زرشک به عنوان مهم‌ترین محصول تولیدی بعد از زعفران در قاینات به علت سازگاری با طبیعت و آب و هوای منطقه یکی از تولیدات با مزیت برای شهرستان با قابلیت فرآوری در صنایع تبدیلی و صادراتی می‌باشد که در اقتصاد مقاومتی نیز می‌تواند از جایگاه قابل توجهی برخوردار شود.
اشتغال مستقیم بیش از 2500 خانوار کشاورز قاینی به امر باغداری زرشک نیز گویای اهمیت و جایگاه این پدیده منحصر به‌فرد در خراسان جنوبی است که سالانه درآمدی بالغ بر 820 میلیارد ریال را عاید باغداران کرده و هر هکتار زرشک می‌تواند مخارج یک ساله یک خانوار باغدار را تأمین کند.
سازگاری این محصول با کم‌آبی و کم‌کیفیت‌ترین نوع آب‌های زیرزمینی و حتی آب شور که در اثر کاهش نزولات آسمانی و افت منابع آب ایجاد شده است، اهمیت توجه و جایگزینی این محصول برای شهروندان قاینی را دو چندان کرده است اما بی‌سامانی و نبود آینده مشخص، عدم توسعه زیرساخت‌های صنایع تبدیلی و فرآوری برای این محصول و ماندگاری کم آن به صورت تازه و تر سبب شده است علی‌رغم میل و رغبت کشاورزان سطح زیر کشت و اهتمام به آن چنانکه باید توسعه پیدا نکند و توجه به این یاقوت سرخ، موجب غفلت بشود.
گونه سرخ زرشک در باغ‌های روستاهای خالی از سکنه قاینات به عنوان تنها نشان حیات و مقاومت در برابر کم‌آبی تنها امید به زندگی و بازگشت مهاجرین روستایی می‌باشد.
تولید زرشک در قاینات علی‌رغم از بین رفتن بسیاری از گونه‌های باغی و میوه‌های سردرختی بیانگر مقاومت و سازگاری محیطی این محصول در قاینات می‌باشد که فرصت بسیار مناسبی برای اشتغال و درآمدزایی منطقه حفظ کرده است. عدم افزایش تولید و ترس کشاورزان از توسعه سطح زیرکشت این محصول را باید جدی گرفت و در حمایت از باغداران تلاش کرد. باید باغداران با توجه به تجربه دیرینه خود در تکثیر درختچه‌های زرشک کوشیده و با میزان اندک سهم آبی که دارند که برای خیلی از کشت‌های زراعی و باغی شهرستان مقرون به صرفه نیست به افزایش سطح زیر کشت مبادت کرده و افزایش تولید و اشتغال را که در راستای اقتصاد مقاومتی نیز قابل تعریف و بررسی است، رقم زنند.
سودی که همه ساله از تولید زرشک در قاینات عاید دلالان و واسطه‌ها می‌شود اگر در سبد باغداران قرار گیرد و ساماندهی در این بخش اتفاق افتد به طور قطع انگیزه افزایش تولید و مهاجرت معکوس را سبب خواهد شد.
در شرایط فعلی، باغداران به دلیل در اختیار نداشتن سوله و انبار مکانیزه برای خشک و نگهداری محصول، محصول خود را روی درخت و بصورت فله‌ای و هکتاری یا براساس شمارش تعداد نهال و با وعده‌های طولانی مدت به قیمت اندک به دلالان و واسطه‌ها می‌فروشند و بیشترین سود در جیب واسطه‌ها قرار می‌گیرد و تولیدکننده سود چندانی بدست نمی‌آورد و ادامه این روند انگیزه‌ای برای پرداختن بیشتر به تولید زرشک را برای او باقی نمی‌گذارد.
احمدی از باغداران و کشاورزان سرشناس قاینات ادامه کم‌توجهی به مشکلات باغداران و عدم ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان محصولات کشاورزی بويژه زرشک‌کاران را برای شهرستان خسارت‌آفرین می‌داند و معتقد است زرشک دچار سرنوشت زعفران قاینات خواهد شد و مشکلاتی که باغداران با آن مواجه هستند افت کمی و کیفی محصول را بدنبال خواهد داشت.
رضا جوهری رئیس اتحادیه صنف زرشک و زعفران قاینات نیز با اشاره به مشکلات فراوری باغداران زرشک، ضرورت برنامه‌ریزی برای خرید تضمینی محصول و ارائه تسهیلات حمایتی و ارزان را از اولویت‌های اساسی و نیاز باغداران شهرستان عنوان می‌کند و می‌گوید با ایجاد بارگاه‌های بهداشتی و مکانیزه، صنعت بسته‌بندی و آموزش جامع به باغداران می‌توان گام‌های مهمی در افزایش تولید و حفظ و ارتقای کیفیت محصول زرشکی برداشت.
وی در ادامه ایجاد بازارهای صادراتی و برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و امکان حضور اتحادیه و صادرکنندگان زرشک در نمایشگاه‌های خارجی جهت معرفی محصول و بازاریابی را یادآور می‌شود و می‌افزاید: به دلیل عدم برخورداری اتحادیه و باغداران از بارگاه‌های بهداشتی و رعایت آنالیز و بهداشت محصول صادراتی سال گذشته 20 تن سفارش کشور کانادا لغو شد.
جوهری همچنین حضور افراد بی‌سواد و بی‌سرمایه در بازار زرشک را یکی دیگر از مشکلات محصول زرشک عنوان می‌کند و معتقد است باید افراد توانمند و تحصیل‌کرده وارد بازار و گردونه زرشک شوند تا زیرساخت‌های  این محصول فراهم و هرگونه اقدام در توسعه و افزایش سطح کشت، برداشت و عرضه داخلی و خارجی براساس نتایج تحقیقات علمی و اصولی انجام پذیرد.
سیدابوالحسن سجادی مدیر جهاد کشاورزی قاینات با پیش‌بینی آینده‌ای بهتر برای زرشک، سطح زیرکشت باغ‌های زرشک شهرستان را 4 هزار و 233 هکتار با تفکیک 735 هکتار نهال به ثمر نرسیده و 3 هزار و 498 هکتار مثمر اعلام می‌کند و می‌گوید: میزان تولید سالانه شهرستان 4 هزار و 582 تن می‌باشد که بالغ بر 820 میلیارد ریال درآمد را عاید باغداران می‌کند و هر هکتار باغ زرشک با عنایت به اینکه تأمین‌کننده هزینه یک ساله خانوار می‌باشد می‌تواند یک شغل محسوب شود.
وی در ادامه میزان افزایش تولید دوساله اخیر زرشک قاینات را 600 تن اعلام و می‌افزاید با امکانی که برای جایگزینی زرشک با سایر محصولات وجود دارد و از آنجائی که اکنون زرشک از مهم‌ترین محصولات قاینات می‌باشد و از شرایط اقلیمی مناسب و مقاومت در برابر کم‌آبی برخوردار است، جایگزین خوبی برای سایر محصولات کشاورزی شهرستان بوده و توسعه بیشتری خواهد داشت و صنایع تبدیلی تکمیلی آن نیز رشد خواهد کرد.
سجادی رتبه کمی و کیفی تولید زرشک را متعلق به قاینات دانسته و می‌گوید: شهرستان قاینات بیشترین سطح زیرکشت زرشک در خراسان و کشور را دارد و کیفیت زرشک تولیدی قاینات بسیار بالا بوده و بهترین نوع زرشک در اقلیم آب و هوایی قاینات تولید می‌شود.
وی در ارتباط با پیگیری موضوع بیمه محصول زرشک و مشکلات باغداران در این خصوص نیز می‌گوید: سالانه بیش از 400 هکتار باغ‌های زرشک قاینات بیمه می‌شود که حذف خسارت گرمازدگی و باد از پوشش بیمه‌ای تأثیر منفی بر بیمه محصول داشته است.
وی به دنبال طرح مشکلات زرشک‌کاران می‌افزاید: بعد از کمبود آب و ادامه خشکسالی، نوسانات قیمت محصول در بازار، عدم برخورداری از تسهیلات بلند مدت و ارزان و انتقال محصول به سایر استان‌ها مهم‌ترین موانع تولید و مشکلات کشاورزان است و در مناطق و مواردی که به مشکلات کشاورزان پرداخته شده است افزایش تولید را موجب گشته و باعث مهاجرت معکوس به روستاها و احیای دوباره روستاهای خالی از سکنه شده است.
مدیر جهاد کشاورزی قاینات ضمن تأکید مجدد بر موضوع امکان بازگرداندن حیات به روستاهای خالی از سکنه شهرستان بوسیله زرشک، می‌افزاید زرشک محصولی است که ریشه، ساقه، برگ و میوه آن قابلیت مصرف غذایی و دارویی دارد به نحوی که 35 درصد محصول تولیدی بصورت تازه در اختیار بازار مصرف قرار می‌گیرد و 10 تا 15 درصد آن خود مصرفی دارد و بیش از 55 درصد تولید نیز بصورت خشک در بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌شود که قابلیت فوق‌العاده است و از آنجایی که از قابلیت اقتصادی و اشتغالی بالایی برخوردار است و همه شرایط توسعه کمی و کیفی برای آن در شهرستان قاینات فراهم می‌باشد پرداختن به موضوع زرشک امری مهم و در راستای اقتصاد مقاومتی قابل ارزیابی و پیگیری است.
قاین- محمدرضا فرخی