شنیده است؛ بلکه شاهدانی درباره موضوع شهادتی می‌دهند که آنجا حضور داشته و چیزی را دیده یا شنیده‌اند. قاضی با توجه به اظهارات شهود قضاوت و حکم می‌کند؛ در حالی که نهایت علمی که برای قاضی با شهادت شهود و گواهان ایجاد می‌شود علم برهانی است نه علم شهودی و حضوری. از این رو قاضی هر چند حکم قطعی کرده است، ولی وقتی با خودش خلوت می‌کند یا کسی از او می‌پرسد که آیا قطع و یقین داری که به حق حکم کرده و به عدالت داوری نموده‌ای، می‌گوید: قطع برهانی دارم ولی اما و اگرهایی هم هست که نمی‌توان آن را از دل بیرون راند.
اما در قیامت و محکمه عدل الهی این گونه نیست، بلکه همان شاهدی که در همه صحنه‌ها حضور دارد، به عنوان قاضی به قضاوت می‌پردازد. این همانند قاضی است که در آن روز در کاری، خودش حضور داشته و امروز همان پرونده را به دستش داده‌اند تا قضاوت کند؛ این قضاوت چون براساس شهود حضوری است دیگر شک و تردیدی ندارد و حکم قطعی می‌دهد که حق است.
با آنکه خدا در قرآن می‌فرماید: یوم یقوم الاشهاد؛ روزی که شاهدان به پا می‌خیزند (مؤمن، آیه 51) یعنی غیر از خدا کسانی دیگر و حتی خود انسان علیه خود شهادت می‌دهد، بااین همه باید توجه داشت که خود خدا که مهمترین شاهد اعمال عیان و نهان ماست (طه، آیه 7)، به عنوان قاضی حاضر است. (حج، آیه 7؛ توبه، آیات 94 و 105)
امیر مؤمنان علی(ع) در این باره هشدار می‌دهد و می‌فرماید: اتقوا معاصی الله فی‌الخلوات فان الشاهد هو الحاکم؛ از معصیت در خلوت‌ها بپرهیزید؛ چرا که خدای شاهد اعمال، خود همان قاضی است. (نهج‌البلاغه، حکمت 316؛ مجموعه ورام، ج 2، ص 154).